مسائل اقتصادی کشور به جامعه و فرهنگ ضربه زده است/ مردم را در معذوریت اعتقادی گذاشته‌اند

استاد مردم‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه مردم به خودآگاهی طبقاتی رسیده‌اند گفت: در حال حاضر حکومت ایران دیگر اشرافی است و مجلس هم نماینده قشر اشرافی شده است، عده‌ای اول انقلاب از راه عرفان به قدرت رسیدند و از دین در جهت منافع اقتصادی و سیاسی خود استفاده کردند.

به گزارش عطنا، همایش «اقتصاد فرهنگ؛ بررسی سیاست‌های آموزشی» به همت مؤسسه آموزشی و پژوهشی اشراق با حضور حسین راغفر، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه الزهراء با موضوع «نئولیبرالیسم، اقتصاد و فرهنگ»، ابراهیم فیاض، استاد مردم‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با موضوع «آسیب‌شناسی اقتصاد نهادهای متولی فرهنگ در ایران»، محمدتقی چاوشی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با موضوع «قنوت و قناعت» و عیسی کشاورز، دکترای مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی و مدیرگروه فرهنگ و هنر دانشگاه جامع علمی و کاربردی با موضوع «جایگاه صنایع فرهنگی در اقتصاد مقاومتی» ۲۰ اسفندماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

ایران در حال نزدیک شدن به فروپاشی است

ابراهیم فیاض، پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی و دانشیار گروه مردم‌شناسی دانشگاه تهران که برای صحبت درباره «آسیب‌شناسی اقتصاد نهادهای متولی فرهنگ در ایران» به این همایش دعوت شده بود در ابتدای سخنانش گفت: صحبت کردن دیگر فایده‌ای ندارد، واقعیت‌ خودش را نشان داده است و خودش را تحمیل می‌کند چه بسا به‌صورت فروپاشی.

وی افزود: ما داریم به فروپاشی نزدیک می‌شویم، من انتظار دارم ایران همانند لیبی شود با همان ساختار زیرا ساختارهای ما از بین رفته و به ساختارهای بسیار متضاد و متعارض تبدیل شده است.

به گفته این استاد مردم‌شناسی آن چیزی که دارد در جامعه ما اتفاق می‌افتد این است که تقریباً تمام مسائل اقتصادی جامعه به مسائل اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است و مردم به خودآگاهی طبقاتی که مارکس می‌گفت رسیده‌اند، یعنی مردم کاملاً متوجه شده‌اند که ساختار اقتصادیشان چگونه است و آن پولداری که زندگی می‌کند فرهنگ خود را دارد و دیگر فقط بخش‌بندی اجتماعی نیست.

فیاض با تاکید بر خودآگاهی طبقاتی در مردم گفت: تضاد طبقاتی جدی است، شورش جدی است، انقلاب جدی است. حالا آقایان هرچه می‌خواهند بگویند. می‌خواهند عذرخواهی بکنند یا نکنند. خدا را شکر الان فرهنگ عذرخواهی رواج پیدا کرده است ولی با این وضعیت به جایی نمی‌رسیم.

مسائل اقتصادی کشور به جامعه و فرهنگ ضربه زده است

به اعتقاد این جامعه‌شناس یک قشر «اشرافیت» داریم که حکومت می‌کند، چه اصلاح طلب باشد و چه اصولگرا فرقی نمی‌کند. همه آنها  با هم ازدواج کرده‌اند و حکومت الان دیگر اشرافی شده ‌است. همه‌شان باهم ازدواج کرده‌اند. خانواده، قدرت و ثروت به هم پیوسته‌اند. فرقی هم نمی‌کند چه اصولگرا باشد و چه اصلاح‌طلب. این یعنی اشرافیت. دیگر سرمایه‌داری هم نیست،.

وی افزود: قشر حکومت از اول انقلاب بار خودشان را بستند، دین اشرافی شده است. امروز یک سخنرانی از یکی از اعضای مجلس خبرگان شنیدم که واضح است دین اشرافی را ترویج می‌داد.

فیاض قشر دوم جامعه ایران را «مافیا» دانست و گفت: قشر اشرافی برای اینکه بتواند اهداف خود را اجرایی کند این قشر دوم را شکل داده است. هیچ جا نداریم که در آن مافیا فعالیت نکند. در ماشین‌سازی مافیا است، موسیقی مافیا دارد، در فوتبال مافیا است، یعنی کل بدنه اداری از معاون وزیر به پایین مافیا است.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه قشر سوم «قشر متوسط» است گفت: این قشر به‌ شدت کلافه و مضطرب است. هم قشر دانشگاهی، هم مدارس، هم ادارات در این دسته قرار دارند. قشر آخر هم که «بیچارگان جامعه» هستند و به فقر مطلق رسیده‌اند. هر روز در سطح شهر شاهد تکدی‌گری و التماس این افراد هستیم برای اینکه بتوانند شکم خود را سیر کنند.

وی اظهار کرد: این چهار طبقه همگی به خودآگاهی رسیده‌اند و در این بین یک سیاست‌هایی وجود دارد که نمی‌گذارد این آگاهی به سرانجام برسد و متاسفانه دارد مُماشات شدید می‌کند.

استاد مردم‌شناسی دانشگاه تهران در ادامه به نتیجه این خودآگاهی پرداخت و گفت: عقیده من این است که این طبقات به‌سمت انقلاب پیش می‌روند و این سیستم دارد خود را به نابودی می‌کشاند. این نظام نمی‌خواهد خود را نجات دهد.

