لزوم تهیه شناسنامه مالیاتی

افراد زیادی هستند که شغل دارند و درآمد خوبی هم کسب می‌کنند، اما به دولت مالیات نمی‌پردازند. این افراد پرونده مالیاتی ندارند و دولت هم از آنها مالیات نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد باید یک شناسنامه مالیاتی برای همه افراد کشور تهیه کنند تا از افرادی که درآمد کسب می‌کنند، مالیات اخذ شود.

آن‌طور که معاون امور رفاهی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است، طبق آمارها 34‌هزار‌میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور وجود دارد که این رقم چیزی نزدیک به مبلغ یارانه واریزی برای 70‌میلیون نفر است. در این رابطه باید گفت بعضا کسانی هستند که درآمد دارند، منتهی درآمد‌های خودشان را در دفاتر ثبت نمی‌کنند یا حسابرسان آنها دقت نمی‌کنند.

این افراد باید صورت‌های مالی خود و میزان سود و زیان فعالیتشان را به دارایی ارائه کنند. حال برای مثال اگر کسی کاری انجام می‌دهد که اسم او در جایی ثبت نشده است، دیده می‌شود که با وجود کسب درآمد، مالیاتی پرداخت نمی‌کند. همچنین برخی شرکت‌های دولتی هم هستند که معاف از مالیاتند، چون دولت که پولش را از جیبی به جیب دیگر نمی‌ریزد.

بنابراین فرار مالیاتی مربوط به کسانی است که باید اظهارنامه مالیاتی به وزارت امور اقتصادی و دارایی بدهند و بر اساس آن مالیات خود را پرداخت کنند. اگر مشخص باشد که این افراد کجا هستند،‌ وزارت اقتصاد می‌تواند یقه آنها را بگیرد و از آنها صورت‌های مالی درخواست کند و مالیات بگیرد. فرار مالیاتی بیشتر مربوط به مشاغلی چون دلالی می‌شود که دفاتری ندارند و اظهارنامه مالیاتی هم به وزارت امور اقتصادی و دارایی نمی‌دهند.

رقم فرار مالیاتی به نسبت تولید ناخالص داخلی چیزی نیست. بنابراین اگر یک مقدار قوانین مالیاتی محکم‌تر بود، در واقع سازمان امور مالیاتی می‌توانست آنها را شناسایی کند و مالیات بگیرد. عده زیادی که درآمد دارند و کارمند دولت هستند، قبل از اینکه حقوق خود را بگیرند،‌ بخشی از آن را به عنوان مالیات پرداخت می‌کنند.

بنابراین این افراد قابل شناسایی هستند، اما عده‌ای که برای مثال در خیابان‌ها دلار می‌فروشند و ممکن است درآمد‌های بالایی هم داشته باشند،‌ جایی اسمشان به عنوان فروشنده دلار ثبت نشده است. بنابراین وزارت امور اقتصادی و دارایی اینها را نمی‌شناسد. به عبارتی، عده‌ای به کار‌هایی مشغول هستند که درآمد آنها در جایی ثبت نمی‌شود،‌ بنابراین آنها مالیات خود را پرداخت نمی‌کنند.

اینکه تعداد آنها چقدر است مشخص نیست. در واقع دلالانی که به آنها اشاره داشتم، تحت پوشش نظام مالیاتی نیستند. اینکه مالیات ستانی در ایران نوپا نیست،‌ اما با این همه، نمی‌توان ادعا کرد که نظام مالیات گیری حتی شبیه کشور‌های در حال توسعه نیست، دلیل این نیست که نظام مالیاتی ما ناکارآمد است. این موضوع مربوط به مشاغل است.

همان‌طور که عنوان شد افراد زیادی هستند که شغل دارند و درآمد خوبی هم کسب می‌کنند، اما به دولت مالیات نمی‌پردازند. این افراد پرونده مالیاتی ندارند و دولت هم از آنها مالیات نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد باید یک شناسنامه مالیاتی برای همه افراد کشور تهیه کنند تا از افرادی که درآمد کسب می‌کنند، مالیات اخذ شود.

عدم پرداخت مالیات در کشور‌های دیگر یک امر عجیب و غریب است. برای مثال اگر سیستم مالیاتی آمریکا بررسی شود، فراریان مالیاتی شناسایی و به دلیل نپرداختن مالیات به زندان محکوم می‌شوند. در ایران کسانی که در مورد مشاغلشان ابهام وجود دارد،‌ اینکه به چه کاری مشغول هستند یا چقدر درآمد دارند، از دادن مالیات خودداری می‌کنند.