تشکیل سه معاونت‌ اقتصادی، سیاسی و منطقه‌ای در وزارت خارجه

محمدجواد ظریف که در جلسه رأی اعتماد بهارستان به کابینه دوازدهم پس از کسب 236 رأی موافق از 288رأی یک بار دیگر سکان وزارت خارجه را عهده دار شد، یکشنبه شب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح ابعاد جدید سیاست خارجی دولت دوازدهم پرداخت و تأکید کرد متولی روابط خارجی، وزارت خارجه است و کارهای اقتصادی و سیاسی در خارج باید با این وزارت خانه هماهنگ شود.

به گزارش عطنا به نقل از ایسنا، رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به برنامه‌های آتی وزارت خارجه گفت: «دو اولویت دیگر هم به‌عنوان ابراولویت در برنامه به مجلس ارائه کردم یکی روابط با همسایگان و دیگری دیپلماسی اقتصاد مقاومتی است.»

ظریف رسیدگی به مشکلات منطقه را یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها دانست و گفت:«در منطقه ما متأسفانه یکی دو کشور هستند که سیاست خارجی و شاید حل مشکلات داخلی شان را در گرو تنش و تشنج می‌بینند و دنبال تنش بودند.»

ظریف با بیان اینکه در منطقه خلیج فارس از زمان تجاوز صدام علیه ایران این منطقه روی آرامش ندیده، گفت:‌ «باید تلاش کنیم همان سیاستی که از آن زمان ایران مطرح کرده و ایجاد سازوکارهای گفت‌وگو و امنیت منطقه‌ای است و مجدداً این سازوکارها را دنبال کردیم، بر این سازوکارها متمرکز شویم و اقداماتی انجام دهیم برای گسترش ارتباطات اقتصادی و فرهنگی و مردمی، رفت و آمدها و تعاملات علمی در منطقه.»

وی با بیان اینکه البته موانعی هم وجود داشته که باید با هماهنگی رفع کنیم، افزود: «یکی از مشکلاتی که ما داشتیم برخی ناهماهنگی‌های داخلی بوده که تلاش داریم از طریق اقناع و گفت‌وگو و هم‌افزایی با سایر نهادهای داخلی هم در حوزه اقتصادی و هم سیاسی و هم در زمینه فرهنگی و اعلامی و اظهارنظرها، یک سیاست هم‌افزا و یک رشته اقدامات هم‌افزا را برای پیگیری منافع ملی در منطقه داشته باشیم.»

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی در منطقه چند نیاز داریم، یکی گسترش همکاری‌های همه جانبه است. بهترین بازارهای ما در همین منطقه است برای بخش خصوصی ما که بتواند تولید اشتغالزا داشته باشد. همان اهدافی که رهبر معظم انقلاب برای امسال به صورت ویژه مطرح کردند و آقای رئیس جمهوری عنوان کرد که هدف اصلی دولت، اشتغال است. ما باید برای این اشتغال، تولیدمان بازارهای صادراتی خارج از کشور را داشته باشد و فقط معطوف به بازارهای داخل کشور نباشد تا بتوانیم اشتغال لازم را ایجاد کنیم.

حذف سه معاونت منطقه‌ای و ایجاد یک معاونت سیاسی

وزیر خارجه دولت دوازدهم با اشاره به پیگیری رویکرد دیپلماسی اقتصادی طی دوره جدید افزود: «بعد از سال‌ها سازوکار جدید در وزارت خارجه ایجاد کردیم به‌عنوان معاونت اقتصادی و ان‌شاءالله بر کمک به توسعه اقتصادی، تمرکز خواهیم کرد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره تأسیس معاونت اقتصادی در وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد:‌«ساختار وزارت خارجه در طول سال‌های پس از انقلاب دستخوش تغییر شده و ما طبق قانون موظفیم ساختار وزارت خارجه را کوچک کنیم و داریم این اقدام را انجام می‌دهیم که خود را با مقررات قانونی مخصوصاً قوانین برنامه پنجم و ششم تطبیق دهیم که باید وزارت خارجه در آن زمینه اقدام می‌کرد و همزمان نیاز بود یک تمرکز اقتصادی بدهیم.»

