آینده تریاک

باز هم معتادان خبرساز شدند؛ این بار با «طرح توزیع مواد مخدر دولتی». اکنون مدتی است که مجلسی‌ها درگیر این مسئله هستند، چنان‌که چندی پیش کلیات طرح اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر تصویب شد و به فاصله‌ای کوتاه پای دولتی کردن مواد مخدر رقیق شده به میان آمد.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه آرمان‌امروز، پیشنهاد توزیع دولتی مواد مخدر سر و صدای زیادی به پا کرده است. برخی صاحب‌نظران آن را پر ابهام می‌دانند و بر این باورند که با این کار قبح اجتماعی اعتیاد شکسته می‌شود و برخی دیگر نیز معتقدند که گره بازنشدنی کنترل اعتیاد منوط به اجرا شدن این طرح است. با وجود این، همچنان طرح توزیع دولتی مواد مخدر با چالش‌های بسیاری رو به رو خواهد بود، چرا که هنوز به مرحله رد و تصویب نرسیده است. از سوی دیگر، اکنون معضل اعتیاد به حدی جدی است که با کوچک‌ترین اشتباهی لطمه به پیکره جامعه وارد می‌شود. بنابراین این طرح نیاز به کارشناسی بیشتری دارد.

باز هم معتادان خبرساز شدند؛ این بار با «طرح توزیع مواد مخدر دولتی». اکنون مدتی است که مجلسی‌ها درگیر این مسئله هستند، چنان‌که چندی پیش کلیات طرح اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر تصویب شد و به فاصله‌ای کوتاه پای دولتی کردن مواد مخدر رقیق شده به میان آمد؛ طرحی که به ضرس قاطع مخالفان و موافقان زیادی دارد، چرا که دوباره بازار گمانه زنی‌های تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان برای معتادان داغ شده است، معتادانی که بر اساس آخرین آمار اعلام شده در ایران دو برابر شده‌اند.

اگر پیش از این، معتادان باید به سراغ قاچاقچیان می‌رفتند، با دولتی شدن توزیع مواد مخدر دسترسی آنها راحت‌تر و البته کنترل شده‌تر می‌شود. البته تاریخچه این مسئله مربوط به سال 47 است، سالی که قانون اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک تصویب شد. حالا پس از سال‌ها قرار است که طرح توزیع مواد مخدر دولتی مشابه آنچه پیش از انقلاب انجام می‌‌شد، عملی شود. گرچه در این میان صاحبنظران مخالف این طرح نیز به میدان آمده و تمام قد با برهان‌های خود سعی در منفی قلمداد کردن آن دارند، اما از سوی دیگر، موافقان نیز رو به روی آنها ایستاده و قاطعانه‌درصددند که طرح توزیع دولتی مواد مخدر عملی شود.

موافقان و مخالفان توزیع مواد مخدر دولتی

دو روز مانده به تمام شدن اولین ماه تابستان موج اظهارنظرات درباره توزیع مواد مخدر به راه افتاد، چرا که حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس با اشاره به تصویب نهایی پیشنهاد توزیع مواد مخدر دولتی با هدف انقطاع رابطه معتادان و قاچاقچیان از موافقت تمامی مراجع تصمیم‌گیرنده با این پیشنهاد خبر داد. پس از آن بود که شاهد واکنش‌هایی مختلف به این مسئله بودیم.

در این میان برخی‌ها به کوپن تریاک اشاره داشتند که ماجرای آن به قبل از انقلاب و دوران پهلوی باز می‌‌گردد؛ مصوبه‌ای مبنی بر واگذاری تریاک به صورت کارتی یا کوپنی که به معتادان بالای ۶۰ سال تعلق می‌گرفت و جوانان نیز با جعل گواهی پزشک از این سهمیه دولتی استفاده می‌کردند.

در واقع در بدو امر در افکار عمومی این تفکر ایجاد شد که تریاک آزاد می‌شود. هفته گذشته متولیان امر درباره این طرح اظهارنظر کردند. علی هاشمی، رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت که نمی‌‌خواهیم به کسی تریاک بدهیم. تریاک آزاد نمی‌شود، بلکه می‌‌‌خواهیم به معتادان داروهایی دهیم که هم آنان را درمان و هم نشئگی برای آنها ایجاد کند.

همچنین رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام به‌عنوان موافق اجرای این طرح، گفت: «تریاک دولتی» حرف جدیدی نیست و سال هاست که در کشور تحت عنوان مدیریت مصرف انجام می‌شود؛ ضمن اینکه هدف آن نیز قطع ارتباط مصرف‌کنندگان موادمخدر با قاچاقچیان است، سابقه این مدیریت مصرف از قول این کارشناس اعتیاد به سال 82 باز می‌گردد.

از سوی دیگر، یک روانپزشک و درمانگر اعتیاد اظهار کرد: سوال من از کسانی که از این طرح دفاع می‌کنند آن است که دقیقا از چه دفاع می‌کنید و موافق چه چیزی هستید. وقتی هنوز آیین نامه‌ای وجود ندارد و جزئیاتی مشخص نیست، مطمئن باشید برای تدوین جزئیات این طرح با موانع جدی برخورد خواهید کرد. هومان نارنجی‌ها خاطرنشان کرد: وقتی مرتبا اعلام کنیم که شیشه و هروئین بد است، اما تریاک را دولتی توزیع کنیم، این برداشت صورت می‌گیرد که حتما تریاک چیز خوبی است و ضرری ندارد.‌ به این ترتیب شیوع آن در کشور بالا می‌‌رود.

همچنین پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان یکی از مجریان طرح‌های کاهش آسیب اعتیاد و از مخالفان این طرح عنوان کرد که توزیع بی حد و حصر و کاملا آزادانه مواد مخدر در سطح جامعه در هیچ‌جای دنیا سابقه ندارد و باعث افزایش میزان اعتیاد و گرایش افراد به سمت و سوی مصرف مواد مخدر می‌شود. با وجود این، اکنون دولتمردان با چالش‌هایی رو به رو شده و معتادان نیز بی‌خبر از این ماجرا تنها حلقه‌‌های دود را روانه آسمان می‌کنند. گرچه طرح توزیع دولتی مواد مخدر در حد پیشنهاد است و به تصویب نهایی نرسیده است، اما بررسی همه جانبه آن ضروری است، چرا که این طرح با وجود مفید بودن نیز می‌تواند تبعاتی داشته باشد. البته در مورد اثربخشی آزادسازی مواد مخدر در دنیا اظهارنظرات مختلفی وجود دارد.

عده‌ای آن را ثابت‌شده می‌دانند و عده‌ای منکر آن می‌شوند. بنابراین این طرح همچنان پیچ و خم‌های خود را طی می‌کند و معلوم نیست که چه آینده‌ای در انتظار آن است، چرا که اجرای چنین طرح‌هایی با هدف کاهش اعتیاد نیازمند فراهم شدن زیرساخت هاست که باید توسط دولتمردان مورد توجه قرار گیرد.

محاسن و معایب توزیع دولتی مخدر‌ها

دبیر دوم کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس درباره توزیع دولتی مواد مخدر در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: طبیعی است که هر طرح جدیدی با بازخوردهای متفاوتی رو به رو شود، اما اگر بخواهیم با موضوعات علمی برخورد کرده و از تجربه کشورهای دیگر استفاده کنیم به نظر می‌آید که محاسن این طرح بیشتر از معایب آن است.

ابوالفضل ابوترابی می‌افزاید: امروزه مواد مخدر صنعتی بلای خانمانسوزی در ایران شده است و خطر آنها به مراتب از مواد مخدر سنتی مانند تریاک بیشتر است. او اظهار می‌کند: از سوی دیگر، 67‌درصد طلاق‌ها و 62‌درصد قتل‌ها در ایران مربوط به مواد مخدر است. این در حالی است که بیشتر سرقت‌ها نیز با مواد مخدر ارتباط دارد. ابوترابی بیان می‌کند: بنابراین اگر بتوانیم معتادان را از مواد مخدر صنعتی به سمت مواد مخدر سنتی بکشانیم اقدام بزرگی انجام داده‌ایم. در واقع یکی از محاسن این طرح همین است.

دبیر دوم کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس اضافه می‌کند: با توزیع دولتی مواد مخدر معتادان می‌‌توانند از دولت تریاک بگیرند. همچنین خود و خانواده‌هایشان تحت پوشش و حمایت هستند و در صورت تمایل معتادان اسکان می‌یابند. دبیر دوم کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس ادامه می‌دهد: با این طرح می‌توان بیماری‌های مختلف معتادان را رصد و کنترل کرد. از سوی دیگر، معتادان دغدغه‌ای جز تامین مواد مخدر ندارند، بنابراین به سمت خرده‌فروشی و جرایم نمی‌روند.

ابوترابی خاطرنشان می‌کند: پیش‌بینی بنده این است که با این طرح بسیاری جرایم، آسیب‌ها و بیماری‌ها کاهش می‌یابند، چون معتادان علاوه بر گرفتن مواد از حمام و غذا بهره مند می‌شوند. به عبارت دیگر در مواد مخدر سنتی بحث عرضه و تقاضا مطرح است. از این رو معتاد وقتی می‌بیند که دولت مواد مخدر رایگان و با کیفیت ارائه می‌کند، دیگر سراغ فروشندگان مواد نمی‌‌رود. بنابراین عاملان فروش مواد به راحتی حذف و این مسئله توسط دولت مدیریت می‌شود.

دبیر دوم کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس می‌‌افزاید: البته این طرح معایبی هم دارد که عمدتا درست شدنی است. او خاطرنشان می‌کند: در شروع اجرا شدن این طرح ممکن است از طرف مخالفان هجمه‌ای وارد شود و با مسائلی رو به رو شویم، اما در بلندمدت به نفع کشور است. باید صبور باشیم.

ابوترابی با بیان اینکه این طرح در کشوری مانند هلند جواب داده است، می‌گوید: ایران هم در این زمینه تجربه‌هایی داشته است. برای مثال در ابتدا ممنوعیت ارائه سرنگ به معتادان تزریقی وجود داشت، اما با طرح درمان مثلثی به داروخانه‌ها تکلیف شد که به معتادان سرنگ بدهند، حتی برخی از آنها نیز سرنگ رایگان ارائه دادند. او یادآور می‌شود: البته بهزیستی هم برای مکان‌های پر خطر سرنگ دولتی خریداری کرد و در اختیار معتادان قرار داد و از این طریق بیماری ایدز تا حدودی کاهش یافت. ابوترابی توضیح داد: در گذشته معتادان متجاهر جمع آوری و راهی زندان می‌شدند. از این رو زندان‌ها پر از معتاد شد و نتیجه‌ای نداشت. پس از آن به این نتیجه رسیدیم که معتاد مجرم نیست و بیمار است. بنابراین برخی خیران و معتادان اصلاح‌شده کمپ‌های متعددی را به راه انداختند و معتادان به عنوان بیمار مورد پذیرش قرار گرفتند. اکنون هم با طرح توزیع دولتی مواد مخدر قصد داریم کارت تریاک را احیا کنیم تا روند اعتیاد کنترل شود.