جای ایران در لاهه خالی است

نشست تخصصی بررسی « صلاحیت دادگاه ها مصوب 2005 لاهه» بر حقوق تجاری بین‌المللی با حضور کریستف برنسکنی، دبیر کل کنفرانس بین‌المللی لاهه در حقوق بین الملل خصوصی، در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار عطنا، نشست با سخنانی از دکتر علومی یزدی رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در سالن تالار دفاع دانشکده حقوق و علوم سیاسی آغاز شد. دکتر علومی یزدی ضمن خوش آمد گویی به دبیر کل کنفرانس لاهه در حقوق بین الملل خصوصی هدف از این نشست را «بررسی اهداف و برنامه های سازمان لاهه و ارزیابی اینکه این سازمان در دسترسی به اهداف خود چقدر موفق عمل کرده است »عنوان کرد.

سپس پروفسور کریستف برنسکنی، با ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه علامه طباطبائی گفت: این اولین باری است که یک دبیر کل سازمان لاهه به ایران می آید. لذا نمی خواستم در این دیدار شانس ملاقات با اساتید حوزه های مختلف حقوق و علوم سیاسی این کشور را از دست بدهم.

دبیر کل سازمان کنفرانس لاهه نسبت به ایران و شرایط جدید جامعه جهانی گفت: در دوره معاصر برای کشوری مثل ایران که قصد بهبود روابط خود با جامعه جهانی را دارد، کنفرانس لاهه به ویژه در مسائل حقوق تجاری و. بازرگانی بسیار مفید خواهد بود.

برنسکنی ایده خود را با ارائه گزارشی درباره سازمان لاهه و کنوانسیون هایی که برای ایران نتیجه بخش خواهد بود تشریح کرد که در پی می آید.

جای ایران در لاهه خالی است

دبیر کل سازمان کنفرانس لاهه با بیان اینکه هدف از تشکیل کنفرانس بین المللی لاهه در سال 1893 در سوئیس به منظور متحد الشکل کردن قواعد حقوق بین الملل خصوصی بود گفت: تا کنون 38 کنوانسیون در لاهه به تصویب رسیده است که حدود 12 تا آز آن ها به قدری مورد پذیرش کشورهای عضو قرار گرفته که شکل قانون به خود گرفته است.

وی با تاکید بر این که عضویت در کنفرانس لاهه تاثیر مستقیم بر زندگی اتباع متعهد دارد ادامه داد: کشور ایران در کنار چند کشور آفریقایی به کنفرانس لاهه ملحق نشده است.

وی رسالت خود را این گونه تصریح کرد: یکی از اهداف من از سفر به کشورهای منطقه دعوت از این کشورها به منظور تشویق برای شرکت در این کنفرانس است.

وی با اشاره به تعداد کشورهای عضو بالغ بر 80 کشور افزود: از سال 2000 تا کنون نزدیک به 34 کشور جدید به این سازمان پیوسته اند.

البته تصریح کرد: با وجود اینکه ایران عضو این سازمان نیست اما در تعدادی از کنوانسیون های آن شرکت داشته است.

برنسکنی با بیان این نکته که با احتساب کشورهایی که در کنوانسیون ها شرکت می کنند گفت: متاسفم که ایران هنوز جزو 148 کشور شناخته شده قرار نگرفته است.

دبیر کل سازمان کنفرانس گفت: از خاورمیانه 8 کشور عضو و 8 کشور درگیر با سازمان لاهه حضور دارند و هنوز جای ایران خالی است.

وی در مورد تاریخچه حضور ایران در مذاکرات لاهه گفت: مذاکراتی در گذشته انجام شده که موفقیت زیادی کسب نکرده است. همچنین در سال 2010 گفتگوهایی با مقامات ایرانی شکل گرفت و اخیراً مسئولان ایرانی سفری به لاهه داشته اند که جای امیدواری دارد این تفاهم ها به توسعه روابط تجاری ایران کمک کند.

نقشه راه دبیر کنفرانس بین المللی لاهه برای ایران

برنسکنی با اهمیت دادن به این نکته اضافه کرد: برای مثال این کنوانسیون می تواند ساز و کار های حاکم برا تایید مدارک شناسایی و روادید اتباع مختلف کشورهای عضو را تسهیل بخشد. لذا کشور عضو با حذف فرایندهای اداری دست و پاگیر شانس بیشتری برای جذب سرمایه گذار خارجی دارد.

وی افزود: کنوانسیون Apostille مورد حمایت بانک جهانی و سازمان های از این دست است.

وی ابراز خرسندی کرد که ایران در سال 2015 تصویب این کنوانسیون را پذیرفته و در حال طی مراحل آن است.

در ادامه برنسکنی دیگر کنوانسیون های مهم را برشمرد که ایران در گام های پیش رو شایسته است به آنها بپیوندد:

• در حوزه آیین دادرسی مدنی بین الملل؛

-ابلاغ قواعد قضایی 1965

-تحصیل ادله در خارج از کشور 1970

• کنوانسیون تعیین دادگاه حاکم مصوب 2005


• کنوانسیون های حقوق خانواده؛

-حقوق کودک

-ربایش کودک

-نفقه و پوشش مالی کودک

وی فایده سه کنوانسیون مربوط به کودکان را ابزاری برای بهتر اجرا شدن کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل دانست.

