تصویر مثبت و‌ منفی شبکه‌های اجتماعی

امروزه شبکه‌های اجتماعی و به‌طور کلی فضای مجازی در تمام ابعاد زندگی انسان‌ها نفوذ پیدا کرده و یکی از تاثیرات آن در بعد اجتماعی زندگی افراد جامعه است. ما در شبکه‌های اجتماعی شاهد انتشار مطالب در زمینه‌های مختلف هستیم که کاربران را به سمت و سویی می‌کشاند که گاهی به یک تحول اجتماعی گسترده منجر می‌شود.

بنابراین کاربران از مطالب شبکه‌های اجتماعی در زمینه‌های سبک زندگی، نحوه رفتار افراد با دیگران و ... هم تاثیر می‌پذیرند و هم تاثیر می‌گذارند. با توجه به تاثیرات اجتماعی شبکه‌های مجازی روی کاربران بویژه در زندگی ایرانیان، باید مطالبی در این شبکه‌ها به اشتراک گذاشته شود که به هم‌افزایی کمک کند. یعنی افراد بتوانند در زمینه‌های اجتماعی، تجربیات مثبت خود را به اشتراک بگذارند و به این صورت مناسبات خوب اجتماعی در جامعه گسترش پیدا کند.

در واقع شبکه‌های اجتماعی هم تاثیرات مفید دارد و هم منفی. گاهی شاهدیم که اخبار شایعه و دروغ دست به دست در این شبکه‌ها می‌چرخد و روی مناسبات اجتماعی مردم تاثیر منفی می‌گذارد، در حالی که خبر صحت ندارد. بنابراین باید کاربران خیلی با دقت اخبار اجتماعی را در این فضا بررسی کنند.

یکی از مهم‌ترین کارکردهای شبکه‌های مجازی در جهان امروز، ایجاد و برگزاری کمپین‌های اجتماعی است. این نوع کمپین‌ها می‌تواند رفتارهای اشتباه اجتماعی را اصلاح کند. به عنوان مثال برخی هنگام تماشای تئاتر و فیلم در سینما، تلفن‌های همراه‌شان روشن است.

برگزاری چنین کمپین‌هایی برای اصلاح این نوع رفتارها خیلی مفید است. ایجاد کمپین‌هایی برای مبارزه با برخی بیماری‌ها، کم‌آبی و خشکسالی، آلودگی محیط‌زیست، کم‌سوادی و ... در فضای مجازی می‌تواند تاثیرات زیادی در جامعه بگذارد، چراکه بدون صرف هزینه، می‌توانیم یک رفتار اجتماعی را در جامعه نهادینه کنیم.

البته زمانی می‌توانیم کمپین‌های اجتماعی موفق در شبکه‌های مجازی داشته باشیم که حوزه موردنظر را به طور کامل بشناسیم. همچنین این امر می‌تواند سواد رسانه‌ای را تقویت کند. البته در ایجاد چنین کمپین‌هایی نباید درگیر احساسات و هیجانات شویم؛ زیرا در این صورت نه‌تنها مفید نخواهد بود، بلکه مثل توپی است که به خودمان برمی‌گردد. باید این کار هدفمند دنبال شود و داشتن سواد رسانه‌ای هم در این زمینه خیلی کمک می‌کند. مردم اگر دقت داشته باشند، می‌توانند با برگزاری چنین کمپین‌های اجتماعی، پیگیر مطالبات‌شان از سیاستمداران هم باشند.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی