قبح فساد در ایران شکسته است /ضرورت مبارزه همزمان در سه سطح فردی، ساختاری و سیستمی

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، عنوان کرد: یکی از راه‌های پیشگیرانه در حوزه مبارزه با فساد توجه ویژه به «اخلاق‌محوری» است که نقش یک سد را ایفا می‌کند اما مهم‌تر از آن بحث ساختار و سیستم است که در کشورهای دیگر به صورت خیلی مستحکم عمل‌ می‌کند.

به گزارش عطنا، سعید زرندی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در نشست «ریشه‌های فساد اقتصادی در ایران» که به همت انجمن علمی دانشجویی گروه مدیریت دولتی، یکشنبه 27 فروردین ماه در دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، اظهار کرد: با توجه به اینکه در چند سال گذشته، قبح موضوع فساد در ایران شکسته شده است، لذا مانند بسیاری از کشورهای دیگر در خصوص برنامه‌ریزی برای مبارزه با آن به نتیجه رسیده‌‌ایم.

زرندی با اشاره به اینکه در کنوانسیون ملل متحد به این نتیجه رسیدند که روش‌های بگیر و ببند منتفی شده و بحث مجازات اگرچه در کوتاه‌مدت تاثیر دارد اما در بلندمدت فاقد تاثیر است، گفت: رویکردهای جدی در دنیا به سمت رویکردهای علمی حرکت کرده و در دو سه سال اخیر چند تا از دانشگاه‌های بزرگ دنیا رشته‌های تخصصی مبارزه با فساد اداری را به صورت علمی کار می‌کنند.

او اضافه کرد: این اقدامی که مدیریت دولتی بر روی آن به صورت تخصصی کار می‌کند مورد حمایت ما است و سعی می‌کنیم دانشگاه علامه طباطبائی، مرجعیتی برای این موضوع داشته باشد.

زرندی خاطرنشان کرد: بحث فساد در سطح ملی نیز در حال شکل‌گیری است و باید در کنار مباحث دیگر در حوزه دولت، یک گفتمان علمی نیز شکل بگیرد، لذا هر کسی در حوزه خود مسئولیت مضاعفی دارد، همچنین باید در رشته‌های مختلف جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، اقتصاد، مدیریت و حتی گرایش‌های مختلف به صورت تخصصی بر روی موضوع فساد کار کنند.

در کنار مباحث پیشگیری در حوزه فساد، مبحث فساد نوآورانه که کارهای جدیدی اتفاق می‌افتد وجود دارد که لازم است برای آن آمادگی لازم اتخاذ شود.

وی تصریح کرد: حوزه فساد بسیار گسترده و ممکن است به اندازه کل دولت، فساد وجود داشته باشد و هر جا مردم باشند احتمال بروز فساد وجود داشته و در همه حوزه‌ها این موضوع می‌تواند منشاء بحث باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: در کشور ایران بعد از انقلاب، گزینش‌هایی براساس سطوح فردی صورت گرفته و تلاش بر این بود که افراد ناسالم از سیستم حذف و افراد سالم جذب شوند، بنابراین همان افراد سالم اگرچه از لحاظ شخصیتی، مذهبی و اعتقادی دیرتر آلوده شدند اما مشکلاتی را ایجاد کردند، پس گزینش صرفاً در سطح فردی موثر نبود.

زرندی با بیان اینکه بحث «اخلاق‌محوری» صرفاً نمی‌تواند یکی از راه‌های پیشگیری در حوزه مبارزه با فساد باشد، اظهار کرد: یکی از راه‌های پیشگیرانه در حوزه مبارزه با فساد توجه ویژه به اعتقادات و اخلاق است که نقش یک سد را ایفا می‌کند اما مهم‌تر از آن بحث ساختار و سیستم است که در کشورهای دیگر به صورت خیلی مستحکم عمل‌ می‌کند.

وی افزود: باید از سطح فردی عبور کرده و در سطح سازمان و بالاتر از آن جامعه به موضوع فساد نگاه کرد، بنابراین لازمه موفقیت، توجه همزمان به سه سطح فرد، سازمان و جامعه است.

زرندی گفت: در کنار مباحث پیشگیری در حوزه فساد، مبحث فساد نوآورانه که کارهای جدیدی اتفاق می‌افتد وجود دارد که لازم است برای آن آمادگی لازم اتخاذ شود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: با وجود اینکه ساختارهای مستحکمی مخصوصاً در حوزه ساختاری و اداری در کشور وجود ندارد و بحث پاسخگویی به مردم نهادینه‌شده نیست اما به دلیل بالا رفتن مطالبات مردم، نظارت بر دولت نسبت به سال‌های قبل پررنگ‌تر شده و مسئولان دولتی به دلیل فشار افکار عمومی مجبور به نشان دادن عکس‌العمل هستند.

او اضافه کرد: به دلیل اینکه در اقتصاد ایران ساختار مستحکمی وجود نداشت لذا استفاده از بعضی مدل‌های استفاده شده در کشورهای دیگر بدون آماده بودن زیرساخت‌های اقتصادی و سیستمی، شرایط را بدتر کرده و خود فرآیندها سبب فساد شد.

زرندی در پایان تاکید کرد: بحث تحکیم سیستم‌های اطلاعاتی و مباحثی که منجر به شفافیت اطلاعات می‌شود از جمله مباحثی هستند که باید در سطح سازمانی در نظر داشته باشیم همچنین بحث شبکه‌های اجتماعی و توقع مردم از دولت‌ها به مرور باعث پاسخگویی دولت‌ها می‌شود.

گفتنی است در این نشست حسین راغفر، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا سخنرانی کرد و گفت: «مصرف‌گرایی» و «عدم شفافیت» از مصادیق فساد است/و تاکید کرد باید سیستان و بلوچستان را قطب «انرژی خورشیدی» کنیم. بیشتر بخوانید.