پایان تلخ نیم قرن سکوت

ماجرای حرف های جنجالی جمشید مشایخی در جشن منتقدان سینمایی ایران، همچنان ادامه دارد. این اعتراض که در واقع به حضور بیش از اندازه عزت ا... انتظامی در نماهنگ جشن بود، در دو روز گذشته حاشیه های فراوانی را رقم زده است.

به گزارش عطنا به نقل از خراسان به نقل از هفت صبح، اگرچه برخی دست اندرکاران این برنامه از فرزاد حسنی به عنوان مقصر اصلی این اتفاق نام می برند که بدون هماهنگی قبلی ناگهان از جمشید مشایخی دعوت کرده که به روی سن بیاید اما در هر صورت او نیز پیش بینی نمی کرد جمشید مشایخی قرار است این چنین همه را غافلگیر کند. ماجرا اما چه بود که مشایخی نتوانست عصبانیت خود را کنترل کند؟ البته آیا اتفاقی رخ داده که این دو بازیگر کهنه کار در سن 83 سالگی و 93 سالگی با یکدیگر به اختلاف بخورند؟ به نظر می رسد این حجم از عصبانیت مشایخی ریشه در یک اختلاف قدیمی دارد. یک اختلاف قدیمی حدود 50 ساله که او طی این سال ها همیشه با خودش به همراه داشته و هیچ گاه نتوانسته با آن کنار بیاید.

قصه از کجا شروع شد؟

یافتن ریشه اختلاف های  جمشید مشایخی با عزت ا... انتظامی و علی نصیریان کار راحتی نیست و تقریبا همه کسانی که در ریز این ماجرا ها بودند سعی می کنند خود را به تغافل بزنند، انگار که هیچ اتفاقی نیفتاده. یکی از کارشناسان سینما از راز این اختلاف ها پرده برمی دارد که بخش هایی از آن را مرور می کنیم:

* تقریبا از حوالی سال های 1343، 1344 بود که جمشید مشایخی در تئاتر سنگلج به چهره ای شناخته شده تبدیل شده بود و آرام آرام در صحنه اجرا یکه تازی می کرد. در آن سوی میدان دو قطب دیگر و دوست داشتنی به نام عزت ا... انتظامی و علی نصیریان وجود داشتند که در ابتدا این سه نفر توانستند به خوبی با یکدیگر هماهنگ شوند و تیم مناسبی را ایجاد کردند.

* همه چیز داشت خوب پیش می رفت اما اختلاف سلیقه ها آرام آرام خودش را نشان داد. علی نصیریان و عزت ا... انتظامی به یکدیگر نزدیک تر شدند و جمشید مشایخی دورتر. تفاوت های فکری و شخصیتی نیز در این اتفاق بی تأثیر نبود.

* عزت ا... انتظامی و علی نصیریان به عضویت اداره تئاتر درآمدند و مدیریت اجرا ها را به عهده گرفتند. از این جا به بعد، اختلافات و سوءتفاهم ها عمیق تر شد. به برخی اجرا های جمشید مشایخی کمتر بها داده شد و مشایخی معتقد بود آن دو نفر به اجرا های افراد و گروه های نزدیک به خودشان توجه ویژه تری داشتند و سبب شده اند مشایخی از صحنه دور شود.

دردسر های قیصر

با وجود همه اختلاف ها اما این سه نفر در سال 1348 فیلم «گاو» داریوش مهرجویی را بازی کردند و به شهرتی مضاعف در سینما دست پیدا کردند. استعداد هایی که در صحنه سینما تا آن زمان دیده نشده بودند ، ناگهان بر سر زبان ها افتادند. پس از این فیلم بود که در های سینما به سوی این سه نفر باز شد اما مشایخی یک موقعیت ویژه تر پیدا کرد. او دقیقاً در همان سال در فیلم «قیصر» مسعود کیمیایی حضور داشت و توانست در سینمای عامه پسند هم جای خود را باز کند. سوءتفاهم ها از اینجا به بعد به اوج خود رسید. جمشید مشایخی عقیده دارد قرار بوده نقش اش در فیلم «قیصر» بیشتر و طولانی تر باشد اما رایزنی های عزت ا... انتظامی و علی نصیریان باعث شده تا بازی اش کوتاه تر شود. همچنین جمشید مشایخی به دلیل بازی در فیلم های سینمایی از اجرا در تئاتر اخراج شد که عقیده دارد شاید انتظامی و نصیریان در این تصمیم بی تأثیر نبوده اند.

فرار از تئاتر

کافی است به حجم فیلم های سینمایی جمشید مشایخی از سال 1348 تا 1357 نگاهی بیندازید تا ببینید تعداد فیلم های او فراتر از حد انتظار است. حدود 25 فیلم سینمایی که اغلب آن ها در کارنامه هنری او جایگاه ویژه ای ندارند و به فیلم های فارسی و عامه پسند نزدیک هستند. اگر پای صحبت های جمشید مشایخی بنشینید، او بازی در این فیلم ها را حاصل فشار ها در تئاتر می داند و به همین دلیل تصمیم گرفته از تئاتر به سینما کوچ کند.