صدا و سیما بردگی جنسی و فحشا را تبلیغ می‌کند

فیاض افزود: ما از آن بالا هیج خبری نداریم. معلوم نیست در صدا و سیما چه می‌گذرد؟ سخنگوی دولت که‌ هزاران اتهام به او وارد است، هروقت مقابل دوربین برای هرکاری قرار می‌گیرد چندین نفر دست به سینه مقابل او می‌ایستند و لبخند می‌زنند. در صداوسیما که رسانه این ساختار است چنین است. این رسانه مگر می‌تواند عدالت‌طلب باشد؟

وی در ادامه گفت: در برنامه‌های دیگر هم مثل دورهمی و خندوانه که بیننده‌های میلیونی دارد مردم صرفا سرگرم شده‌اند و هیج بار معنایی ندارد. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مفسدترین رسانه است. صدا و سیما دارد بردگی جنسی و فحشا را تبلیغ می‌کند. بیشتر برنامه‌ها باز هم مثل دورهمی و خندوانه پول‌های کلان می‌گیرند و برای برندهای مختلف تبلیغ می‌کنند.

به گفته این استاد جامعه‌شناسی قرعه‌کشی‌هایی که انجام می شود و ماهانه یا هفتگی ماشین‌های لوکس جایزه می‌دهند، همان ترویج قماربازی است که از غرب ایراد می‌گیریم. «بی.ام.و» را آستان قدس شاه‌عبدالعظیم وارد می‌کند، «پورشه» را کمیته امدادی وارد می‌کند که برای فقرا تشکیل شده بود.

فیاض افزود: مطمئن باشید در آینده شورش و انقلاب در پیش داریم زیرا حاکمیت با فسادی که ایجاد کرده موجب شده مردم به آگاهی طبقاتی برسند و از ظلمی که بر آنان می‌رود مطلع شوند. تهران یک شب تا صبح در آتش می‌سوزد. من این حرف‌ها را می‌زنم حالا آقایان می‌خواهند بفهمند یا می‌خواهند نفهمند. حرف‌درمانی هم فایده ندارد و من هیچ تحولی نمی‌بینم.

به گفته استاد مردم‌شناسی دانشگاه تهران، شکاف طبقاتی روز به روز در حال افزایش است و قشر متوسط دارد به قشر فقیر نزدیک می‌شود که در این صورت وقوع انقلاب حتمی است. در اعتراضات اخیر فقط قشر پایین بودند که به خیابان آمدند و برای دفعه بعد قشر متوسط هم به آنان می‌پیوندند.

این سیستم حکومتی دارد خود را به نابودی می‌کشاند

وی در ادامه گفت: الان مجلس که نماینده همان قشر اشرافی است با تصویب قانون کاهش حقوق اساتید دانشگاه به این وضع دامن زده‌است. قشر اشراف به‌صورت ساختاری دارد قشر متوسط و قشر پایین را به هم نزدیک می‌کند. اتفاقا در جریان سال ۸۸ خیلی از مردم از قشر متوسط بودند که خواستار حقوق شهروندی خود شدند.

فیاض با بیان اینکه آن قشری که اشراف است، اول انقلاب از راه عرفان به قدرت رسیده و از دین در جهت منافع اقتصادی و سیاسی خود استفاده می‌کند، گفت: کاریزماسازی شکل گرفته و تمام ارگان‌ها و نهادها مقدس‌اند. به هیچ‌کس نمی‌توان نقد وارد کرد و توقع دارند همه‌چیز را بدون کوچک‌ترین مخالفتی بپذیریم. خیلی از این اشرافیت هم از زمان دوره پهلوی به این دوره آمده‌اند

استاد مردم‌شناسی دانشگاه تهران در ادامه گفت: کشور را یک «اشرافیت تجاری» می‌چرخاند و یک بدنه‌ آن با «مافیای عرفانی» رابطه دارد. همین وضعیت در ایتالیا هم است چون با «کاتولیسم» سروکار دارد و «پروتانتیسم» معنایی ندارد ولی در آلمان چنین چیزی نمی‌بینیم.

به گفته وی مافیا یک پدرخوانده دارد که همه گوش به فرمان او هستند و برایش حاضرند بکشند و کشته شوند. پس مافیا همین است که ما داریم. اقشار پایین اگر متحمل فشار شوند دین را رها می‌کنند و علیه حاکمیت می‌شورند.

شورش یا دیکتاتوری؟

فیاض معتقد است حاکمیت یا همان اشرافیت به قشر متوسط به پایین هیج فضایی برای فعالیت نمی‌دهد؛ نه رسانه را در اختیار آنها می‌گذارد و نه از اساتید برجسته دانشگاه که گاها به دین وابستگی نشان نمی‌دهند در صدا و سیما استفاده می‌کند. شخصا در چند وقت اخیر شاهد سانسورهای بسیاری از سخنانم بودم چون دارم نقدهای جدی می‌کنم.

وی‌ در ادامه پیکان سخنانش را رو به جامعه طلاب و روحانیت گرفت و گفت: در شهرهای مذهبی خصوصا قم شاهد مصرف بالای موادمخدر از سوی روحانیون و طلبه‌های جوان هستیم زیرا استدلالشان این است که مواد مخدر باعث می‌شود در عرفان اوج بگیریم. این کارها هم در ادامه دیگر نواقص موجب فروپاشی می‌شود. صفویه هم اینگونه از هم پاشید. آنها «شرب حشیش» داشتند، چون نمی‌توانستند الکل مصرف کنند حشیش می‌کشیدند.

سخنان این جامعه‌شناس با دو نکته در خصوص آینده ایران به پایان رسید: اگر بخواهم آینده نه چندان دور ایران را پیش‌بینی کنم می‌گویم ما به این دو راه بر می‌خوریم: ۱- شورش ۲- دیکتاتوری. حالا می‌خواهند گوش بدهند یا نادیده بگیرند. این حرف‌ها را بارها گفته‌ام.