پنجشنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ Thursday, 2 May 2024
نخستین همایش ملی «وضعیت کنونی و آینده حقوق ارتباطات و رسانه در ایران» در دانشکده‌های علوم ارتباطات و حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، برگزار شد.
به گزارش عطنا، در قسمت دوم این همایش که در تالار دفاع دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با محوریت حقوق ارتباطات جمعی برگزار شد، دکتر زهرا طاهری‌پور، عضو هیئت‌علمی دانشگاه سوره، دکتر هدی غفاری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر عباس شیخ‌الاسلامی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، دکتر رحمان سعیدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر سید رضا نقیب السادات، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر علی‌اکبر کیا، مدیر گروه و دانشیار گروه روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی و همچنین دکتر محمدهادی میرشمسی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ابتدای این قسمت دکتر زهرا طاهری پور، عضو هیئت‌علمی دانشگاه سوره به بررسی ابعاد کرامت انسانی در مطبوعات پرداخت.
مبانی نظری و ماهیت حقوقی مسئولیت مدنی رسانه‌های همگانی
در ادامه این همایش دکتر هدی غفاری به بررسی مبانی نظری و ماهیت حقوقی مسئولیت مدنی رسانه‌های همگانی پرداخت و گفت: گاهی اوقات میزان خسارت وارده به افراد از سوی رسانه آن‌قدر زیاد است که اساساً ورود به آن معنایی ندارد و رسانه برای مبرا شدن از این موضوع باید نشان دهد که در این راه تقصیری نداشته است.
وی به مصادیق ضرر در رسانه‌های همگانی اشاره کرد و افزود: ازجمله مهم‌ترین مصادیقی که رسانه‌ها با آن روبه‌رو هستند می‌توان به نقض حریم خصوصی، تهمت و افترا، انتشار غیرمجاز فرآیندهای دادرسی قضایی، نقض حقوق مالکیت معنوی و تبلیغات گمراه‌کننده به‌خصوص در حوزه سلامت اشاره کرد.
بحث حریم خصوصی از مباحث جدی و چالش‌برانگیز است
در بخش دیگر این همایش دکتر رحمان سعیدی جرم را فعل یا ترک فعلی که برای آن در قانون مجازات تعیین‌شده باشد، عنوان کرد و گفت: جرم رایانه‌ای یا جرم فضای مجازی از دو دیدگاه قابل‌بررسی است؛ اول به معنی مضیق و دیگر به معنی موثق.
وی افزود: در معنی مضیق یا محدود، جرائم رایانه‌ای عبارت از جرائمی هستند که در فضای مجازی رخ می‌دهند، مثل هرزه‌نگاری، افترا، آزار و اذیت و سوءاستفاده از پست الکترونیک. در تعریف موثق یا گسترده، جرائم رایانه‌ای هر فعلی است که از طریق اینترنت چه به‌طور مستقیم چه به‌طور غیرمستقیم صورت می‌گیرد و قانون آن را منع کرده و برای آن مجازات در نظر گرفته است.
دکتر رحمان سعیدی در ادامه تصریح کرد: بحث حریم خصوصی از مباحث جدی و چالش‌برانگیز و همراه با اختلاف است و در این زمینه قانون سه مبحث دسترسی غیرمجاز، جاسوسی یارانه‌ای و شنود غیرمجاز را موردتوجه قرار می‌دهد.
آزادی رسانه از آزادی نظارت برآن شروع می‌شود
دکتر عباس شیخ‌الاسلامی از دیگر سخنرانان حاضر در این همایش بود که موضوع حق دسترسی آزاد به اطلاعات و انتشار آن در رسانه‌ها را موردبررسی قرارداد.
وی خاطرنشان کرد: آزادی اطلاعات و رسانه دو رکن اساسی دموکراسی است. آزادی رسانه از آزادی نظارت برآن شروع می‌شود و شامل آزادی از مجوز و همچنین آزادی از سانسور نیز می‌شود.
او تأکید کرد: آزادی اطلاعات خاص رسانه‌ها نیست و مربوط به همه مردم می‌شود که شامل حق دسترسی آزاد به اطلاعات و آزادی انتشار اطلاعات است.
دکتر شیخ‌الاسلامی ادامه داد: مبنای حق آزادی اطلاعات در رسانه‌ها بر سه اصل استوار است؛ مبنای فرهنگی که به معنای میزان آگاهی مردم از اطلاعات است، مبنای سیاسی که به معنای مردم‌سالاری و مقابله با اقتدارگرایی است و درنهایت مبنای حقوقی که به معنی شفافیت و مقابله با فساد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است.