داوری خوب است اما خرج دارد!

در بخش دیگری از نشست دبیر کل کنفرانس بین المللی لاهه، در مورد «صلاحیت دادگاه های حاکم بر منازعات » توضیحاتی را ارائه داد.

برنسکنی تاکید کرد: حق انتخاب دادگاه صالح به طرفین این امکان را می دهد که پیش بینی کنند کدام دادگاه به مسائل آن ها رسیدگی کند.

وی افزود: این کنوانسیون مربوط به اختلافاتی است که طرفین دعوا ترجیح می دهند مورد آنها قضایی رسیدگی شود نه فراقضایی.

وی به کنایه گفت: داوری خوب است اما از لحاظ هزینه به ویژه برای شرکت های کوچک و خصوصی که طرف دعوا هستند گران تمام می شود.

برنسکنی چکیده کنوانسیون دادگاه صالح را در سه نکته عنوان کرد:

1. دادگاه منتخب، مکلف به رسیدگی به دعوا خواهد بود.


2. هیچ دادگاه دیگری نمی تواند پرونده را بگیرد و باید «اعلام عدم صلاحیت» شود.


3. رای صادره در یک پرونده باید در تمام کشورهای عضو شناسایی و اجرا شود.

وی اشاره به اینکه علاوه بر اروپا، مکزیک هم این کنوانسیون را پذیرفته است تصریح کرد: فرایند دادگاه ها یک نظام رسیدگی روشن و صریح است که به تجار این امکان را می دهد در جریان چند و چون دادگاه قرار بگیرند.

همچنین یادآور شد اتاق بازرگانی بین المللی و نهادهای این چنینی از این کنوانسیون حمایت کرده اند.

وی در پایان ارئه خود گفت : هیچ وقت برای عضویت ایران در این سازمان دیر نیست.

تنها راه حفظ منافع عضویت در یک کنفرانس است

در پایان اساتید برجسته دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه به بحث و تبادل نظر پرداخته و سوالاتی را مطرح کردند که با پاسخ های این مهمان خارجی همراه بود.

وی در پاسخ به سوال یکی از اساتید درباره دلیل عدم توفیق کنوانسیون 1986 لاهه نسبت به موفقیت کنوانسیون 1980 وین گفت: این کنوانسیون لاهه هنوز لازم الاجرا نشده است و به دلیل بندهای موجود در آن که با کنوانسیون وین تفاوت دارد بعید می دانم اجرا شود.

دبیر کل سازمان کنفرانس لاهه در جواب سوال خبرنگار عطنا، که «با وجود تفاوت های فرهنگی و مذهبی از یک سو و جاه طلبی  ایدئولوژی های مختلف و دعواهای سیاسی حاکم بر قدرتهای جهان از سوی دیگر با توجه به اینکه در کنوانسیون مالت که ایران هم در آن شرکت کرده است اصلی مبنی بر تطبیق قوانین این کنوانسیون بر اصول شریعه کشورها وجود دارد، لاهه بین آرمان و عمل کجا قرار دارد؟»، گفت: در اساسنامه سازمان این نکته پیشبینی نشده است که سازمان بتواند منافع کشورهای کوچک و در حال توسعه را در نظر بگیرد.

وی به تاریخچه سازمان اشاره کرد و در این باره گفت: این سازمان قبلا یک کلوپ اروپایی بوده است و باید اعتراف کرد منافع کشورهای اروپایی را لحاظ می کرده است. هرچند این نکته مربوط به گذشته است و در حال حاضر هدف سازمان اندیشه جهانی است و سعی دارد به گونه ای عمل کند که منافع کل کشورهای جهان تضمین شود.

برنسکنی ادامه داد: برای تامین و حفظ منابع تمام کشورها تدبیری که در سال 2002 اندیشیده شد این بود که سیستم رای گیری از مذاکرات حذف شده تا کشورها مذاکرات را تا جایی ادامه دهند که به یک اجماع و فهم مشترک برسند و منافع تمام کشورها تامین شود.

برنسکنی خاطرنشان کرد: اگر یک دولت می خواهد منافع کشورش بیشتر حفظ شود باید در این کنفراس شرکت کند و فارغ از اینکه آن کشور بزرگ، کوچک، توسعه یافته یا توسعه نیافته است با شرکت در این کنفرانس ایده های خود را مطرح کند و برای اینکه در این مذاکرات شرکت کند «حتما» باید عضو این کنفرانس شود.

وی در پایان گفت: از این فرصت استفاده می کنم و از کشور جمهوری اسلامی ایران دعوت می کنم به سازمان کنفرانس لاهه ملحق شده و از این طریق ایده ها ی خود را مطرح کرده و به طور مستقیم و غیر مستقیم از منافع خود در جهان دفاع کند.

شایان ذکر است پروفسور کریستف برنسکنی، دبیر کل سازمان کنفرانس لاهه، مردی خوش مشرب و داری درجه حقوق از دانشگاه فرایبورگ سوئیس، فوق لیسانس از دانشگاه مک گیل کانادا و درجه دکتری از دانشگاه فرایبورگ سوئیس است. همچنین آدرس پایگاه اینترنتی سازمان کنفرانس بین المللی لاهه www.HCCh.net است.