صندلی‌های خالی برخی رشته‌ها را تعطیل کرده است

وزیر علوم با اشاره به ظرفیت خالی دانشگاه‌ها در برخی رشته‌های تحصیلی گفت: متاسفانه پذیرش در بسیاری از مقاطع تحصیلی کاهش یافته به طوری که ما در برخی رشته‌ها اصلا گروهی نداشتیم و در برخی رشته‌ها نیز داوطلب به اندازه‌ای کم بود که نتوانستیم کلاس‌ها را تشکیل بدهیم.

به گزارش عطنا، دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بیست‌وپنجمین آیین نکوداشت مقام استاد که امروز در سالن آمفی‌تئاتر دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد با ابراز خرسندی از حضور در مراسم تجلیل از استادان برتر کشوری گفت: حضور در میان جمعی فرهیخته و برگزیده از مراکز علمی کشور را به عنوان حرکتی نمادین برای تقدیر از تعدادی از استادان کشور مغتنم شمرده و از زحمات همه اعضای هیئت علمی تشکر می‌کنیم.

وی افزود: دانشگاه یک نهاد برگزیده، فاخر، مهم و غیرقابل جایگزین است و دانشجویان و استادن نیز از ویژگی برگزیدگی برخودارند و این بدان معنا نیست که تمامی بهترین‌ها در دانشگاه هستند.

نحوه مواجه استاد با دانشجو، تنها یادگار دوران تحصیل

وزیر علوم با اشاره به اینکه خارج از محیط دانشگاه نیز نخبگان، فرهیختگان و سرآمدانی هستند که در عرصه‌های مختلف خدمت و فعالیت می‌کنند، گفت: نکته حائز اهمیت این است که دانشگاه محل تجمع سازمان‌یافته نخبگان علمی است.

فرهادی با تاکید بر سازمان یافته بودن محیط دانشگاه که متشکل از چند صد عضو هیئت علمی، چند ده هزار دانشجو و حجم بزرگ و وسیعی از امکانات و فضاهای کاربردی همچون آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، کلاس‌ها و سالن‌هایی است، ادامه داد: این مجموعه، محیطی را برای کسب علم و انجام پژوهش و تمرین فرهیختگی فراهم می‌آورد.

وی افزود: اگر ضوابط، رویه‌ها، قوانین و ساختارها که وجه حقوقی دانشگاه هستند را کنار بگذاریم، قطعا استاد و دانشجو دو رکن واقعی و حقیقی دانشگاه هستند که دانشگاه بدون آنها غیرقابل تصور است.

فرهادی با اشاره به این واقعیت که عده‌ای جوان با انبوهی از آرمان و آرزو و نیز با داشتن برنامه‌هایی برای زندگی و آینده خود وارد دانشگاه می‌شوند، تاکید کرد: در سوی دیگر ماجرا، عده‌ای از اهل علم و تحقیق قرار دارند که در جایگاه استاد، پذیرای این جوانان هستند تا با انتقال دانش و ایفای نقش تربیتی، آنچه را که امروز دانشگاه نامیده می‌شود، بسازند.

وی خاطرنشان کرد: دانشگاه، نقش بی‌بدیل و ممتاز استاد و دانشگاه را برجسته کرده و به رخ می‌کشد و این نقشی است که او را بیش از آنکه به عنوان یک انتقال‌دهنده ساده اطلاعات معرفی کند در جایگاه یک الگو و مربی می‌شناساند که به سطحی بالاتر با استانداردهای متفاوت می‌رسد.

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری این نقشه را همان نقطه‌ای نامید که رهبر معظم انقلاب بر آن انگشت تاکید نهادند و اضافه کرد: ایشان در دیدار با اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در دوم تیرماه سال 86 گفتند «استاد فقط آموزنده دانش نیست بلکه منش و روش استاد می‌تواند مربی باشد و استاد تربیت کننده است.»

وی خاطرنشان کرد: تاثیر استاد بر شاگرد خود از باقی عوامل موثر در پیشرفت علمی، معنوی و مادی تاثیر بیشتری دارد و حال باید دید که یک استاد چگونه می‌تواند نمونه باشد.