وی یادآور شد: «البته وزارت خارجه متوجه نقش اقتصادی خودش بوده و اینکه باید تلاش‌های بخش‌های خصوصی و دولتی را در عرصه خارجی تسهیل کند، ولی برای اینکه تمرکز بیشتری به این تلاش‌ها شود و سفارتخانه‌ها و مرکز به نقشی که وزارت خارجه باید در کمک به حوزه توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور ایفا کند، توجه کنند تصمیم گرفتیم یک معاونت جدید ایجاد کنیم. ضمن اینکه سه معاونت منطقه‌ای را حذف و یک معاونت سیاسی ایجاد می‌کنیم، یک معاونت اقتصادی هم ایجاد می‌کنیم و ادارات کل منطقه‌ای ما و سفارتخانه‌های ما موظف باشند با هر سه معاونت کار کنند.»

ظریف ادامه داد: «ضمن اینکه ما تمرکز و توجه سیاسی و امنیتی که وظیفه ذاتی هر وزارت خارجه‌ای در هر جای دنیا هست را حفظ می‌کنیم، یک تمرکز دیگری هم ایجاد می‌کنیم و سفارتخانه‌ها و ادارات منطقه‌ای ما باید همزمان به معاونت سیاسی و همچنین معاونت اقتصادی پاسخگو باشند.»

وی توضیح داد: «در ذیل معاونت اقتصادی قصد داریم حوزه‌هایی که از نظر اقتصاد مقاومتی مورد توجه بوده به شکل ادارات کل و به شکل مدیریت‌هایی که در آنجا داریم برجسته کنیم، یعنی ما در سه حوزه صادرات و در سه حوزه واردات تمرکز خواهیم کرد. صادرات کالای غیرنفتی، صادرات خدمات فنی و مهندسی که این دو حوزه برای اشتغال ما ضروری خواهد بود. ما نیاز داریم برای بازارهای فراتر از بازار داخلی تولید داشته باشیم و همین‌طور خدمات فنی و مهندسی فعال باشد و هم صادرات نیروی کار.»

جذب سرمایه نخستین اولویت واردات ماست

ظریف با اشاره به نیاز کشور به ورود سرمایه‌های خارجی به ایران افزود: «درباره جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دو سال گذشته توفیق خوبی داشتیم ولی برای اشتغالی که نیاز داریم کافی نیست. جذب سرمایه نخستین اولویت واردات ماست، جذب فناوری هم ضرورت دارد چون برای تولید بهتر و پیشرفت بیشتر نیاز به آخرین فناوری‌ها داریم. سومین حوزه واردات ما جذب گردشگر است اعم از گردشگر فرهنگی و در حوزه سلامت. در سال‌های گذشته ورود گردشگران افزایش داشته است و امیدواریم با تمرکز بر این حوزه‌ها کمک کار اقتصاد مقاومتی باشیم در حدی که وزارت خارجه می‌تواند در این زمینه فعال باشد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «نکته دیگری که شاید از توان کارشناسی وزارت خارجه مهم تر باشد این است که این وزارتخانه باید بتواند به‌عنوان متولی روابط خارجی کشور از توان تمامی دستگاه‌ها استفاده کند. ما نمی‌توانیم متصدی روابط اقتصادی خارجی باشیم، ما باید هماهنگ‌کننده این روابط باشیم. بخش خصوصی، اتاق بازرگانی و سایر مؤسسات بخش خصوصی و دولتی باید کمک کار ما در این حوزه باشند و ما حتماً از این توانمندی‌های جدی داخلی استفاده بهینه خواهیم کرد.»

وی گفت: «ولی نیاز است این واقعیت در کشور جا بیفتد که متولی سیاست خارجی و روابط خارجی، وزارت خارجه است و کارهای اقتصادی و سیاسی کشور در خارج باید با وزارت خارجه هماهنگ شود تا بتوانیم منافع ملی را در این حوزه پیش ببریم.»

ظریف در ادامه اظهاراتش عنوان کرد: «یکی از مشکلات ما موانع داخلی برای جذب سرمایه و طول کشیدن زمان جذب سرمایه است که یک مقدار طبیعی است به این خاطر که دقت‌های ویژه‌ای در حوزه جذب سرمایه خارجی صورت می‌گیرد برای اینکه مانع از این شود که منابع کشور بی‌دلیل متوجه خارج شود یا بی‌جهت به واردات رو بیاوریم. در حوزه صادرات همین مشکلات را داریم، دقت‌هایی می‌شود که برخی اوقات، مانع فعالیت بخش خصوصی در بازارهای خارجی می‌شود.»

