باید به سمت تخصصی شدن مباحث حقوقی برویم/ گامی در جهت ایجاد مقطع دکترای حقوق‌ کیفری بین‌المللی

رضوی‌­فرد شناخت دیوان کیفری بین‌المللی را عامل جلوگیری از خطرات و اتهاماتی که نظام حقوقی کشور را تهدید می­‌کند دانست و گفت: مباحث حقوق بین­‌المللی کیفری یا حقوق کیفری بین‌المللی در هم آمیخته است و نمی‌توان با قطعیت از یک اصطلاح درست حرف زد و به نظرم نباید وارد این مسئله که کدام اصطلاح درست است، شد.

به گزارش عطنا، نشست افتتاحیه دوشنبه­‌های دیوان بین‌المللی کیفری، دوشنبه 8 آبان ‌ماه با حضور چند تن از استادان رشته‌های حقوق بین‌الملل و حقوق جزا و جرم‌شناسی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

بهزاد رضوی‌فرد، معاون پژوهشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی و عضو هیئت علمی گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی این دانشکده در مقدمه سخنان خود در این نشست گفت: هسته­‌های پژوهشی، تیم‌­هایی عملیاتی هستند که بتوانند با برگزاری نشست‌­های علمی، ارائه مقالات و انجام پژوهش به دستاوردهای جدیدی دست پیدا کنند.

رضوی‌فرد با اشاره به تز دکترای خود در مقطع دکترای جزا و جرم‌شناسی در زمینه حقوق کیفری بین‌المللی اظهار کرد: در دوران دانشجویی برحسب علاقه‌­ای که داشتم نوشته‌­هایی را جمع کرده و بعداً در دوران تدریس کتابی با عنوان «حقوق کیفری بین‌الملل» چاپ کردم.

وی افزود: مباحث حقوق بین­‌المللی کیفری یا حقوق کیفری بین‌المللی در هم آمیخته است و نمی‌توان با قطعیت از یک اصطلاح درست حرف زد و به نظرم نباید وارد این مسئله که کدام اصطلاح درست است، شد.

عضو هیئت علمی گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه حقوق بین‌المللی از زمانی به بعد متوسل به تعهد اجرایی جهت ایجاد نظم در جهان شد، اظهار کرد: استاد شریف بسیونی که به تازگی مرحوم شدند یک کتاب درحوزه حقوق بین‌المللی تحت عنوان «حقوق بین‌المللی کیفری» دارند. امید است حقوق بین‌الملل که رشته بدون ضمانت اجرا شناخته می­شود با تزوج با حقوق کیفری گام‌های موثری به سوی تعهد اجرایی بردارد و به تعبیری به «حقوق بین‌الملل کنشی» تبدیل شود.

رضوی‌فرد با اشاره به اینکه زمانی حوزه حقوق بین‌الملل در کشورها ناشناخته بود، تصریح کرد: وزیر امور خارجه کشورمان اخیرا دیداری با دادستان دیوان کیفری بین‌المللی داشته است؛ شاید این اتفاق کمک کند تا بتوانیم قدم­های برای شناخت دیوان داشته باشیم و با توجه به اینکه اخیرا به خاطر مسائل سوریه نظام حقوقی ما مورد اتهام دارد قرار می­گیرد، شناخت دیوان می­تواند کمک بزرگی به نظام حقوقی ما برای دفاع از خودمان باشد.

امیدوارم با برگزاری این نشست گامی رو به جلو برداریم

در ادامه دکتر سید قاسم زمانی، مدیر گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، به بیان دیدگاه‌­های خود در این نشست پرداخت و گفت: دیوان بین‌المللی کیفری یا دیوان کیفری بین‌المللی هیچ تفاوتی نمی‌کند، در بحث منطقی الفاظ اهمیت زیادی ندارند و بهتر است به مفهوم توجه شود، بنابراین روی لفظ تمرکز نکنیم چرا که بر کارکرد و ماهیت دیوان نقشی ندارد و دیوان  مسیر خود را طی می‌کند.

وی افزود: دیوان بین‌المللی کیفری  در سال 1998 به امضا رسید و با توجه به استیلای حاکمیت جهانی کسی فکرش را هم نمی‌کرد ایجاد یک نهاد کیفری دائمی، مورد استقبال دولت‌ها قرار بگیرد و در ظرف چهار سال به امضای 60 دولت با تعهد اجرایی برسد.

مدیر گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی بیان کرد: از سال 2002 تا سال 2017 اساسنامه دیوان به امضای 63 دولت دیگر رسید و اکنون این 123 کشور دنیا اساسنامه این دیوان را امضا کرده­‌اند، این دیوان 15 سال است که تشکیل شده و عمر زیادی ندارد؛ در این 15 سال با چالش‌های مختلفی مواجه بوده و  در مسیر حاکمیت با افت و خیزهای زیادی مواجه شده و مسیر ساده‌ای برای تثبیت خود طی نکرده است.

وی درباره چالش‌های پیش روی دیوان عنوان کرد: شورای امنیت سازمان ملل با ارجاع سودان و لیبی به دولت‌ها نشان داد عدم امضای اساسنامه دیوان، این کشورها را از ماده‌های حقوقی آن مصون نمی‌گذارد اما برخی کشورها مثل چین که اساسنامه این دیوان را امضا کرده‌اند از عمل به رای این دادگاه امنتاع می ورزند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه اضافه کرد: چالش‌هایی دیگر دیوان که اخیرا با ‌آن مواجه شده است تهدید کشورهای آفریقایی برای خروج از دیوان است، برخی سران کشورهای آفریقایی معتقدند این دیوان ضدآفریقایی است و کاری به سایر مناطق دنیا ندارد، در حالی که اصلا این‌گونه نیست، به هر حال شماری از کشورهای آفریقایی تهدید به خروج از دیوان کرده‌اند و امروز رسما کشور بروندی از این دیوان خارج شد.

وی با بیان اینکه دوشنبه‌های دیوان بین‌المللی کیفری محلی برای پاسداشت دیوان کیفری بین‌المللی است، اظهار کرد: امیدوارم هر هفته مستمر برگزار شود و به دو یا یک بار در ماه تقلیل پیدا نکند، همچنین با برگزاری این نشست‌ها گامی در جهت ایجاد مقطع دکترای حقوق‌بین‌المللی برداریم.

زمانی، با بیان اینکه باید به سراغ بحث‌های تخصصی‌تر برویم و از کلی‌گویی خارج شویم، گفت: اکثر دانشجویان تحصیلات تکمیلی گله‌مند‌ند که آنچه در مقطع کارشناسی را آموختند در مقطع بالاتر به زبان دیگر دوباره تکرار می‌شود و ما چاره‌ای جز تخصصی‌تر شدن در مباحث حقوقی نداریم.