ایران‌شناس هلندی: «من بالاخره فهمیدم که ایران لیلی است و من مجنون»/ باستان‌شناس ایتالیایی: همیشه علاقه‌مند برای سفر به ایران بودم

همایش مطالعات ایران‌شناختی در اروپا و تحولات آن با حضور برگزیدگان بخش بین‌المللی امسال جشنواره فارابی در سالن شهید مطهری دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

به گزارش عطنا، در این همایش چهره‌های شاخص دانشگاه‌های اروپایی شامل، «پیر فرانچسکو‌کالیری» از کشور ایتالیا، «فرانسیس ریشار» از فرانسه و «ویلم فلور» از هلند حضور داشتند.

احمدعلی حیدری، عضو هیئت علمی گروه فلسفه و حسین ملانظر، عضو هیئت علمی مترجمی انگلیسی به ترتیب دبیر و مجری این همایش بودند.

«ویلم فلور»: وارث گذشتگان هستید درحالی که گذشته خود را نمی‌شناسید

سخنران اول این همایش نخست برنامه، «ویلم فلور» از کشور هلند بود که در مدت بیست دقیقه به زبان فارسی به ارائه بخشی از فعالیت‌های خود در حوزه‌ی ایران‌شناسی با نگاهی اقتصادی پرداخت.

وی گفت: ایرانیان همواره در مقالات و کتاب‌های تاریخی‌شان بیان کرده‌اند که خارجی‌ها به قصد ]تاراج[ ثروت این کشور، به ایران می‌آمدند. اما این را باید دانست که ایران در دوران صفوی کشوری بسیار فقیر که تنها کالای صادراتی‌اش ابریشم خام بود. البته در مناطق مرزی به فروش دام، پشم و فرآورده‌های مختلف آن نیز می‌پرداختند اما تنها کالای اساسی برای صادرات جز ابریشم نبود.

این ایران‌شناس هلندی در ادامه افزود: ایران در مواقعی حتی پول برای واردات از کشور هند، بزرگترین شریک اقتصادی‌اش در آن دوره را نداشته است درحالی‌که می‌بایست پنجاه درصد از هزینه را به صورت نقدی پرداخت کند.

او این شرایط را نشانه آن دانست که مردم در شهرها به مبادله کالا به کالا می‌پرداختند و پول جایگاه خاصی در مبادلات داخلی نداشته است.

«فلور» افزود: ایراندر دوره صفوی تا حدی فقیر بود که به عنوان مثال، شاه عباس پس از لشکرکشی به بغداد، پول مخارج سربازانش را پس از جمع‌آوری غنایم و طلاها و آب کردن آن‌ها به سربازانش پرداخت کرد.

«فلور» خاطرنشان کرد: در گذشته پول رایج در کشور به سه نوع سکه‌ طلا، نقره و مس تقسیم می‌شد که طلا برای تجارت‌های برون‌مرزی و نقره برای تجارت‌های داخلی بود که هر دو توسط شاه ضرب می‌شدند. ضمن‌آنکه ضرب سکه‌های مسی در دست حاکمان شهرها بود.

وی افزود: ایران در دوره صفوی تا حدی فقیر بود که به عنوان مثال، شاه عباس پس از لشکرکشی به بغداد، پول مخارج سربازانش را پس از جمع‌آوری غنایم و طلاها و آب کردن آن‌ها به سربازانش پرداخت کرد.

«فلور» در بخش دیگری از سخنان، به اولین تاریخ صادرات قالی و فرش یعنی سال 1873 میلادی اشاره و پس از بیان نظرات ایرانی‌ها مبنی بر غارت شدن کشورشان در گذشته توسط خارجی‌ها گفت: ما حتماً می‌خواهیم از ثروت شما استفاده کنیم و این اساس تجارت بین‌المللی است.

وی با اشاره به ضرر ایران در امتیازات نفتی‌ای که به دیگر کشورها داده است، بیان کرد: اگر به یاد بیاوریم برای اولین‌بار انگلیسی‌ها بودند که در شهرهایی مثل مسجد سلیمان به نفت رسیدند، درحالی‌که تمامی مدت در چادر و شرایط سخت زندگی می‌کردند.

«فلور» اضافه کرد: اقدامات خارجی‌ها در ایران با موفقیت و بردن ثروت همراه نبوده است. ضمن‌آنکه کسانی نیز وجود دارند که تمامی زندگی خود را پس از آمدن به ایران از دست داده و به چیزی هم دست نیافته بودند.

وی به ضرب‌المثل ایرانی «گذشته آیینه آینده است» اشاره کرد و افزود: اگر شما گذشته خود را خوب نشناسید، به این معناست است که خود را نمی‌شناسید. شما ]ایرانی‌ها[ وارث گذشتگان هستید درحالی که گذشته خود را نمی‌شناسید.

این محقق و ایران‌شناس هلندی با این جمله که «من بالاخره فهمیدم که ایران لیلی هست و من مجنونم» به سخنان خود پایان داد.

