سامانه همانندجو و بانک اطلاعاتی اقدام بزرگی است/ کمترین سهم دانشگاه علامه از تخلفات پژوهشی در یک سال اخیر

حبیب هنری در نشست تخصصی«اخلاق در پژوهش» گفت: با طرح مسئله تخلفات علمی نگرانی‌هایی در دانشگاه ایجاد شده اما در آن تخلفات دانشگاه علامه هیچ سهمی نداشته و در این یک‌سالی که کمیته بررسی اعتبارسنجی مقالات تشکیل شده، جز دو مورد چیزی به این کمیته ارجاع داده نشده است.

به گزارش عطنا، نشست تخصصی «اخلاق در پژوهش» با حضور رئیس دانشگاه علامه طباطبائی و جمعی از اعضای هیئت علمی این دانشگاه صبح امروز، 19 دی ماه در سالن شورای ریاست برگزار شد.

در این نشست، حبیب هنری، معاون پژوهشی دانشگاه به اهمیت موضوع اخلاق در پژوهش اشاره کرد و گفت: این موضوع به عنوان یکی از موضوعات اصلی در وزارت علوم، وزارت بهداشت و درمان و بسیاری از موسسات پژوهشی تبدیل شده است که نیاز دیدیم در دانشگاه علامه طباطبائی نیز جمع شویم و در خصوص آن صحبتی داشته باشیم.

او با اشاره به قدمت این بحث در مجامع دانشگاهی افزود: اخلاق در پژوهش موضوع جدیدی نیست اما با اتفاقی که اخیرا در مجلات ساینس و نیچر افتاد، به گونه‌ای تلنگری برای جامعه علمی کشور شد که نسبت به گذشته به این موضوع جدی‌تر نگاه کنند.

وی با بیان اینکه جدیدا موجی در کشور به عنوان اخلاق در پژوهش راه افتاده، اظهار امیدواری کرد: امیدواریم صرفا به خاطر شروع این موج به آن توجه نکنیم و این موضوع همواره مسئله‌ای باشد که همه دانشگاه‌ها نسبت به آن حساسیت داشته باشند و به این موضوع بپردازند.

هنری ادامه داد: معاونت پژوهشی به هر شکلی که بتواند به این موضوع توجه خواهد کرد تا بتوانیم در این حوزه بهتر از گذشته پیش برویم.

معاون پژوهشی دانشگاه به گزارشی از موسسه نیچر در این خصوص اشاره کرد و گفت: به گزارش این موسسه 398 نفر از دانشگاهیان کشور در 58 مقاله‌ای که در نیچر چاپ شده سهیم بوده‌اند که 22 نفر آنها مربوط به وزارت علوم، 30 نفر از وزارت بهداشت و 6 نفر مربوط به دانشگاه آزاد بودند.

او به بیان دیگر آمارهای ارائه شده در این حوزه پرداخت و افزود: از میان نویسندگان همکار 116 نفر مربوط به وزارت علوم، 164 نفر از وزارت بهداشت و 6 نفر از دانشگاه آزاد اسلامی حضور داشتند.

این مقام مسئول تاکید کرد: ظاهرا بیشترین آمار حوزه وزارت علوم مربوط به دانشگاه تهران و یکی از دانشجویان آنجا است و مصادیق تقلب او دو مورد گزارش شده که یکی تغییر نام نویسنده از زمان ویراستاری تا چاپ و دیگری ارسال ایمیل‌های تقلبی برای داوری مقالات بوده است.

هنری به آمار کشورهای متخلف در این زمینه اشاره کرد و گفت: کشور ایران حدود 2/2 درصد، کشور ژاپن با 6 درصد، عربستان 13 درصد و آمریکا 5 درصد از این تخلفات علمی را انجام داده‌اند.

معاون پژوهشی دانشگاه با بیان اینکه به دنبال ارائه این آمار توسط موسسه نیچر، وزارت علوم تلاش کرده اقدامی در این زمینه تدارک بیند، گفت: تهیه آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها جهت ابلاغ به دانشگاه برای تشکیل کمیته تخلفات علمی در دانشگاه‌ها از جمله آنهاست که در سال 95، 80 دانشگاه این بخش را فراهم کرده‌اند که از میان آنها دانشگاه علامه طباطبائی نیز کمتر از یکسال است که این کمیته را تشکیل داده است.

وی با اشاره به اینکه آئین‌نامه‌هایی که به این موضوع تاکید کرده به طور کلی سه هدف را به دنبال دارند، اظهار کرد: صیانت از مالکیت فکری و رعایت حقوق مادی پژوهشگران، ارج نهادن به اصول اخلاقی، علمی و پایبندی به آن در جامعه علمی و جلوگیری از تضعیف اعتبار علمی کشور از جمله این اهداف است.

او خاطرنشان کرد: آنچه رسالت بخش پژوهشی دانشگاه‌ها در حال حاضر است، این است که در قدم اول تخلفات را به صورت آموزش و اطلاع‌رسانی به استادان و دانشجویان منتقل کنند تا مصادیق‌ بهتر روشن شود.

هنری در بخش دیگری از سخنانش گفت: یک سری اقدامات پیشگیرانه توسط دانشگاه از جمله استفاده از سامانه همانندجو که به طور مشخص توسط وزارت علوم تایید شده است، در حال اجراست که سبب شده یک بانک اطلاعاتی خوبی فراهم شود.

او همچنین تاکید کرد: مسئولیت این موضوع را استادان راهنما از زمان تصویب پروپوزال تا زمان دفاع از پایان‌نامه به عهده خواهند داشت که از طریق وارد شدن به این سامانه بررسی لازم را انجام خواهند داد.

معاون پژوهشی دانشگاه یادآور شد: برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تشکیل کمیسیون بررسی اعتبارسنجی مقالات و نشریات از دیگر اقدامات پیشگیرانه دانشگاه است که برای حفظ صیانت علمی، پژوهشی و دفاع از نام و آوازه دانشگاه علامه طباطبائی است.

او ادامه داد: دکتر سلیمی به بنده و تیم پژوهشی دانشگاه دستور داده تا در این زمینه هیچ‌گونه مسامحه‌ای نداشته باشیم و تا جایی که می‌توانیم در این زمینه اطلاع‌رسانی کنیم که این تخلفات به صفر برسد.

این مقام مسئول اظهار کرد: واقعیت این است که با طرح این مسئله نگرانی‌هایی در دانشگاه ایجاد شده ولی جالب توجه است که در آن مقالات، دانشگاه علامه طباطبائی هیچ سهمی نداشته و در این یکسالی که این کمیته تشکیل شده، جز دو مورد چیز دیگری به این کمیته ارجاع داده نشده است.

هنری در پایان سخنان خود گفت: بخش پژوهشی دانشگاه آمادگی کامل دارد که در ایجاد طرح‌ها و کارگاه‌های آموزشی در خصوص پیشگیری از این موضوع اقدام کند.