روزنامه‌نگاران به قانون دسترسی آزاد به اطلاعات کم‌توجه بوده‌اند

حسن نمکدوست روزنامه نگار باسابقه و پژوهشگر در حوزه حق دسترسی آزاد به اطلاعات از کم‌توجهی روزنامه نگاران در کشور به قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات انتقاد کرد.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، مراسم گرامیداشت روز بین المللی دسترسی جهانی به اطلاعات پیش از ظهر امروز یکشنبه ۱۱ مهر با برگزاری نشستی با همین عنوان و با حضور نمایندگانی از یونسکو، وزارت ارشاد، سازمان فناوری اطلاعات و همچنین جمعی از روزنامه نگاران در محل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها برگزار شد.

حسن نمکدوست تهرانی روزنامه نگار پیشکسوت و مدرس این رشته که موضوع پایان نامه دکتری او در ارتباط با این موضوع بوده است، در سخنانی ضمن اشاره به تاریخچه بحث دسترسی آزاد به اطلاعات برای اصحاب رسانه که منشا آن به کشور سوئد و حدود ۲۵۰ سال قبل برمی گردد، گفت: موضوع دسترسی به اطلاعاتی که نزد حکومت است، مسئله بسیار مهمی است که البته در ایران سابقه تنها ۲۵ ساله دارد.

وی افزود:فعالیت روزمره تعداد زیادی از شهروندان الزاما در گرو دسترسی آزاد به اطلاعات نیست اما در خصوص ما روزنامه نگاران، این مسئله یک الزام است. حدود ۲۵ سال پیش شورای عالی انفورماتیک- که البته اکنون وجود ندارد- به کمک یکی از وکلای خود به موضوع حق دسترسی به اطلاعات نزدیک شد و پیش نویس مقدماتی این مسئله در همین شورا تهیه شد.

وی همچنین با اشاره به تلاش کسانی مانند کاظم معتمدنژاد در پیگیری حق دسترسی آزاد به اطلاعات برای روزنامه نگاران و همچنین تلاش‌های اساتید رشته حقوق دانشگاه شهید بهشتی در این رابطه گفت: پیگیری‌های دوستان ما در دانشگاه شهید بهشتی به آنجا رسید که پیش‌نویس آیین نامه قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات تهیه و در دولت دوم اصلاحات مطرح شد.

این استاد روزنامه نگاری ادامه داد: با اینکه پیش‌نویس تهیه شده منطبق با اصول اساسی و جهانی دسترسی آزاد به اطلاعات بود اما در آن دولت مورد جرح و تعدیل‌های جدی قرار گرفت و در نهایت در قالب یک لایحه به مجلس رفت.

نمکدوست ادامه داد: با پایان کار آن دولت و در دوره دوم مجلسی که آقای احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور در کشور فعالیت می‌کرد، همان لایحه تضعیف شده به تصویب آن مجلس رسید بنابراین ما در حال حاضر دارای قانونی با عنوان انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات هستیم اما یک قانون بسیار حداقلی است با این وجود این حداقل‌ها هم فوق العاده قابل توجه است. به عنوان مثال در همین قانون حق دسترسی مردم به اطلاعات مربوط به محیط زیست و سلامتی آنها، بلااستثناء آزاد شده است.

 این روزنامه نگار با انتقاد از هم صنفی‌های خود در ارتباط با مواجهه آنها با قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات گفت: اگر از من بپرسند در ۲۵ سال گذشته و با وجود تاثیر بسیار قوی و مستقیم قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و رویکرد آن، چه کسانی کمترین فعالیت‌ها را نه تنها برای استفاده از مزایای این قانون بلکه برای آشنایی آن کرده اند، من خواهم گفت روزنامه نگاران.

وی ادامه داد: انصافا روزنامه نگاران ما نسبت به قانون مربوط به حق دسترسی آزاد به اطلاعات کم توجه بوده‌اند در حالی که یکی از مطالبات روزنامه نگاران در جهان از ۲۵۰ سال قبل به این طرف، برخورداری هر چه عمیق تر و وسیع تر از این حق بوده است. نمی‌شود از پزشکان و یا مهندسان خواست پیگیر این مسئله باشند. این روزنامه نگاران و حقوقدانان هستند که باید به این موضوع بنیادین بپردازند و متاسفانه تعداد حقوقدانانی هم که به این مسئله پرداخته اند و یا می‌پردازند، انگشت شمار است.

نمکدوست با درخواست از روزنامه نگاران و جامعه مطبوعاتی کشور برای پرداختن به مسئله حق دسترسی آزاد به اطلاعات و تاکید بر این نکته که جامعه‌ای که آزادانه به اطلاعات دسترسی داردبا جامعه‌ای که از این ویژگی بی بهره است، متفاوت است گفت: سوئدی‌ها که کشورشان منشا اولیه ایفای حق انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است معتقد نیستند آزادی اطلاعات محصول دموکراسی سوئد است بلکه اعتقادشان این است که دموکراسی سوئد محصول آزادی در دسترسی به اطلاعات است و از این رو است که می‌گویند آزادی اطلاعات سنگ بنا است.