ضیایی بیگدلی: توافق وین بی بدیل بود

محمدرضا ضیایی بیگدلی عضو هیئت علمی گروه حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی در نشست بررسی ابعاد حقوقی برجام در خانه اندیشمندان علوم انسانی به ارائه نظرات خود در این خصوص پرداخت.

به گزارش خبرنگار حوزه سیاسی باشگاه خبری علامه طباطبائی (عطنا)، استاد دانشگاه علامه طباطبائی و عضو انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد در این نشست به اهمیت دستیابی به توافق هسته ای پس از دوازده سال تنش اشاره کرد و در ادامه به پاسخ به برخی ابهامات درباره سازوکار حقوقی برجام پرداخت.

وی در آغاز عنوان کرد : ایران حداقل دوازده سال درگیر بی اعتمادی و ناامیدی و تحریم های یک جانبه و چند جانبه و دائم در مظان اتهام بوده است و نزدیک به دو سال است که دولت برای اعتماد سازی در جوامع بین المللی از همه توان خود استفاده می نماید. دولت در خصوص بحران بوجود آمده به دنبال این است که به صورت مذاکره صلح آمیز تنش زدایی نماید و برای راستی آزمایی و اعتماد سازی طرفین مذاکره و اصلاح ادبیات بین المللی تلاش نمود که در نهایت بعد از  بیست و دو ماه مذاکره، توافق وین حاصل شد. این دیپلماسی هنرمندانه، تلاش تیم مذاکره کننده و فن گفت و گوی آنها را به نمایش گذاشت که نه تنها می تواند مانع جنگ شود بلکه می تواند در خدمت  صلح جهانی باشد.

وی افزود: توافق وین که با تصویب قطعنامه 2231 به رسمیت یافت ، از نوع خود بی بدیل بود، از جمله می توان به ادبیات حقوقی به کار رفته در متن برجام و ضمائم آن، نحوه اعلام نهایی شدن مذاکرات بدون امضای طرفین، فرآیند اجرای متناطر تعهدات طرفین، گره خوردن توافق با یک قطعنامه شورای امنیت بدون اختلاف آنها و الزام توافق طرفین توسط قطعنامه شورای امنیت، لغو شش قطعنامه فصل هفت منشور علیه یک کشور با صدور یک قطعنامه به نفع آن کشور و ساز و کار شرایط برگشت پذیری تحریم های شورای امنیت تحت شرایط خاص  اشاره نمود که از نکات مثبت و قابل توجه متن برجام است.

استاد دانشگاه علامه در ادامه اظهار داشت: برجام از نظر من یک توافق حقوقی بین المللی است و باید عنوان کرد که قابلیت اجرایی برجام در روز اجرای توافق است و نه در روز پذیرش برجام و روز اجرا نیز با اقدامات ایران و راستی آزمایی آژانس و در مقابل لغو برخی تحریم ها صورت می گیرد.

این استاد برجسته حقوق بین الملل ایران افزود: اگر توافق را معاهده بدانیم که مجلس نیز آن را معاهده می داند طبق تبصره یک بند سه برجام، الزام ورود مجلس ضروری است.

عضو انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد به استدلال دسته دیگری از صاحبنظران که تاکید برجام بر واژه «will» به جای «shall» را نشانه تشریفاتی بودن توافق می دانند، پاسخ داد و گفت: تنها واژگان نمی توانند نشانه ماهیت حقوقی یک سند باشند.

ضیائی بیگدلی عدم پیش بینی تصویب مجلس در متن برجام، مشخص نکردن «امین» و نبردن برجام به نهادهای قانون گذاری پنج کشور (همه طرف ها به جز ایران و آمریکا) را دلیل مناسبی برای معاهده ندانستن برجام ندانست.

دکتر ضیائی بیگدلی در پایان گفت: تفکیک قوه مققنه و قوه مجریه از نظر حقوق بین المللی فاقد وجاهت قانونی است و دولت از لحاظ حقوق بین الملل یک مجموعه بهم پیوسته است و حتی موافقت نامه های ساده نیز کل دولت را ملزم می نماید.