بررسی اثرات منفی شبکه‌های اجتماعی

عطنا - با پدید آمدن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی روابط انسانی و اجتماعی دگرگون شد. انسان‌‌ها توانستند با مردم سراسر جهان در تماس باشند و از زندگی، فرهنگ و جهان‌بینی هم‌دیگر آگاه شوند. شبکه‌های اجتماعی زمینه‌ساز تبادل فرهنگی اجتماعی شد و سودهای فراوانی را به همراه داشت که هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را انکار کند. از سوی دیگر شبکه‌های اجتماعی زیان‌هایی نیز به همراه داشته است. برخی از مردم چنان سرگرم کار با شبکه‌های اجتماعی شده‌اند که ارتباطشان با انسان‌هایی که پیرامونشان هستند بسیار کم، یا به طور کلی قطع شده است.

یکی از چیزهایی که در هنگام کار با شبکه‌های اجتماعی ارزش و اهمیت فراوان دارد زمان است. در هنگام کار با شبکه‌های اجتماعی مدیریت زمان اهمیت دارد. کسانی که نمی‌توانند مدیریت زمان درستی داشته باشند بیش از اندازه وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند. اگر نتوانیم مدیریت زمان داشته باشیم و وقت خودمان را در شبکه‌های اجتماعی هدر دهیم از انجام کارهای روزانه باز می‌مانیم. پیش‌تر در نوشته‌ای گفتم که چگونه می‌توانیم زمان کار کردنمان در توییتر را مدیریت کنیم. این نوشته می‌تواند راهنمای خوبی برای مدیریت زمان در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیس‌بوک و … باشد. تلاش کنید زمان محدود و مشخصی را در شبکه‌های اجتماعی بگذرانید تا زمانتان را هدر ندهید

شبکه‌های اجتماعی می‌توانند زمینه‌ساز بی‌خوابی و اختلال خواب شوند

همان‌گونه که گفتم اگر زمان کار کردن با شبکه‌های اجتماعی مدیریت و محدود نشود کارهای روزانه به درستی انجام نمی‌شوند. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های انسان در شبانه‌روز، خوابیدن است. خوابیدن یکی از نیازهای جسمانی و روانی انسان است که اگر به درستی برآورده نشود فرد به بیماری‌های جسمانی و اختلالات روانی دچار می‌گردد. یکی از مشکلات کار کردن بیش از اندازه با شبکه‌های اجتماعی این است که کاربران هر شب زمان طولانی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند. بر هم خوردن ساعت خواب باعث بی‌خوابی و اختلال خواب می‌شود. بسیاری از کسانی که به خاطر بی‌خوابی پیش روان‌شناس می‌روند پس از بررسی  مشخص می‌شود زمان طولانی را در شب با شبکه‌های اجتماعی کار می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم در ساعات پایان شب و در رختخواب از رفتن به شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید. اگر دچار بی‌خوابی هستید راهکارهایی برای راحت خوابیدن را بخوانید.
 
شبکه‌های اجتماعی به روابط میان‌فردی، خانوادگی و اجتماعی آسیب می‌زنند

کسانی که بیش از اندازه وقتشان را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند دچار گوشه‌گیری می‌شوند. چنین کسانی در روابط میان‌فردی دچار مشکل خواهند شد. شاید شما هم با کسانی روبه‌رو شده باشید که حتی وقت اندکی را با پدر و مادر، همسر و یا فرزندانشان نمی‌گذرانند و غرق کار کردن با شبکه‌های اجتماعی هستند. 
. انسان موجودی اجتماعی است و به تعامل و کنش با دیگر انسان‌ها نیاز دارد. به یاد بسپارید نخست باید روابطمان را با کسانی که پیرامونمان هستند پایدار و استوار کنیم و سپس به دنبال ارتباط با دیگران در شبکه‌های اجتماعی باشیم. پس می‌توانیم با بهره‌گیری درست از شبکه‌های اجتماعی، خانواده و دوستانی شاد و مهربان را در کنارمان داشته باشیم
 
شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به حریم خصوصی افراد آسیب بزند و باعث عدم امنیت می‌شود
 
ما با پیوستن به هر شبکه‌ی اجتماعی، به دریافت و فرستادن داده‌ها می‌پردازیم. این داده‌ها می‌تواند عکس، فیلم، نوشته یا دیگر چیزهایی باشد که درباره‌ی ماست. کسانی که آگاهی درستی از حریم خصوصی ندارند بیش از دیگران در خطر زیان‌های شبکه‌های اجتماعی هستند. برای نمونه به شبکه‌ی اجتماعی فوراسکوئر نگاهی بیاندازیم. این شبکه‌ی اجتماعی برای مشخص کردن جا‌هایی است که ما به آن‌ها می‌رویم یا هم‌اکنون در آن هستیم. برخی از کسانی که بیش از اندازه از این شبکه‌ی اجتماعی بهره‌برداری می‌کنند بر این باورند که از سوی دیگران زیر نظر گرفته می‌شوند و احساس امنیت نمی‌کنند. به یاد بسپاریم این ما هستیم که به دیگران اجازه می‌دهیم به چه داده‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی ما دسترسی داشته باشند. پس هنگام کار کردن با شبکه‌های اجتماعی پیش از انجام هر کاری درباره‌ی پیامدهای آن بیاندیشید.

کار کردن بیش از اندازه با شبکه‌های اجتماعی زمینه‌ساز بروز اختلالات روانی می‌شود

این یک دروغ نیست. کار کردن بیش از اندازه با شبکه‌های اجتماعی احتمال بروز اختلال روانی مانند افسردگی و بادی دیسمورفیک را افزایش می‌دهد. کسانی که بیش از اندازه با شبکه‌های اجتماعی درگیر هستند به مقایسه‌ی خود با دیگران می‌پردازند. پیش‌تر توضیح دادم که چگونه اینستاگرام می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلال بادی دیسمورفیک یا خود زشت‌پنداری شود. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند زمینه‌ساز بروز افسردگی نیز شوند. هنگام کار کردن با شبکه‌های اجتماعی، از مقایسه‌ی نابه‌جای خود با دیگران پرهیز کنید. بسیاری از چیزهایی که در شبکه‌های اجتماعی از سوی دیگران می‌بینید ساختگی و دروغ است و همه‌ی افراد درباره‌ی زندگیشان راستگو نیستند. برای بار چندم از شما می‌خواهم زمان کار کردن خود در شبکه‌های اجتماعی را محدود و مدیریت کنید تا سلامت روان خود را به خطر نیاندازید. اگر احساس می‌کنید شبکه‌های اجتماعی روی شما اثر بدی گذاشته است می‌توانید از یک روان‌شناس آگاه کمک بگیرید. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند سودمند باشند.
 
تاثیر شبکه های اجتماعی بر خانواده از بعد منفی

تاثیر شبکه های اجتماعی بر خانواده، همیشه هم مثبت نیستند. امروزه جوانان بیش از همیشه تحت‌تأثیر فضای اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین هستند. همچنین تعاملات منفی که در این شبکه‌ها اتفاق می‌افتند هم بر والدین و هم بر فرزندان تأثیر می‌گذارند. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، صفحات شبکه‌های اجتماعی فرزندانی که رفتارهای منفی با والدینشان دارند اغلب پر شده از مطالب غمناک یا خشم‌آمیز. علاوه بر این، وجود این شبکه‌ها به نوجوانان این حس را منتقل می‌کند که زمان کافی برای معاشرت با خانواده خود ندارند.

به طور کلی، شبکه‌های اجتماعی ممکن است بر جنبه‌های مختلف زندگی انسان از جمله کار، تحصیل، دوستی و روابط تأثیر بگذارند. برخی از این تأثیرات خیلی زود خود را نشان می‌دهند، اما برخی دیگر تأثیرات ماندگاری هستند که فوری آشکار نمی‌شوند. در ادامه به مهم‌ترین تأثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی بر خانواده اشاره می‌کنیم.‌

به‌هم‌خوردن ارتباطات خانوادگی

پیش از ورود شبکه‌های اجتماعی به زندگی ما، گردهمایی‌های خانوادگی اغلب لذت‌بخش و به‌یادماندنی بودند. این ابزارهای مدرن موانع فیزیکی ارتباطات خانوادگی را از میان برداشته‌اند، اما فرهنگ خانواده و لذت گردهمایی‌های خانوادگی را هم از بین برده‌اند.

به‌دلیل امکان برقراری فوری تماس تصویری، اعضای خانواده به‌ندرت حضوری با هم ملاقات می‌کنند. کاربران شبکه‌های مجازی بیش از حد به تلفن‌های همراه خود وابسته شده‌اند. آنها به اندازه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی فعال‌اند از نظر ذهنی در جمع‌های خانوادگی حضور ندارند و کمتر با خانواده خود صحبت می‌کنند. ممکن است در جمع‌ها حضور فیزیکی داشته باشند، اما ذهنشان جای دیگری است و همین مسئله باعث افزایش اختلاف میان اعضای خانواده می‌شود.

از سوی دیگر، حضور بیش از حد در این شبکه‌ها باعث می‌شود اعضای خانواده به‌جای ارتباط رو در رو، دیجیتالی و مجازی ارتباط داشته باشند. مجازی‌بودن روابط بسیاری از مواقع باعث افزایش سوءتفاهم‌ها و دلخوری‌ها می‌شود.

اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی

یکی از مشکلات در حال گسترش در سطح جهان اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی است. امروزه این پلتفرم‌های آنلاین به محل اصلی ارتباطات تبدیل شده‌اند. بسیاری از مردم حس می‌کنند باید دائم به تلفن همراه خود سر بزنند. این نوع اعتیاد به تلفن همراه خطری برای روابط خانوادگی است. خب راه‌حل چیست؟ برای مقابله با اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم خودمان برای سرک‌کشیدن در تلفن همراهمان محدودیت‌هایی ایجاد کنیم. مثلا مدت‌زمان روشن‌ماندن صفحه‌نمایش گوشی را تنظیم کنیم. حتی می‌توانیم تصمیم بگیریم که هنگام حضور در جمع خانواده به شبکه‌های اجتماعی سر نزنیم.

علاوه بر این، می‌توانیم بر کودکان نظارت کنیم تا کمتر از قبل در این شبکه‌ها حضور پیدا کنند. چراکه افزایش مدت‌زمان حضور کودکان ارتباط نزدیکی با افزایش اعتیاد آنها به این شبکه‌ها و گسترش قلدری‌های سایبری دارد. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی موجب می‌شود والدین زمان کافی برای فرزندان خود نداشته باشند و نتوانند همدیگر را به‌خوبی درک کنند.

تأثیرات شبکه‌های اجتماعی بر روش تربیتی والدین

شبکه‌های اجتماعی بر نحوه برقراری ارتباط، دریافت اخبار و به‌اشتراک‌گذاری وقایع زندگی با دیگران تأثیر گذاشته‌اند. این فضای بدون مرز بر روش تربیتی والدین نیز تأثیرگذار است. مهم‌ترین تأثیرات شبکه‌های اجتماعی بر روش تربیتی والدین را در ادامه بررسی کرده‌ایم.

از دست‌دادن لحظات مهم

اغلب، والدین برای اینکه لحظات شیرین زندگی فرزندشان و اولین تجربه‌های او را با بقیه به اشتراک بگذارند لحظه‌ای درنگ می‌کنند. در این مکث کوتاه، با خود فکر می‌کنند آیا این لحظه ارزش لایک‌خوردن در شبکه‌های اجتماعی را دارد یا نه. همین مکث کوتاه باعث می‌شود لحظه‌ای مهم و طبیعی از زندگی فرزندشان را از دست بدهند.
 
به‌اشتراک‌گذاری بیش از حد تجربیات

شبکه‌های اجتماعی باعث شده‌اند که والدین زمان بسیاری را صرف اشتراک‌گذاری عکس‌ها و ویدئوهای کودکانشان کنند. این شبکه‌ها والدین را تحریک می‌کنند بدون هیچ محدودیتی از تجربیات کوچک و بزرگ فرزندانشان برای بقیه بگویند.

ایجاد ردپای دیجیتال

همه ما ممکن است در آلبوم‌های قدیمی عکس‌هایی داشته باشیم که یادآور خاطرات چندان خوشایندی نیستند. در گذشته این موضوع به همان آلبوم‌ها محدود می‌شد. در حالی که امروزه محتوای شبکه‌های اجتماعی به‌سادگی از بین نمی‌روند.

راهکارهایی برای مقابله با تأثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی

تأثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی کم نیستند. ما فقط به بخشی از آنها اشاره کردیم. البته برای مقابله با تأثیرات منفی این ابزارهای مدرن راهکارهایی هم وجود دارد، از جمله:

حواستان به مدت زمانی که در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانید باشد، چراکه حضور بیش از حد در این شبکه‌ها در نهایت باعث منزوی‌شدن شما می‌شود. این شبکه‌ها می‌توانند خطری برای سلامت روان باشند.
از اطلاعات مفید شبکه‌های اجتماعی بیشتر استفاده کنید.
زمان بیشتری را با خانواده خود بگذرانید، بیشتر از حضور در شبکه‌های اجتماعی.
سعی کنید میان زندگی واقعی خود و حضور در شبکه‌های اجتماعی تعادل برقرار کنید

جمع بندی
 
اینترنت و شبکه‌های اجتماعی همیشه هم مضر نیستند. امروزه با وجود این ابزارهای مدرن معاشرت و تعامل با دوستان و اعضای خانواده بسیار راحت‌تر از قبل شده است. تنها با کلیک‌کردن روی صفحه‌نمایش تلفن همراه می‌توانیم با دورترین عزیزانمان صحبت کنیم. بنابراین با اندکی مدیریت زمان و ایجاد تعادل در تعاملات حقیقی و مجازی می‌توان از مزایای این شبکه‌ها بهره برد.

نویسنده: سارا نادری