فرهادی یادآور شد: آنچه که خاطره‌ها را می‌سازد و در حافظه‌ها جاری و ماندگار می‌کند، معمولا محتوا، جنس دانش و اطلاعات نیست، بلکه روش‌ها، نوع برخورد و نحوه مواجهه‌ای است که استاد با دانشجو در دوران دانشگاه داشته است.

وی با تاکید بر اینکه قصد کوچک شمردن و یا نادیده گرفتن عامل سواد و یا دانش استادان را ندارد، ادامه داد: فرض قطعی و مسلم در مورد یک استاد، سواد بالا، دانش به‌روز و آگاهی‌های ممتازی است که یک استاد بایستی دارای آنها باشد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اضافه کرد: دانش و حجم اطلاعات یک استاد، نه همه آن چیزی است که یک استاد باید داشته باشد و نه همه آن چیزی است که یک جوان ممتاز و دانشجو به آن متکی و نیازمند است.

وی ذهن تیز و دانش سرشار و روزآمد را برای تکمیل خود نیازمند روش و منش خاص برشمرد و اظهار کرد: توانایی و مهارت فردی در برقراری ارتباط با دانشجو و محیط و همچنین داشتن حسن خلق، فروتنی عالمانه در عین رعایت چارچوب‌ها و نیز شقفت و حرکت در مدار عدل و انصاف از ویژگی‌های یک استاد نمونه است.

فرهادی تاکید کرد: وقتی کسی توفیق دارا بودن آنها را دارد، به تراز یک استاد فرهیخته و نمونه می‌رسد و مانند یک اسوه بر تارک دانشگاه و نظام دانشگاهی می‌چرخد و در ذهن و ضمیر دانشجویان نفوذ می‌کند و همان می‌شود که در آینده از آن استاد و دوران او به نیکی یاد می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: مگر نه این است که خاتم انبیا فرموده است «من مبعوث شدم تا شرافت‌های اخلاقی را کامل و تمام کنم» و نه مگر این است که دانشگاه بدون سجایای اخلاقی، بی‌معنا و بی‌هویت است؟ در چنین وضعی، نام این مجموعه هر چه که باشد، دانشگاه نیست.

وزیر علوم اظهار کرد: استاد و به طور خاص، استاد نمونه، اسوه‌ای است که نقش و شان نمونه بودن خود را توام با آموزش و انتقال دانش در تربیت سازنده، امیدبخشی و ترسیم آینده‌ای زیبا و برانگیزاننده به دانشجوی جوان و سرشار از انرژی و میل به زندگی تعریف و تثبیت می‌کند.

وی افزود: دانشگاه اگر محل تولید و توزیع دانش باشد که هست همچنین محل تولید و تکثیر معنا، امید، پویایی و میل به زندگی نیز است و آنچه بیان شد ترجمان همان چیزی است که در ادبیات اداری و رسمی از آن با عنوان دانشگاه اسلامی یاد می‌شود.

طرح آمایش آموزش عالی آغاز  شده است

فرهادی همچنین در پاسخ به سوالات و پیشنهادهای مطرح شده توسط استادان برتر حاضر در نشست، اظهار کرد: تکریم استادان، جایگاه و حقوق شفاف‌سازی شده آنها مسائلی است که باید به آنها پرداخته شود که البته وزارتخانه علوم آمادگی لازم را برای پرداختن به این طرح‌ها دارد.

وی با اشاره به موقعیت کنونی کشور و مبحث حقوق‌های نجومی، خاطرنشان کرد: البته اعلام دقیق و شفاف برنامه‌های وزارتخانه در مورد حقوق‌های استادان و مصوبات موجود، کار را سخت کرده است.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: امروزه مرزبندی میان علوم از میان رفته است تا جایی که از ابتدای دورانی کاری ما، حتی در دوران وزارت بهداشت نیز طرح پیشنهادی یکسان شدن دانشگاه‌ها را ارائه کردیم که متاسفانه هنوز انجام نشده است.

وی با اشاره به طرح پیشنهادی دانشگاه تهران مبنی بر پرداخت دستمزد استادان به صورت حق‌التدریس و حق‌التحریر، گفت: این طرحی است که در هیئت امنای دانشگاه نیز مطرح شده است و ما هم ضمن موافقت با آن از کارایی طرح‌های پیشنهادی از سوی استادان استقبال می‌کنیم.

