اولین ترجمه‌ی گلستان سعدی در اروپا، به زبان لهستانی بوده است

اسکار پودلاشینسکی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ایران‌شناسی در دانشگاه یگلانی لهستان است. او در مصاحبه‌اش از روابط 400 ساله ایران و لهستان، علاقه‌اش به شاهنامه و تشابه درونمایه ادبیات دو کشور می‌گوید.

صابر نصیب‌علی - عطنا؛ فارسی‌آموز هشتاد و سومین دوره دانش‌افزایی زبان و ادبیات ‌فارسی، درباره دانشگاه یگلانی، می‌گوید: این نهاد آموزش عالی، قدیمی‌ترین دانشگاه لهستان است که بیش از 650 سال قدمت دارد. این دانشگاه بزرگ، در سال 1364 میلادی تاسیس شده است.

پودلاشینسکی تاریخچه مختصرکشورش را این‌گونه توضیح می‌دهد: لهستان بیش از هزار سال قدمت دارد، در واقع 1050 سال تاریخ دارد. لهستان سال 966 میلادی تشکیل شد. پادشاهان و کشورگشایانی داشت و به صورت مداوم، کشور بزرگتری می‌شد. لهستان، با کشور لیتوانی به نام جمهوری دو ملت متحد شد. بعدها در جنگ از اتریشی‌ها، روس‌ها و آلمانی‌ها شکست خورد و 120 سال کشوری به اسم لهستان در نقشه وجود نداشت.

او ادامه می‌دهد: در سال 1918 برای یک دوره کوتاه تا جنگ جهانی دوم مستقل شد، که آلمان نازی به ما حمله کرد و 17 روز پس از آن نیز، شوروی حمله کرد و برای پنج سال باز هم کشور لهستان از نقشه محو شد. بعد از جنگ جهانی نوبت ارتش سرخ رسید و لهستان کشوری وابسته به شوروی شد و تا سال 1989 این وابستگی ادامه داشت. الان لهستان کشوری مستقل با حکومت جمهوری است.

لهستان، زادگاه کوپرنیک

فارسی‌آموز هشتاد و سومین دوره دانش‌افزایی زبان‌فارسی درباره بزرگان علمی و ادبی لهستان می‌گوید: اگر به تاریخ قدیمی‌تر لهستان نگاه کنیم، کوپرنیک یک دانشمند لهستانی بود. او یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان عصر خود بود و نظریه‌ چرخش زمین دور خورشید را برای اولین بار مطرح کرد.

او ادامه می‌دهد: ویسلاوا شیمبورسکا، چسلاو میلوش که هر دو در دو دهه آخر قرن بیست موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شدند نیز لهستانی بودند.

پودلاشینسکی با اشاره به زبان لهستانی اظهار می‌دارد: زبان لهستانی جزو زبان‌های اسلاو است و در گروه‌های اسلاو غربی، هم‌گروه زبان چک و اسلواکی است و از طرف دیگر در خانواده بزرگ زبان‌های هند و اروپایی دسته‌بندی می‌شود.

از کتیبه‌های هخامنشی تا اوستای زرتشت

او با بیان قدمت بسیار طولانی زبان و ادبیات فارسی، می‌گوید: زبان و ادبیات فارسی به سه بخش پیش از اسلام، بخش کلاسیک و بخش معاصر تقسیم می شود. در ادبیات باستان، سنگ نوشته‌های هخامنشی مثل کتیبه داریوش در بیستون، نشان از قدمت این زبان دارد، خود اوستا، کتاب مقدس زرتشیان، نیز گواهی بر این مدعاست.

فارسی‌آموز هشتاد و سومین دوره دانش‌افزایی زبان‌فارسی با بیان این که در پارسی میانه نیز نوشته‌های متعددی خصوصا با مضمون حماسی وجود دارد، ادامه می‌دهد: ادبیات ایران خیلی جالب است. من روی ادبیات دوران باستان کار می‌کنم اما دوره کلاسیک برای من جالب‌تر است و شاهنامه را خیلی دوست دارم.

