یک استاد باید به ابعاد مختلف وجودی دانشجو بپردازد

عطنا - دکتر حسن ملکی در روز دوم طرح تعالی منش استادی مهارت‌های ناب شاگردپروری برای نواستادان که در دانشگاه فردوسی مشهد در حال برگزاری است، در یک سخنرانی با موضوع استاد و شاگردپروری در مورد ارتباط بین نواستادان و کهنه استادان گفت: باید بین کهنه استادان و اساتید باتجربه ارتباطات علمی وجود داشته باشد و تبادلات علمی صورت بگیرد. راه علم راه خیلی همواری نیست. نواستادها به کهنه‌استادها محتاج‌اند و باید از تجربیات آن‌ها استفاده کنند. کهنه‌استادها نیز باید به نواستادان نگاه کنند و امید و انرژی بگیرند. مناسبات این دو بخش می‌تواند کارساز باشد.

وی در سخنرانی خود به چیستی، چرایی و چگونگی شاگردپروری پرداخت و در مورد مفهوم شاگردپروری گفت: شاگردپروری یعنی ایجاد یک زمینه و شرایط که استعدادهای دانشجو به فعلیت برسد و این تنها با تعلیم به دست نمی‌آید؛ تعلیم تنها یک ذهن شاگردپروری است.

استاد برنامه‌ریزی درسی خاطر نشان کرد: یک استاد باید به ابعاد مختلف وجودی دانشجو بپردازد. استاد نمی‌تواند بگوید من استاد یک رشته خاص هستم و برای مثال شرایط روحی دانشجو برای من اهمیت ندارد.

وی در مورد چرایی شاگردپروری گفت: برخی مسائل ممکن است در وجود یک انسان بمیرند و انسان آنها را با خود حمل کند؛ مثل تصورات و ذهنیات غلط، خرافات و موهومات. همچنین برخی موضوعات ممکن است در وجود انسان به خواب روند و کاربرد ندارد. تربیت در وجود آدمی می‌تواند خواب را بیدار و مرده را زنده کند. این کار تعلیم نیست.

وی خاطر نشان کرد: علم برای شاگردپروری کافی نیست. تعلیم و تربیت در کنار یکدیگر ضروری هستند. تربیت می‌تواند افراد را نجات دهد. ما نیازمند انسان‌های، متفکر، پویا، پا به رکاب و کمک‌کننده به پیشرفت هستیم. انسان‌های مملو پر از اطلاعات به تنهایی به درد پیشرفت کشور نمی‌خورد.

ملکی در مورد چگونگی شاگردپروری توضیح داد: در شاگردپروری دو مهارت بنیادین «خودشناسی» استاد و «دانشجوشناسی» اهمیت زیادی دارد که در صورت نبود آن‌ها بقیه کارها اثر چندانی نخواهد داشت. استاد باید به توانایی‌ها و نواقص خود آشنا باشد و در جهت بهبود خود قدم بگذارد. اگر این خودشناسی وجود نداشته باشد، کاستی‌هایی استاد به مرور زمان افزایش می‌یابد.

وی در مورد مهارت دانشجوشناسی گفت: دانشجو با دانش‌آموز یکی نیست. دانشجویان مختصاتی دارند چه دانش‌آموزان ندارد. استاد باید دانشجویان و فرهنگ دانشجویی را بشناسند و در مورد آن مطالعه کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه در شاگردپروری یک مهارت اساسی «پذیرش دانشجو» است، گفت: پذیرش دانشجو به باور و طرز تلقی ما بستگی دارد و تنها معطوف به حرف استاد نیست.

وی به وظیفه استاد در تقویت ایمان و امید دانشجویان اشاره کرد و گفت: علم بدون ایمان، گمراهی می‌آورد. عمده جنایات گسترده بشری توسط عالمان رشته‌های گوناگون انجام می‌شود. کشور ما نیاز به عالمان با ایمان دارد. استاد باید علم را به مسائل اعتقادی گره بزند و اینگونه دانشجو را متوجه معارف کند.

ملکی در مورد شاگردپروری در عرصه تربیت علمی خاطر نشان کرد: استاد باید به تربیت علمی دانشجویان توجه کند و روحیه علمی دانشجو را تقویت کنید.روحیه علمی یعنی فرد هر سخنی می‌گوید دلیل بیاورد و هر سخنی که می‌شنود دلیل بخواهد.

وی اظهار کرد: اساتید موظف‌اند به دانشجویان علم نافع و علمی که گرهی از زندگی باز کند، بیاموزد.

ملکی تاکید کرد: استادان باید دانشجویان را مشتاق علم تربیت کنند و عطش کسب علم داشته باشند.

استاد برنامه‌ریزی درسی به اهمیت آموزش اخلاق علمی به دانشجویان پرداخت و گفت: با کمال تأسف سرقت علمی مرئی و نامرئی فراوان است و گاهی کدهای علمی نیز نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. باید به دانشجویان موضوع‌ سرقت علمی را آموزش دهیم و مالکیت معنوی را رعایت کنیم.

وی اظهار کرد: با بیان اینکه یکی از ابعاد اساسی شاگردپروری متصل کردن ذهن دانشجو و کار دانشجو به جامعه است و تربیت اجتماعی دانشجو است.

ملکی خاطر نشان کرد: در شاگرد پروری باید ابعاد گوناگون تربیت از جمله تربیت علمی، اجتماعی، سیاسی، عاطفی و روانی مورد توجه قرار گیرد چرا که همگی آنها در یک نظام یک‌پارچه، مسئولیت یک استاد است و هر استاد بنا بر ماهیت درس خود باید به ابعاد شاگردپروری توجه کند.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی؛ اگر راهبردی شاگردپروری در دانشگاه رواج پیدا نکند نیروی کارآمد، پویا و موثر برای اداره کشور نخواهیم داشت.