«فرانسیس ریشار»:‌ ایران سبک انحصاری در تاریخ نویسی دارد

دومین سخنران این همایش، «فرانسیس ریشار» از کشور فرانسه بود که تحقیقات‌اش در زمینه بررسی کتب قدیمی و نسخ خطی ایران و تأثیرات زبان فارسی در دنیا است.

وی با اشاره به اهمیت بررسی کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، گفت: باید بررسی کنیم تا بفهمیم، نویسنده چه کسی بوده و چگونه شخصیتی داشته است و نظام حاکم بر جامعه و عصر وی و همچنین مسائلی مهم در آن ایام چه چیزهایی بوده است.

«ریشار» اضافه کرد: با بررسی برخی نسخه‌ها به سبک منحصر به ایران در تاریخ نویسی و در ]نهایت[ به آثار ایرانی می‌رسیم. حتی شعر نیز که پدیده‌ای ذهنی است در ایران با نوشته شدن به صورت کتاب در‌آمده است.

این ایران‌شناس فرانسوی زبان فارسی را در گذشته زبانی جهان بین‌الملل دانست که در سبک‌های نوشتن و کتابت منحصر به فرد است.

«کالیری» افزود: در سال 2005، سازمان میراث فرهنگی ایران از بنده برای فعالیت و بررسی وضعیت سد سیوند که در نزدیکی تخت جمشید و پاسارگاد قرار داشت، دعوت کرد.

وی با بیان اینکه به دلیل کمبود وقت نمی‌توانم به صورت مفصل درمورد کارهای تحقیقاتی و علمی انجام شده در این حوزه صحبت کنم، افزود: بسیار مشتاقم که با علاقمندان به این حوزه، در مسائل مختلفی همچون گردآوری، دانشنامه‌ای از گذشته تا کنون به همکاری و تبادل نظر بپردازم.

«فرانسیس ریشار»، ایران‌شناس فرانسوی و برنده جایزه جشنواره بین‌المللی فارابی در سال جاری در پایان به بیان مثالی در زمینه آثار قدیمی به مسئله انواع دست خط‌ها در آثار کهن پرداخت و خاطرنشان کرد: هنوز این آثار به کار کردن جدی نیاز دارد. ضمن‌آنکه «ریشار» تصاویری را از آثار خطی کهن در سالن برای استادان و دانشجویان به نمایش گذاشت.

«پیر فرانچسکو کالیری»: همیشه علاقمند برای سفر به ایران بودم

سومین و آخرین سخنران این همایش، «پیر فرانچسکو کالیری» از ایتالیا، باستان‌شناس و محقق در حوزه تاریخی و باستانی ایران بود.

وی با بیان اینکه در ابتدای انقلاب اسلامی زمینه و شرایط فعالیت در ایران برای ما فراهم نبود، گفت: کار خود را ابتدا از پاکستان شروع کردم ولی همواره علاقمند برای سفر به ایران بودم و نهایتاً توانستم چند سال بعد به ایران بیایم.

«کالیری» افزود: در سال 2005، سازمان میراث فرهنگی ایران از بنده برای فعالیت و بررسی وضعیت سد سیوند که در نزدیکی تخت جمشید و پاسارگاد قرار داشت، دعوت کرد.

وی بیان کرد: در برنامه‌های بعدی، پروژه‌ای به نام از قصر تا شهر، مرتبط با تخت جمشید در دو حوزه توسط ما انجام شد. اول بررسی بیماری‌های سنگ در تخت جمشید (پرسپولیس) برای حفظ آثار سنگی و جلوگیری از خرابی در آینده بود. دوم بررسی این که آیا در اطراف تخت جمشید که یک قصر است، شهری نیز وجود دارد یا نه؟

«کالیری» گفت: در پی کاوش‌ها به نقاط خاصی در اطراف تخت جمشید رسیدیم که برای اکتشافات‌ حفره‌هایی به قطر پنج متر حفر کردند تا به خاک‌های طبیعی برسند، یعنی نقطه‌ای بدون هیچ اثر انسانی بدست آمد. سپس در آن نقاط آثاری همچون کانال‌های آب یا باغات در دوران باستان پیدا کردند که مربوط به شهری در اطراف پرسپولیس بود.

«پیر فرانچسکو کالیری»، باستان‌شناس ایتالیایی و برنده جایزه فارابی در سال جاری، با نشان دادن تصاویری از سنگ‌ها، بنا‌ها و آثار کشف شده مربوط به پرسپولیس و بیان توضیحات مختصری درمورد هرکدام به سخنان خود پایان داد.

به گزارش خبرنگار عطنا، در پایان این همایش با حضور دانشجویان، استادان، اعضای انجمن علمی-دانشجویی فلسفه و غلامرضا ذکیانی، رئیس دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی از «پیر فرانچسکو‌کالیری» از کشور ایتالیا، «اولریش مارزولف» از آلمان (که الته حضور نداشتند)، «فرانسیس ریشار» از فرانسه و «ویلم فلور» از هلند تقدیر شد.

گزارش تصویری از این همایش را اینجا ببنید.