معمای اداره نمایش

نکته جالب در اداره نمایش به سال 1355 و 1356 باز می گردد. یعنی زمانی که علی نصیریان مدیر آن اداره بود و برخی از گروه های بازیگران از جمله جمشید مشایخی نسبت به تصمیم های این اداره اعتراض داشتند. پس از انقلاب اداره نمایش دوباره بازگشایی شد و میان بازیگران برای انتخاب مدیر آن رای گیری صورت گرفت. این بار قرعه به نام جمشید مشایخی افتاد و بازیگرانی که از تصمیم های قبلی اداره نمایش ناراضی بودند رأی به ریاست جمشید مشایخی دادند.

وساطت علی حاتمی

با وجود همه اختلاف نظر ها اما علی حاتمی تلاش کرد تا این سه نفر را در کنار یکدیگر قرار دهد و ساخت سریال «هزاردستان» را از اواخر سال 58 شروع کرد. طبق شنیده ها اختلاف ها اما باقی ماند و بسیاری از سکانس های جمشید مشایخی جداگانه ضبط شد. ساخت این سریال سال ها طول کشید و در این مدت رفاقت داوود رشیدی و جمشید مشایخی با یکدیگر بیشتر شد. پس از ساخت این سریال، مرحوم علی حاتمی تصمیم گرفت «کمال الملک» را بسازد و دوباره این چهار نفر را کنار یکدیگر جمع کرد. آن ها در اوج اختلاف باز هم تصمیم گرفتند کنار یکدیگر قرار بگیرند، فقط به دلیل شخص علی حاتمی.

راه ها جدا می شود

پس از این فیلم تقریباً راه ها از هم جدا شد اما نصیریان و انتظامی تا حالا رفاقت خود را حفظ کرده اند. جمشید مشایخی اما هیچ وقت نتوانست با این موضوع کنار بیاید و همیشه عقیده داشته آن دو نفر باعث شدند او نتواند به جایگاه اصلی خود برسد. عصبانیت و دلخوری که روز پنج شنبه بالاخره سرباز کرد و در جشن انجمن منتقدان و نویسندگان خودش را نشان داد.

نصیریان: دلیل عصبانیت را نمی دانم

برای آن که زاویه دیگری از این حاشیه ها به دست بیاوریم با علی نصیریان گفت وگو کردیم. او در این باره گفت: «من واقعاً دلیل عصبانیت آقای مشایخی را نمی دانم و از این اتفاق متعجب هستم. تا آنجایی که من می دانم اختلافی بین این دو نفر نبوده یا حداقل من خبر ندارم. البته بعد از فیلم «کمال الملک» رفت وآمدمان با آقای مشایخی کم شد و دورادور از یکدیگر خبر داشتیم اما نمی دانم از چه موضوعی دلخور هستند.»

توضیح مشایخی: کاش مثل این چند دهه سکوت می کردم

با این حال جمشید مشایخی که بعد از انتشار گسترده صحبت هایش، از حرف هایش پشیمان شده بود، در گفت وگویی درباره آن ها توضیح داد. حرف های او را به نقل از کات بخوانید:

من دیروز حال جسمی خوبی نداشتم. می توانید از دبیر این جشن آقای گودرزی بپرسید. بار ها به ایشان گفتم مرا از آمدن معذور بدارید چون حال جسمی ام مناسب نیست. بیمار هستم، اما دوستان اصرار داشتند حتما بیایم.

اگر حرفی در مورد عزت ا... انتظامی زدم، به هیچ عنوان تصور نمی کردم چنین حواشی به همراه داشته باشد. یک لحظه عصبانی شدم و آن حرف ها را زدم. اگر می دانستم قرار است این همه ماجرا پیش بیاید محال بود چیزی بگویم. درست است که در این سینما همه زحمت کشیده اند و فقط یک نفر زحمت نکشیده، اما من راضی نیستم احدی به انتظامی بی احترامی کند.

در این جشن من حرف هایی زدم و رفتم. بعد دو جوان روی سن آمدند و حرف هایی در مورد حرف هایم زدند. خب، تمام شد رفت. آن دو جوان هم لزومی نداشت چیزی بگویند. حالا گفتند، تمام شد ماجرا. ادامه دادن ندارد. این که به یک ماجرا هی دامن بزنیم چه فایده ای دارد؟ واقعا از به وجود آمدن این حواشی ناراحتم.

شنیدم چند سایت در واکنش به حرف های من به آقای انتظامی بد گفتند. خیلی غمگین شدم. کاش مثل این چند دهه دیشب هم سکوت می کردم. راضی نیستم احدی به ایشان بد بگوید.

حرف های من در مورد ایشان حرف های شخصی ام بود، رابطه خودمان است. یک لحظه عصبانی شدم و چیزی گفتم که نباید می گفتم. حالم خوب نبود. باید سکوت می کردم. حالا خواهش می کنم کسی دیگر این ماجرا را ادامه ندهد. کسی هم از حرف های من علیه ایشان سوءاستفاده نکند.