داستان تولد پاکستان

عطنا- داستان تولد پاکستان
١- کشور جمهوری اسلامی پاکستان در جنوب آسیا واقع در غرب شبه قاره هند است. پاکستان در جنوب با دریای عمان و اقیانوس هند؛ از غرب با ایران؛ از شمال با افغانستان؛ از شرق با هندوستان؛ و از شمال شرق با چین هم مرز است. این کشور پنجمین کشور پرجمعیت جهان و دومین کشور پرجمعیت شیعه جهان پس از ایران است. پایتخت آن اسلام آباد و بزرگترین شهر آن کراچی نام دارد. در یادداشت ذیل سعی شده است داستان تاسیس این کشور بیان گردد.

٢-محمد بن قاسم ثقفی؛ سردار اموی اولین مسلمانی است که با موفقیت توانست سرزمین سند که در پاکستان کنونی است را فتح کند. او پسرعموی حجاج بن یوسف ثقفی؛ والی عام عراق است. فتوحات محمد بن قاسم در کتابی به نام چَچ نامه یا فتح نامه سند در اوایل قرن ٧ هجری قمری به قلم علی بن حامد بر اساس متن کهن تری از زبان عربی به زبان فارسی نگارش شده است. در این کتاب به رفتار پسندیده محمد بن قاسم ثقفی در این مناطق اشاره شده است و تاکید می‌کند چگونه این سردار ١٧ ساله جهان اسلام توانست با رعایت عدالت و تدبیر و اخلاق اسلامی این مناطق را مدیریت نماید؛ هر چند او بعد‌ها به دستور سلیمان بن عبدالملک اموی هفتمین خلیفه اموی در سن ٢٤ سالگی کشته می‌شود.

٢- اسلام با مجاهدت‌های مسلمین در این سرزمین ماندگار می‌شود تا در دسامبر ١٩٠٦ میلادی در اوج استعمار بریتانیا در هندوستان مسلمانان این شبه قاره حزب خود را به نام حزب مسلم لیگ تاسیس کردند و رهبری حزب را آقاخان سوم؛ چهل و هشتمین امام وقت اسماعیلیه نزاری بر عهده گرفت. قائد اعظم محمد علی جناح بعد‌ها در سال ١٩١٣ میلادی زمانی که ٣٧ سال داشت به این حزب پیوست. محمد علی جناح دغدغه هویت اسلامی هندوستان را داشت. او بعد‌ها از مذهب اسماعیلیه به مذهب حقه شیعه اثنی عشری مشرف گردید. محمد علی جناح در سال ١٩٠٥ میلادی عضو کنگره ملی هند شد و، چون منافع مسلمانان در این کنگره رعایت نمی‌شد به حزب مسلم لیگ پیوست. هر چند مبارزات قائد اعظم و دیگر نخبه‌های مسلمانان هندوستان باعث شد پیمان لکنو در کنگره هند به امضا برسد و این امتیاز به مسلمانان داده شود در شهر‌هایی که دارای اکثریت نیستند نماینده داشته باشند.

٣-پس از جنگ اول جهانی و فروپاشی امپراتوری عثمانی؛ سقوط مرد بیمار اروپا تاثیر عمیقی بر روی مسلمانان هندوستان گذارد. دسامبر ١٩١٨ میلادی در نشست سالانه حزب مسلم لیگ سرنگونی نظام عثمانی بحث میشود و با اعلام خطر که امکان نابودی مراکز اسلامی است جنبش خلافت شکل میگیرد.
محمد علی جناح در این مبارزه تنها نبود؛ شاعر ملی و نویسنده کتاب اسرار خودی اقبال لاهوری او را یاری می‌کرد. اقبال در نوشته‌های خود مردم را به شجاعت و تقویت نفس دعوت میکرد. مبارزات اقبال لاهوری برای استقلال پاکستان تا آنجا پیش رفت که به لقب پدر معنوی پاکستان مفتخر گشت.
٢٣ مارس ١٩٤٠ میلادی در قطعنامه لاهور تئوری دو ملت توسط جناح در نشست مسلم لیگ مطرح شد که همین قطعنامه نقطه عطف کشور پاکستان به شمار می‌رود. این روز؛ به روز پاکستان یا روز جمهوری در تقویم این کشور ثبت گردیده است.

٤-پس از جنگ دوم بین الملل و شکست آلمان نازی؛ بریتانیا دیگر قادر به اداره مستعمرات خود نبود هر چند در منشور آتلانتیک که به امضا ایالات متحده آمریکا و بریتانیا رسیده بود؛ بریتانیا متعهد شده بود از مستعمرات خود در آسیا و آفریقا چشم پوشی کند. با برکناری چرچیل و روی کار آمدن حزب کارگر در بریتانیا فرصت مناسب برای رهبران هندوستان بوجود آمد تا رویای استقلال کشور خود را به عمل نزدیک نمایند؛ فرصتی که متاسفانه جبهه ملی ایران و رهبر ملی شدن نفت ایران زنده یاد محمد مصدق نتوانست به خوبی از آن استفاده کند. اعلام استقلال هندوستان و عدم اجازه مشارکت جدی برای مسلمانان و عدم سازش بین هندو‌ها و مسلمانان باعث جدایی قسمت‌هایی از هندوستان شد که امروزه ما به عنوان پاکستان این کشور را می‌شناسیم. کلمه سرزمین پاک‌ها اولین بار در سال ١٩٣٣ میلادی توسط چودری رحمت علی ابداع گردید.
تجزیه هندوستان به دو کشور باعث کشتار‌های فراوانی از طرفین شد تا آنجا که رقم کشتار را تا ٢ میلیون نفر نیز تخمین زده اند. سرانجام با تعیین مرز بین دو کشور که به نام رادکلیف لاین مشهور است تا حدودی کشتار‌ها از دو طرف متوقف گردید.

٥- در نهایت در ١٩٥٧ میلادی اولین جمهوری اسلامی تاریخ جهان پا به عرصه میگذارد و جمهوری اسلامی پاکستان تاسیس می‌شود. ساختار حکومتی پاکستان جمهوری پارلمانی فدرالی است که از ٤ ایالت فدرالی تشکیل شده است. رئیس جمهور؛ رئیس پارلمان است و غیرمستقیم انتخاب می‌شود و نخست وزیر نیز توسط پارلمان انتخاب می‌گردد. با انتخاب اسکندر میرزا به عنوان اولین رئیس جمهور پاکستان؛ این کشور نوپا تاریخ پرفراز و نشیب خود را آغاز می‌کند.
———-
احسان عزیزی؛ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی