یکی از عالی‌ترین نیازهای مطرح در روان‌شناسی «اعتراض» است/ مشاوره نباید ادغام شود

یک پیشکسوت رشته مشاوره تاکید کرد: در جامعه‌ای که همه­ دانش‌آموزان به مدرسه نمی‌روند، هنوز تعلیم و تربیت اجباری اجرا نمی­‌شود، گرفتارهای تربیتی مانند اعتیاد در مدارس و آتش‌سوزی در مدارس را شاهد هستیم، اما انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره خنثی عمل می‌کنند و اعتراضی نمی‌کنند.

به گزارش عطنا، جشن سالگرد ۲۰ سالگی تأسیس انجمن مشاوره ایران با حضور اعضای هیئت مدیره این انجمن، صاحب‌نظران و استادان این رشته برگزار شد. در این جشن که بعد از ظهر روز دوشنبه، ۲۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، علاوه بر برخی از اعضای هیئت مؤسس و هیئت مدیره انجمن مشاوره ایران، تعدادی از استادان دانشگاه‌ها، دانشجویان مشاوره و همچنین اعضایی از انجمن ملی روان‌شناسان ایران و رئیس بخش سلامت روانی سازمان آتش‌‌نشانی نیز حضور داشتند.

در این نشست، دکتر سیدمهدی حسینی بیرجندی، استاد روان‌شناسی و مشاوره دانشگاه در سخنانی با بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب همه­ فعالیت‌های‌ مشاوره تعطیل شد، به ذکر تاریخچه این انجمن پرداخت وگفت: با توجه به قدر و اهمیت این رشته، نزد بزرگانی که در خارج از کشور بودند شروع به تلاش برای بازسازی این رشته در شورای عالی برنامه‌ریزی کردیم و برنامه‌ریزی برای این رشته آغاز شد.

وی افزود: به طوری که ۲۵ سال پیش، هر ۱۵ روز جلسه‌ای تشکیل می‌شد و پیشنهاد تشکیل برنامه‌ریزی برای دکتری توسط دکتر شفیع آبادی کلید خورد و از دل همین جلسات بود که پیشنهاد تشکیل انجمن مشاوره توسط دکتر ثنایی مطرح شد.

حسینی بیرجندی ادامه داد: یازده نفر از متخصصین کشور در دفتر تحقیقات تربیتی در دانشکده تربیت معلم سابق در مورد لزوم تشکیل انجمن مشاوره گرد هم آمدند. همانطور که گفته شد در دنیا رشته‌های که ‌در حال گسترش هستند، برای آشکار ساختن و اهمیت خود ‌در فکر تاسیس انجمن برمی‌آیند و برای عقب نماندن از انجمن‌های روان‌شناسی ما نیز شروع به تاسیس انجمنی برای گرایش مشاوره کردیم.

او در اشاره به نحوه نگارش اساس‌نامه انجمن مشاوره ایران افزود: اساس‌نامه انجمن بر اساس‌نامه‌های‌ ‌موجود در دنیا تدوین شده در حین نوشتن اساس‌نامه قصد بر هماهنگ کردن اساس‌نامه بر طبق وزارت علوم مطرح شد اما با پافشاری هیئت موسس اساس‌نامه مستقل باقی ماند و بعدها یک نشریه‌ای به نام ماجرا و پژوهش‌های‌ مشاوره منتشر شد که اولین شماره این نشریه در سال ۱۳۷۷ بود. در دورهای بعد دکتر احمدی رئیس انجمن شد، و بعدها تلاش دکتر ثنایی  حرکت برای ایجاد انجمنی با اعتبار بالا بود.

 این استاد روان‌شناسی و مشاوره در پایان به ارائه پیشنهاداتی پرداخت و گفت: اول توجه به آموزش‌های ‌علمی با توجه به کاربردی بودن رشته، دوم افزودن گرایش‌های ‌دیگر به رشته مشاوره از قبیل رشته‌های مشاوره و بهداشت روانی و مشاوره سازمانی، سوم تجدیدنظر در برنامه‌ریزی و حرکت  بیشتر به سمت تالیف تا ترجمه با توجه به اوضاع و احوال فرهنگی و نیازهای کشور، چهارم همکاری تنگاتنگ با سازمان‌هایی که از خدمات مشاوره استفاده می­کنند مثل سازمان‌های بهزیستی، آموزش و پرورش، وزارت کشور، پنجم هم اینکه عضو هیئت علمی باید از لحاظ تدریس با کیفیت باشد.

 حسینی بیرجندی در پایان بر اهمیت بحث کارورزی در دانشگاه اشاره کرد و تاکید کرد: مسئله مهم دیگر، سر و سامان دادن به کاروزی‌های دانشجویان‌‌ و ایجاد همکاری با سازمان روان‌شناسی و مشاوره ایران است.

 اولین کتاب مشاوره‌ای ایران مورد تقدیر یونسکو قرار گرفت

در ادامه، دکتر سیمین حسینیان، استاد مشاوره در سخنانی با بیان اینکه تاریخچه مشاوره با زندگی من عجین شده است، اظهار کرد: زمانی که من به ایران آمدم اثری از رشته‌ای به نام مشاوره نبود، دانشگاه تربیت معلم اولین دانشگاهی بود که روان‌شناسی مشاوره  را  در دو مقطع تاسیس کرد و بسیاری از بزرگان حاضر در این نشست در این دانشگاه بودند و خیلی از اساتید بر جسته کشور در آن دوره تدریس می‌کردند.

حسینیان با اشاره به اینکه اولین کتابش را که امروز هم منبع درسی است، در سال 1348 ترجمه کرده، ادامه داد:  در آن دوره ها کتابی مهم و به لحاظ متنی قوی در حوزه مشاوره و راهنمایی در ایران موجود نبود،کتابی که ترجمه شد با عنوان‌ «راهنمایی در مدارس» بود و در همان سال این کتاب به عنوان برجسته‌ترین کتاب در حوزه­ علوم تریتی از طرف یونسکو شناخته شد.

وی خاطرنشان کرد: از همان موقع به تدریس و پژوهش مشغول بودم و با تمام وجودم عمر خود را صرف ارتقای این رشته کردم و خداوند بزرگ را شاکرم که چنین توفیقی  را نصیب بنده کرده است.

این پیشکسوت روان‌شناسی و مشاوره به حضور اساتید برجسته در نشست اشاره کرد  و یادآور شد: من با تمام این عزیزان جدا از حرفه‌ کاری در کنار هم زندگی کردیم.

یکی از عالی ترین نیازهای روانشناسی اعتراض است

در بخش دیگری از این نشست، قاسم قاضی، استاد روان‌شناسی اظهار کرد: خوشحالم در جمع این استادان حضور پیدا کرده‌ام، من توفیق عضویت در انجمن مشاوره را نداشته‌ام، اما این انجمن در سال‌های اخیر لطف داشته و من به این انجمن افتخار می‌کنم.

وی با اشاره به عضویت خود در انجمن روان‌شناسی ایران، افزود: در زمانی که انجمن روان‌شناسی ایران بعد از انقلاب شکل گرفت، من در بدو تشکیل انجمن عضو هیئت مدیره بودم  و در همان دوره صحبت‌هایی تحت عنوان تشکیل انجمن مشاوره مطرح شد و اصرار بنده بر این بود این انجمن تحت عنوان یکی از شعبه‌های روان‌شناسی مطرح شود.

قاضی در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: از جمله کسانی که در برابر پیشنهاد بنده ایستادگی کرد و اصرار بر مستقل بودن انجمن مشاوره داشت دکتر ثنایی بود و زمانی که این انجمن مشاوره از روان‌شناسی جدا شد،گویی روح از بدن جدا می‌شود.

وی ادامه داد: همیشه به انجمن‌های روان‌شناسی  و مشاوره این ایراد وارد است که هر دو منفعل هستند در جامعه‌ای که همه­ دانش آموزان به مدرسه نمی‌روند، هنوز تعلیم و تربیت اجباری اجرا نمی­شود، گرفتاری‌های تربیتی مانند اعتیاد در مدارس و آتش‌سوزی در مدارس را شاهد هستیم، اما این دو انجمن خنثی عمل می‌کنند، در حالی که ما از روان‌شناسی یاد گرفتیم که عالی‌ترین نیاز و اساسی‌ترین آنها برای انسان اعتراض است، اما دو انجمن مذکور کمبودهای تعلیم و تربیت را انعکاس نمی‌دهند.