بررسی فرآیند ریخت‌شناسی تطبیقی مقررات تبلیغات بازرگانی ویژه کودکان
در ادامه این همایش دکتر سید رضا نقیب‌السادات به بررسی فرآیند ریخت‌شناسی تطبیقی مقررات تبلیغات بازرگانی ویژه کودکان پرداخت و گفت: تجارت دنیای امروز بدون تبلیغات، امکان دوام و بقاء ندارد و جزئی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. این امر دامنه فعالیت متصدیان تبلیغات بازرگانی را در جهان گسترش داده به‌نحوی‌که یکی از عرصه‌های مختلف حیات اجتماعی یعنی خانواده و عضوی حساس و تأثیرپذیر به نام کودک را نیز در برگرفته است.
وی افزود: کودکان بنا به نیازهای سنی‌شان از ویژگی‌ها و مختصات روان‌شناختی ویژه‌ای برخوردارند. دامنه اطلاعات آن‌ها به دلیل کمترین تجارب از یکسو و نبود رشد کافی توانمندی‌های شناختی چون تفکر و قدرت تجزیه‌وتحلیل از سوی دیگر با محدودیت‌های اساسی همراه است به همین جهت بیشترین تصمیم‌گیری‌های آن‌ها با تکیه‌بر احساسات انجام می‌شود و از تعقل کافی برخوردار نیست.
دکتر نقیب‌السادات در ادامه تصریح کرد: همین عامل سبب شده تا بازاریابان در عرصه تبلیغات نیز با تکیه‌بر مختصات و ویژگی‌های روان‌شناختی کودک، آن‌ها را به‌عنوان مخاطبان هدف تبلیغات انتخاب نموده و از این راه سعی در پیشبرد اهداف تجاری خود کنند.
وی تأکید کرد: این واقعیت که موجد مباحث اخلاقی و حقوقی گسترده‌ای پیرامون مسئله تبلیغات بازرگانی شده است، غالب کشورها را به تدوین و تصویب قوانین و مقررات خاص جهت نظارت بر تبلیغات بازرگانی و کاستن از تبعات آن واداشته است. این موضوع به‌ویژه در ارتباط با کودکان که از دیدگاه‌های نقادانه بی‌بهره‌اند و قادر به درک اشارات ظریف پیام‌ها نیستند و این امر آن‌ها را به‌طور محسوسی در برابر فن‌های تبلیغی آسیب‌پذیر می‌کند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بررسی ابعاد حقوقی و مصرف دو دهه ماهواره در جامعه ایران پرداخت
در بخش دیگری از این همایش دکتر علی‌اصغر کیا به بررسی ابعاد حقوقی و مصرف دو دهه ماهواره در جامعه ایران پرداخت و گفت: مصرف ماهواره در ایران به سه دوره قابل‌تقسیم است.
وی افزود: دوره ممنوعیت، دوره ممنوعیت همراه با تسامح و دوره در جستجوی روش‌های برای حمایت از شبکه‌ای همسو و در اختیار گرفتن مصرف سه دوره‌ای است که در مصرف ماهواره در ایران را شامل می‌شود.
دکتر کیا خاطرنشان کرد: نتیجه حاصله از آثار و پیامدهای مصرف ماهواره در ایران طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که به ترتیب رواج مدگرایی، سرگرمی و تفریح بیشتر، رواج بی‌بندوباری، افزایش اطلاعات و آگاهی مردم، افزایش انتظارات مردم از حکومت و مصرف‌گرایی بیشتر ازجمله عواملی است که بیشترین سهم را درنتیجه استفاده از ماهواره دربر داشته است.
در بخش پایانی این همایش دکتر محمدهادی میر شمسی در خصوص حمایت کپی‌رایت از سازمان پخش رادیوئی به سخنرانی پرداخت و گفت: سازمان پخش رادیوئی از سه منظر مقررات ارتباط دور، مقررات پخش و مقررات مالکیت فکری قابل‌بررسی است.
وی افزود: پخش رادیوئی به معنای انتقال اصوات یا تصاویر و اصوات یا نماد آن‌ها با ابزار بی‌سیم به‌منظور دریافت توسط عموم است. عبارت پخش رادیوئی چنین انتقالی را که توسط ماهواره انجام می‌شود، شامل می‌شود. همچنین انتقال سیگنال‌های رمز‌گذاری شده به عموم مشروط بر اینکه ابزار لازم برای رمز‌گشایی توسط سازمان پخش یا با رضایت آن در اختیار عموم قرار داده‌شده باشد، انتقال تلقی می‌شود.
دکتر محمدهادی میر شمسی در ادامه تصریح کرد: رویکردهای حمایت از سازمان پخش رادیوئی در دودسته قابل‌بیان است؛ اولا رویکرد اجتماع‌محور که منطبق با نظام کپی‌رایت است. ثانیا رویکرد خالق محور که منطبق با نظام حق مؤلف مطرح می‌شود.
لینک کوتاه atna.atu.ac.ir/000A1R