وی افزود: «یکی از برنامه‌هایی که ما در چندین ماه گذشته به صورت جدی دنبال کردیم حمایت از بخش خصوصی برای حضور در بازار کشورهای همسایه است که این حمایت می‌تواند با استفاده از صندوق توسعه ملی صورت گیرد و درخواست‌هایی در این زمینه شده و نمایندگان مجلس وعده دادند که با ما همکاری کنند و ریاست جمهوری برای کمک اعلام آمادگی کردند و ما در این زمینه تلاش‌های بیشتری را درهفته‌ها و ماه‌های آینده در این زمینه با شکل‌ گیری معاونت اقتصادی و تمرکز بر این موضوع انجام خواهیم داد.»

انتخاب‌های ایران درباره «برجام» متعدد است

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره خواسته روحانی برای حفاظت از نهال نوپای برجام گفت: «چندین زمینه برای اینکه از برجام حفاظت و حراست شود، باید پیگیری شود یکی از این زمینه‌ها آن چیزی است که ما در داخل برجام دیدیم. خود برجام سندی است که بر مبنای این واقعیت تدوین شده که هیچ کدام از طرف‌ها به یکدیگر اعتماد نداشته باشند مخصوصاً ما به امریکایی‌ها اعتماد نداشتیم و به همین خاطر سند برجام براساس بی‌اعتمادی نوشته شده است. مواردی که در داخل برجام وجود دارد اگر در همه زمینه‌ها توجه کنید، ترتیباتی دیده شده که مانع از بدعهدی شود و ما این ترتیبات را دنبال می‌کنیم.»

ظریف افزود: «اقدام دوم که ضرورت دارد مشخص باشد این است که ایران انتخاب‌های متعدد دارد و این واقعیت باید به طرف‌ مقابل منتقل می‌شده و شده است که انتخاب‌های ایران متعدد است و انتخاب‌های ایران محدود نیست. در تدبیرهایی که در داخل برجام شده،در تدبیر‌هایی که در دستورات رهبر معظم انقلاب و همچنین در تدبیرهایی که در مصوبه مجلس دیده شده، حفظ توانمندی‌ها و آمادگی برای اینکه در صورت ضرورت بتوانیم به شرایط بسیار پیشرفته‌تر از ابتدای برجام به لحاظ توان هسته‌ای برگردیم.»

وی خاطرنشان کرد:‌ «در حوزه سوم، وقتی امریکا و کسانی که با مردم ما سر ناسازگاری دارند می‌توانند در جامعه بین‌المللی موفق شوند که بتوانند ایران را طرف بدعهد نشان دهند و ما زمانی می‌توانیم موفق شویم که بتوانیم نشان دهیم ایران ضمن داشتن انتخاب‌های متعدد و ضمن داشتن فرصت‌هایی که می‌تواند به شرایط قبلی بازگردد، ولی متعهد به تصمیمات و تعهدات قبلی است و تعهدات قبلی را اجرا می‌کند تا زمانی که این اجرا در جهت منافع ایران باشد.»

یقین داریم اروپایی‌ها تمایل به ادامه برجام دارند

وزیر امور خارجه با بیان اینکه برجام یک توافق دوجانبه بین ایران و امریکا نیست، افزود: «بیش از اینکه ما بگوییم متحدان اروپایی، امریکایی ها می‌گویند و برجام مورد تأیید جامعه بین‌المللی است و این گونه نیست که امریکا تصمیم بگیرد و فردا از برجام خارج شود.»

ظریف به انتخاب‌هایی که ایران دارد و در برجام هم به این انتخاب‌ها توجه شده، اشاره کرد و افزود: «‌این انتخاب‌ها مسیر بازگشت از برجام را برای همه طرف‌ها هزینه‌ مند می‌کند. این واقعیت است که می‌تواند با برنامه‌ریزی درست ما و جذب سرمایه‌گذاری بیشتر از سوی اروپا و همراهی و همکاری بیشتر اتحادیه اروپا در زمینه اجرای برجام با ایران تضمین کند که امریکا نمی‌تواند به صورت یکجانبه از برجام خارج شود و اگر امریکا از برجام خارج شود تأثیر منفی آن برای امریکا حتماً بیشتر از تأثیر منفی آن برای ایران خواهد بود. لذا تضمین لازم برای اینکه با یا بدون امریکا، منافع ایران از برجام حفظ شود، فراهم شود.»

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: «یقین داریم اروپایی‌ها در شرایط کنونی این تمایل را دارند که اجرای برجام را ادامه دهند، بدون توجه به اینکه امریکا چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد.»