قاضی در پایان درباره لزوم بیان مشکلات و دغدغه‌ها افزود: نیاز به رسانه‌ای کردن اخبار و مشکلات مطرح در حوزه روان‌شناسی وجود دارد، انجمن‌های روان‌شناسی و مشاوره باید فعال‌تر باشند و در مسائل اجتماعی نه فقط گردهمایی صرف برگزار شود بلکه عمل در این زمینه واجب‌تر است.

رشته مشاوره مظلوم واقع شده است

در بخش دیگر از این نشست، دکتر شکوه نوابی‌نژاد هم با بیا خاطراتی، اظهار کرد: در طول پنجاه سالی که از عمر روان‌شناسی و مشاوره در ایران می­‌گذرد این رشته با افت و خیزهای زیادی روبه‌رو بوده است.

وی افزود: رشته مشاوره در سال‌های اخیر در اوج شکوفایی بوده به ویژه با تاسیس سازمان نظام مشاوره و روان‌شناسی چند اتفاق خوشایند روی داده است

نوابی‌نژاد این موارد را چنین برشمرد: اول اینکه دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره مشتاق به ادامه تحصیل بودند چرا که با گرفتن حداقل مدرک ارشد قادر به کسب پروانه کار می‌شوند. دوم اینکه دانشجویان رشته‌های دیگر علاقه‌مند به تغییر گرایش و روی آوردن به این رشته‌اند، سوم هم اینکه  اولویت انتخابی این رشته توسط دانش‌پژوهان بالا آمده است و جزو انتخا‌ های اول افراد است و در آخر، اعتماد مردم به کسانی که دارای پروانه هستند، بیشتر شده است.

نوابی نژاد البته اذعان کرد: در اوج این شکوفایی رشته روان‌شناسی مظلوم واقع شده است و نامهربانی‌ها از طرف سازمان‌هایی با این رشته انجام گرفته است.

وی با ذکر مثالی این بدعهدی‌ها را چنین توصیف کرد: برای مثال پنج سال پیش بود که آموزش پرورش تصمیم به استخدام مشاور گرفت و متاسفانه کسانی که انتخاب شدند از رشته‌های غیرمرتبط بودند و موجب اعتراض افراد شاغل به تحصیل در این رشته شد.

این استاد دانشگاه با بیان باید بین سازمان‌ها و ادارت هماهنگی وجود داشته باشد، تاکید کرد: دومین ناهماهنگی خیلی تعجب‌برانگیز بود، سند بنیادی آموزش و پرورش کارشناسی مشاوره را حذف می‌کند و پاسخگو نیست که تکلیف افرادی که می‌خواهند در این رشته استخدام شوند چه می‌شود!

او در بخش دیگری از سخنانش ادامه داد: ناکارآمدی دیگر از طرف برخی از سازمان‌ها که علی‌رغم دادن پروانه سازمان متبوع اما از طرف سازمان‌های دیگر چون بهزیستی هم پروانه برای افراد صادر می‌شود و کم لطفی دیگر بین وزارت علوم و وزارت بهداشت بود که اخباری مبنی بر قرار گرفتن برخی از رشته‌ها تحت نظارت وزارت بهداشت مطرح شد.

مشاوره نباید ادغام شود

در ادامه این گردهمایی صمیمانه، دکتررحمت‌الله نورانی‌پور به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در روان‌شناسی مشاوره نسبت به گذشته رشد چشمگیری را داشته‌ایم اما هنوز جای رشد برای این رشته باقی است.

وی با اشاره به ارزیابی دانشجویانی که فارغ التحصیل این رشته هستند، افزود:این دانشجویان اگر کارآمد باشند می‌توانند موجب پیشرفت رشد و کیفیت این رشته شوند و آنچه مهم است اهمیت افزایش نیاز به همدلی در این رشته است.

نورانی‌پور خطاب به وزارت علوم هم اظهار کرد: در چند سال قبل ادغام گرایش‌ها مطرح بود نه رشته‌ها، باید به وزارت علوم گفت که رشته مشاوره رشته است نه گرایش و این رشته با دو گرایش مشاوره و علوم تربیتی نیازمند استقلال بیشتر است، لذا مقالات نوشته شده در این رشته باید به صورت عملی و این دانش به صورت اقتصاد و سرمایه دربیاید.

گفتنی است در حاشیه این نشست بیست‌سالگی انجمن مشاوره ایران با کیک تولدی که روی آن شمعی با عدد 20 نمایان بود، در فضای صمیمی، دوستانه و خاطره‌انگیز جشن گرفته شد.