خبرنگاران در زمینه مدیریت بحران آگاهی لازم را ندارند/ آرامش مردم اصل اساسی در انتشار یک خبر است

رئیس ستاد مدیریت بحران کشور با انتقاد از عملکرد رسانه‌ها در مدیریت بحران‌ها گفت: قطعا صداقت در گفتار، بیان حقیقت و چگونگی بیان و رعایت اخلاق در یک خبر بسیار مهم و اساسی است. خبرنگار باید موضوع را بداند، مخاطب را بشناسد و مصالح و منافع ملی را مد نظر داشته باشد.

به گزارش خبرنگار عطنا، همایش ملی «رسانه‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی در خدمت کاهش خسارات بلایای طبیعی» دوشنبه، ۱۴ اسفندماه با حضور محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبائی و دبیر علمی همایش، سعدالله نصیری قیداری، دبیرکل کمسیون ملی یونسکو، اسماعیل نجار، رئیس ستاد مدیریت بحران کشور و عطاءالله ملکی‌تبار، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و امنیت و جمعی از استادان، پژوهشگران، فعالان رسانه‌ای و دانشجویان برگزار شد.

اسماعیل نجار، رئیس ستاد مدیریت بحران کشور در افتتاحیه این همایش با بیان اینکه رسانه‌ها در همه زمینه‌های زندگی نقش مهمی دارند، گفت: این نقش‌ها از آموزش تا تنظیم رفتارها و امید به جامعه است.

وی با تأکید بر اینکه دانستن و آگاهی حق مردم و جامعه است خاطرنشان کرد: هدف خبرهای منفی تاثیرگذری و جذب مخاطب بیشتر است اما قطعا صداقت در گفتار، بیان حقیقت و چگونگی بیان و رعایت اخلاق در یک خبر بسیار مهم و اساسی است. خبرنگار باید موضوع را بداند، مخاطب را بشناسد و مصالح و منافع ملی را مد نظر داشته باشد نه اینکه برای رسیدن به مخاطب بیشتر به مطلب غیرواقعی متوسل شود که در بسیاری از حوادث گوناگون شاهد چنین مواردی هستیم.

نجار با بیان اینکه انتقاد برای اصلاح امور لازم است، اظهار کرد: اما باید انتقاد منصفانه، مصلحانه، در جهت اصلاح امور و همراه با راهکار باشد اما اگر این چنین نباشد شاید انتقاد مخرب باشد.

رئیس ستاد مدیریت بحران کشور با اشاره به اینکه خبر باید سریع اما درست مخابره شود، گفت: با احساسات مردم نمی‌توان بازی کرد، خبرهای غیر واقعی احساسات جامعه را جریحه‌دار و آرامش جامعه را به هم می‌زند.

به گفته وی مسئله اساسی در زمینه روزنامه‌نگاری بحران و حوادث توجه به این اصل است که در زمینه بحران و مراحل مختلف آن اساس کار پیشگیری است که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری هم آمده است اما مسئله اینجاست که رسانه ها چه قدر در این زمینه کار می‌کنند. آیا واقعا خبرنگاران ما مخاطرات را می‌شناسند در این زمینه کار کرده‌اند؟

نجار با انتقاد از اینکه خبرنگاران آگاهی لازم را در زمینه مدیریه بحران ندارند، اظهار کرد: مدیریت بحران از صدر تا ذیل است، یعنی باید ببینیم کسی که ساختمان می‌سازند آیا تمام مسائل مربوط به ایمنی را رعایت کرده است؟ من به عنوان مدیر ستاد بحران تمام مسائل را می‌پذیریم در حادثه دنا من مقصر بودم برای اینکه باید آن کوه را هموار می‌کردم که نکردم اما باید ببینیم در این زمینه آگاهی لازم را داریم یا خیر.

به گفته رئیس سازمان مدیریت بحران کشور یک ایده‌آل در باره مسائل مختلف در ذهن همه وجود دارد که می‌خواهیم به آن برسیم اما آیا خبرنگاران ما به محدودیت در مدیریت بحران در زمان تنظیم خبرها توجه کرده‌اند؟

 وی افزود: در ادبیات ما نیز آمده است «جز راست نباید گفت هر راست نشاید گفت» شما می‌توانید موضوعی را بگویید که امنیت ملی را به مخاطره بیاندازید؟چند روز قبل در بریتانیا برف سنگینی باعث لغو بسیاری از پروازها و حرکت قطارها همچنین در راه ماندن عده زیادی و کشته شدن چندین تن شد. در کشور ما هم همین اتفاق افتاد اما خوشبخاته حادثه‌ای نداشتیم.

مدیران به آرامش نیاز دارند

نجار بار دیگر به عدم توجه رسانه‌ها به مسائل اساسی زمان مدیریت یک بحران اشاره کرد و گفت: گاهی اصحاب رسانه انتقاد می‌کنند که رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به یک حادثه‌ای نرفته است. من فرمانده‌ام، اگر فرمانده یک لشگر 12 هزارنفری بی‌سیم‌اش را کنار بگذار و اسلحه به دست بگیرد می‌شود 12 هزار و یک سرباز. در این زمان اگر نخ تسبیح پاره شد که دیگر تسبیح خاصیتی ندارد. متأسفانه این هم موضوعی است که در خبرها به آن توجه نمی‌شود.

وی در همین زمینه خاطرنشان کرد: در برفی که در کشور بارید چه قدر مطلب بود همه زیر سوال رفتند اما هیچ کسی در مورد اینکه چرا خودروها زنجیر چرخ نداشتند صحبتی نکرد.

نجار از عملکرد رسانه‌ها در مواقع بحران انتقاد کرد و گفت: اگر از زخم زبان‌ها و نیش‌ها بخواهم سخن بگویم، سخن در این باره بسیار است. بعضی رسانه‌ها با مطالب و اخباری که منتقل می‌کنند آرامش جامعه را به هم می‌زنند.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با تأکید بر اینکه در مدیریت یک بحران آرامش مردم نیاز ضروری است، افزود: رسانه‌ها با دوربین‌های خودشان لحظه به لحظه مردم را نگران می‌کنند و آرامش آنها را بر هم می‌زنند.

به گفته نجار در حوادث گوناگون رسانه‌ها با خبرهایشان آرامش جامعه را بر هم زده‌اند که نمونه‌اش در حادثه پلاسکو، سقوط هواپیما در کوه دنا و انفجار معدن زمستان یورت بود که لحظه به لحظه دوربین‌ها این حوادث را پوششش می‌داد اما سوال اینجاست که آیا این پوشش لحظه‌ای ضرورت داشت؟

وی تصریح کرد: رسانه‌ها همواره باید تلاش کنند مردم را در آرامش نگه دارند و این وظیفه مهم اصحاب رسانه است که باید در این زمینه تلاش داشته باشند. نباید طوری رفتار کنیم که احساسات غلبه داشته باشد.

نجار در ادامه سخنانش به لزوم حفظ خونسردی مردم اشاره کرد و گفت: بروز یک رخداد فوری افراد زیادی را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد باید آموزش ببینند تا در وقوع بحران‌ها آرامش خود را حفظ کنند. نباید طوری رفتار شود که احساسات و هیجان‌ها غلبه یابد و افراد هیجانی تصمیم بگیرند.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور افزود: مثلا در روز سوم حادثه حادثه دنا سه نفر خودسرانه به آنجا رفته بودند که در سرمای کوه گیر افتادند، ستاد مدیریت بحران برای نجات آنها از آن شرایط زحمت بسیاری کشید.

وی عملکرد ستاد را درخور تقدیر دانست و گفت: هر چند کاستی‌های زیادی درکارکرد ستاد وجود دارد با این حال کارهای بزررگی صورت می گیرد که درخور تقدیر است برای مثال زلزله 7.3 ریشتری کرمانشاه که مدیریت بحران کاستی‌های زیادی داشته است با این حال توانست 7هزار و 817 مجروح را مدیریت کند و در 16 – 17 ساعت آن‌ها را به بیمارستان‌های اطراف که 250 کیلومتر فاصله داشتند انتقال دهد اما نگاه کنید خبرها در این زمینه چگونه منتقل می‌شود.

نجار در ادامه کار ویژه مهم رسانه‌ها را تنظیم رفتار‌ها عنوان کرد و گفت: باید در رسانه‌ها به پیشگیری و اقدامات اولیه در زمان یک حادثه توجه بیشتری شود، برای مثال در حوادثی مثل زلزله ساکنین طبقه اول و دوم باید بیرون بیایند اما طبقه‌های بالاتر فقط باید پناه گیری کنند. لوستر‌های سنگین بعد از سقوط از ساختمان‌هایی که استانداردهای مهندسی را رعایت نکرده فاجعه می‌آورد. چیدن وسایل سنگین و برنده روی پشت بام در هنگام طوفان دردسر ایجاد می‌کند. این‌ها مسائلی هستند که در باره آنها صحبتی نمی‌شود.

وی در پایان به زلزله کرمانشاه و کمک‌های مردمی به زلزله‌زدگان اشاره کرد و گفت: کمک‌های مردمی به زلزله‌زدگان تاریخی و یک حماسه بود که به دنبال حرف مقام معظم رهبری این حماسه آفریده شد اما عده‌ای سعی می‌کنند این موضوع را طور دیگری نشان دهند. همچنین در تمام مدت کمک‌رسانی هیچ مسئولی به این موضوع فکر نکرد که در امداد رسانی را با توجه به قومیت یا مذهب افراد انجام دهد.