پودلاشینسکی به این سوال که مردم لهستان چقدر با زبان و فرهنگ ایران آشنا هستند، این‌گونه پاسخ می‌دهد: باید بگویم خیلی از مردم لهستان در مورد فرهنگ و زبان ایران آگاهی ندارند، اما دو کشور بیش از چهارصد سال است که روابط دیپلمایتک دارند. از نظر فرهنگی نیز جالب است بدانید یکی از نخستین ترجمه‌های گلستان سعدی به زبان‌های غربی، توسط ساموئل آتفینوسفکی به لهستانی بوده است.

او ادامه می‌دهد: قبلا در قرن شانزدهم و هفدهم آگاهی مردم لهستان به ایران و صفویان بیشتر بوده به دلیل اینکه مردم لهستان از تاجران صفوی فرش می‌خریدند و همچنین پادشاهان لهستان در قصر خود از فرش‌های ایرانی استفاده می‌کردند. مردم لهستان در قرن شانزدهم کمی بیشتر از دوره معاصر به شرق و ایران علاقمند بودند.

ما هم اسیر غمیم!

فارسی‌آموز هشتاد و سومین دوره دانش‌افزایی زبان‌فارسی با اشاره به شباهت بخشی از ادبیات لهستان به ادبیات فارسی می‌گوید: بخشی از ادبیات ایران و لهستان در بعد درونمایه مطالب غم‌انگیز، شباهت دارند. ایرانیان عاشق این غم و احساسات شورانگیز هستند. در بعضی از آثار ادبیات لهستان قرن نوزدهم و بیستم این نگرش غم‌انگیز یا اندوهگین به ادبیات و به واقعیت وجود دارد.

پودلاشینسکی درباره تصویر رسانه‌ها از ایران در لهستان اظهار می‌دارد: در رسانه‌های لهستانی خیلی به ایران پرداخته نمی‌شود. از دیدگاه لهستان ایران یک کشوری آسیایی و دور از لهستان است. مردم لهستان خیلی درباره این کشور اطلاعات و آگاهی ندارند. در لهستان با اینکه اهل دنبال کردن اخبار نیستم اما آخرین اخباری که در مورد ایران ملاحظه کردم درباره برجام و مذاکرات هسته‌ای بود و از ایران بیشتر به این نوع اخبار پرداخته می‌شود.

مردمی با اوقات فراغت زیاد

او با بیان اینکه مردم ایران وقت آزاد زیادی دارند، می‌گوید: نژاد مردم ایران متنوع و مختلف است. مثلا شمالی‌ها با جنوبی‌ها تفاوت دارند. من شمال ایران را دوست دارم. به شهر گیلان سفری داشته‌ام و این شهر برایم زیبا و جذاب بود. مردم ایران وقت آزاد زیادی دارند، بیشتر این وقت را در فضای مجازی سرگرم می‌شوند و ممکن است در صفحه اینستاگرام ورزشکاران و هنرمندان کامنت بگذارند.

فارسی‌آموز هشتاد و سومین دوره دانش‌افزایی زبان‌فارسی ضمن بیان اهمیت محیط در یادگیری زبان اظهار می‌دارد: چون در یک محیط هستیم و می‌توانیم با مردم ایرانی با زبان مادری‌شان صحبت کنیم و ارتباط داشته باشیم و تلفظ فارسی درست واژگان را از مردم ایران بهتر یاد بگیریم.

او در پایان می گوید: در دوره دانش‌افزایی، استادان خوبی داریم چون از بنیاد سعدی، دانشگاه علامه طباطبائی و از سایر نهادهای معتبر انتخاب شده‌اند. وقتی به فضای درونی و فیزیکی ساختمان‌های دانشگاه علامه نگاه می‌کنیم همه چیز مرتب و تمیز است. تنها مشکل به نظر من، این است که نیمکت برای نشستن، کم است.