احتمالات برجام و استراتژی ایران

ایران در حوزه‌های مختلف از قاچاق موادمخدر تا تهدیدهای تروریستی همواره نقش خاکریز را بازی کرده است. اروپا می‌داند که اگر ایران وارد فاز تنش با آمریکا شود، در این صورت مرزهای اروپا دچار ناامنی‌های مختلفی خواهد شد و این موضعی است که اروپایی‌ها در قبال آن احساس نگرانی و خطر می‌کنند؛ به همین سبب درصددند که برجام دچار فروپاشی نشود.

به گزارش عطنا حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی در یادداشتی در روزنامه آرمان به تحلیل رویکرد اروپا به برجام پرداخت که در ادامه می‌خوانیم:

آنچه در مورد آینده برجام از سوی آمریکا به‌عنوان یکی از اعضای توافق هسته‌ای قابل پیش‌بینی است، این است که ترامپ قصد دارد پایبندی ایران به برجام را تایید نکند و اساسا مسئولیت این مهم را به کنگره بسپارد تا کنگره را وادار کند در قالب قانونی که اخیرا تصویب کرده است، تحریم‌های دیگری نیز علیه ایران به تصویب برساند.

علاوه بر آن، ایالات‌متحده درصدد است با هدف مذاکرات مکمل برجام وارد فاز مذاکرات جدیدی با سایر اعضای توافق شود تا در این مذاکرات اتهامات بی‌‌‌پایانی علیه ایران مطرح کند که بدون‌تردید یکی از این اتهامات مساله موشکی است . این سیاستی است که آمریکا در پیش گرفته است. این کشور در جایی که احساس کند همراهی صورت نمی‌گیرد، با اعلام عدم‌پایبندی ایران به برجام و با استناد به مواد 11، 12 و 13 قطعنامه2231 از برجام خارج می‌شود.

به هر روی این استراتژی آمریکا خواهد بود. بنابراین پس از خروج آمریکا، از آنجا که مناسبات اقتصادی اروپا با ایران بسیار کم است و در مقابل ایالات متحده و اروپا با یکدیگر مناسبات اقتصادی سالانه بسیار گسترده‌ای دارند، به همین دلیل به‌نظر می‌رسد اروپا از منظر اقتصادی قطعا حسابگرانه عمل خواهد کرد و در نتیجه به تحلیل خواهد نشست برای اینکه وارد فاز همراهی با آمریکا شود.

اما مساله‌ای که اروپا را بیش از هر چیز نگران کرده، استراتژی‌های مخرب ترامپ است، زیرا رئیس‌جمهور ایالات متحده وارد هر حوزه‌ای که می‌شود، مولفه‌های امنیتی آن حوزه را تضعیف می‌کند. این در حالی است که غرب آسیا نزدیک‌ترین حوزه تهدید اروپا است و ایران مانع رسیدن تهدید به اروپا شده است.

ایران در حوزه‌های مختلف از قاچاق موادمخدر تا تهدیدهای تروریستی همواره نقش خاکریز را بازی کرده است. اروپا می‌داند که اگر ایران وارد فاز تنش با آمریکا شود، در این صورت مرزهای اروپا دچار ناامنی‌های مختلفی خواهد شد و این موضعی است که اروپایی‌ها در قبال آن احساس نگرانی و خطر می‌کنند؛ به همین سبب درصددند که برجام دچار فروپاشی نشود.

اما به هر جهت موضع ایران نیز مهم است، زیرا مهم‌ترین موضعی که ایران پس از خروج آمریکا از برجام اتخاذ خواهد کرد، تاثیر آن بر روی برجام بسیار بیشتر از تاثیر موضع آمریکا خواهد بود، زیرا جمهوری اسلامی ایران اگر به این نتیجه برسد که اروپایی‌ها در برابر آمریکا کرنش نشان می‌دهند و منافعی نصیبشان نمی‌گردد، در این صورت به سیاست‌های گذشته خود ادامه خواهد داد.

بنابراین در صورت ایجاد چنین فضایی، ایران حق دارد با ابراز نگرانی از اینکه برنامه هسته‌ای‌اش نادیده گرفته شده است، برنامه هسته‌ای خود را در زمینه‌های مختلف مانند تولید مجوز سوخت 20‌درصد و 100‌درصد و... در دستور کار خود قرار دهد. موارد مذکور احتمالاتی است که در قبال خروج آمریکا از برجام و تغییر موضع اروپایی‌ها محتمل است.

ایران پس از فروپاشی برجام از مشروعیت لازم جهت پیشبرد برنامه هسته‌ای خود برخوردار است؛ ضمن اینکه در آینده آمریکایی‌ها در منطقه غرب آسیا به‌عنوان یک بازیگر نمی‌توانند بدون مزاحمت سیاست‌های خود را پیش ببرند. اگر آمریکا وارد تنش با ایران شود، قطعا ایران حوزه‌های تنش با آمریکا را تغییر خواهد داد.