فرهادی اضافه کرد: شورای انقلاب فرهنگی طرح سامان‌دهی آموزش عالی را در قالب آمایش آموزش عالی تصویب کرده است و مراحل اجرایی آن شامل منطقه‌بندی و سطح‌بندی کردن دانشگاه‌ها، ماموریت‌گرایی و کارآفرین شدن دانشگاه‌ها در حال طی شدن است.

وی خاطرنشان کرد: البته نباید فراموش کرد که انجام کارهایی از این دست به زمان نیاز دارد و علی‌رغم اینکه ما توصیه‌های لازم را داشته‌ایم و از نظر کاربردی در واحدهای آموزش عالی که شامل دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی با رقمی بیش از دو هزار و هشتصد واحد آموزشی است، این توصیه‌ها انجام شده است.

بازبینی 600 رشته تحصیلی در سال گذشته

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری همچنین به پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی در مراکز آموزشی کشور اشاره کرد و ادامه داد: ما امسال در بسیاری از رشته‌های تحصیلی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد داوطلبان بسیار کمی داشتیم تا حدی که در بسیاری از این رشته‌ها ظرفیت به حد نصاب لازم نرسید و کلاسی برگزار نشد.

وی یادآور شد: لازم است در زمینه سامان‌دهی آموزش عالی در زمینه رشته‌های مورد نیاز و نیز بازبینی رشته‌های تحصیلی هر چه سریع‌تر اقدامات لازم صورت گیرد چنانچه در سال گذشته حدود 600 رشته تحصیلی بازبینی شده و امسال رشته‌هایی که بیش از پنج سال از عمر آنها می‌گذرد نیز بازبینی خواهند شد.

فرهادی دانشگاه‌ها را به برنامه‌ریزی در حوزه اختیارات خود دعوت کرده و گفت: طرح و برنامه وزارتخانه این است که در دانشگاه‌های سطح یک و دو، تدوین و بازنگری رشته‌های تحصیلی توسط خود دانشگاه‌ها در قالب و چارچوب‌های مشخص شده صورت بگیرد.

وی افزود: دانشگاه‌های دیگر نیز می‌توانند از رشته‌های مصوب شده دانشگاه‌های سطح یک و دو استفاده کنند و این جزو برنامه‌های خوب و کارآمد ماست که بخشی از آن به اجرا درآمده و بخشی دیگر نیز در سال‌های آینده خود را نشان خواهد داد.

وزیرعلوم با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر واحد آموزشی جدیدی مصوب نشده است، خاطرنشان کرد: اگر واحد جدیدی در این مدت مصوب شده است از قبل برنامه آن وجود داشته است و جز آن ما شاهد بازنگری رشته‌ها و همچنین ایجاد رشته‌های بین رشته‌ای که شامل 71 رشته تحصیلی جدید است در برنامه‌های درسی مصوب شده که در آینده همه آنها جایگزین می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه خاستگاه برخی رشته‌های تحصیلی، ایران نیست و نمی‌توان رشته تحصیلی را بدون برنامه‌ریزی وارد کشور کرد، تاکید کرد: رشته‌هایی مثل ادبیات فارسی و یا معماری که با بازبینی مجدد این رشته‌ها توسط دانشگاه‌ها و ابلاغ نتایج بازنگری شده به وزارتخانه، پیگیری امور مربوط به آن در دست اقدام است و ما درصدد آن هستیم تا این درخواست‌ها و مسائل استادان، پژوهشگران و همکاران دنبال شود.

فرهادی در پایان خاطرنشان کرد: از خانواده بزرگ آموزش عالی کشور تشکر و قدردانی می‌کنم و توفیق همکاران را در پیشبرد اهداف متعالی آموزش عالی از خداوند متعال طلب می‌کنم.

گفتنی است در این مراسم ۱۰ استاد برتر به‌عنوان منتخبان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دو استاد از منتخبان دانشگاه‌ آزاد مورد تقدیر قرار گرفتند.