بررسی کتاب پروانه‌ای روی شانه

عطنا - دهمین جلسه از دوره دوم نشست‌های کتاب‌خوانی نقادانه در روز ۲۶ تیر از ساعت 3 الی 5 به صورت مجازی برگزار شد.

این سلسله نشست‌ها با همت مرکز مشاوره و بهداشت روان دانشگاه علامه طباطبائی و همکاری دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری برگزار می‌شود. در این نشست به نقد و بررسی کتاب پروانه‌ای روی شانه نوشته بهنام ناصح پرداخته شد.

وی در این رمان، لطافت عشق را با جدیت و زمختی فلسفه به زیبایی در هم می‌آمیزد تا دنیای پدیداری دو جوان عاشق کم شنوا را به مخاطب معرفی کند.اما اینکه ارتباط این رمان با مشاوره چیست و چرا یک در این جلسه یک رمان برای نقد و بررسی انتخاب شد، باید گفت یکی از مهمترین مهارت‌ها و وظایف ما مشاوران و روان درمانگران، درک دنیای پدیداری مراجعان است و این کتاب برای آموزش کنکاش در دنیای پدیداری شخصیت‌های قصه، شاهکار است. در واقع نویسنده خود خالق این شخصیت‌هاست و داستان زمانی بر دل خواننده می نشیند که وی احساس کند، فضای خلق شده کاملا منطقی، طبیعی و پذیرفتنی است. این امر مستلزم شناخت طبیعت انسانی و دنیای ذهنی انسان‌هاست که هر چند به تعداد افراد روی زمین متنوع است ولی اشتراکاتی دارد که آموختنی است.

خواندن این رمان به مشاوران کمک می‌کند این اشتراکات ذهنی را به رغم تفاوت‌های محتوایی یاد بگیرد و بتواند دنیای ذهنی آدم‌ها را تا حدی بر اساس اشتراکات و به میزانی بر اساس گزارش‌های خود مراجعان درک کند. یکی از محتواهای مشترک انسانی، هیجانات وی هستند که نشانگان آن بر اساس مطالعات، فرافرهنگی هستند. مشاور از طریق سوال همدلی کارخوف (اگر من جای مراجع بودم، چه احساسی داشتم؟) و با کمک گزارش‌های وی در مورد موقعیت واقعی و ذهنی خودش، به درک این دنیای پدیداری دست یابد. شرح کتاب از دنیای پدیداری منیر شروع می‌شود.

اولین کلمه‌ای که او بر زبان می‌آورد و در واقع اولین کلمه کتاب، نام همسر منیر است. امری که نشان می‌دهد یک زن سنتی با وجود احساس نارضایتی از همسرشّ تا چه حد تحت‌تأثیر اوست. منیر در شروع داستان زندگی‌اش، به جای بیان ذهنیت خود، آنچه را می‌خواهد بگوید، از ذهنیت همسرش گزارش می‌دهد. گرچه، داستان در همان پاراگراف اول حاوی گله زن از توقف همسرش است و البته شاید او در واقع می‌خواهد بگوید زندگی خودش تا چه حد متوقف شده و او در این زندگی گیر کرده است.

خواندن این کتاب را به دانشجویان رشته‌های یاورانه و علوم اجتماعی توصیه می‌کنم. تحلیل و نقد کتاب در هفته آینده نیز ادامه خواهد یافت. این جلسات هفتگی تحلیل و نقد کتاب با مدیریت خانم دکتر آسیه شریعتمدار، دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی برگزار می‌شود و در هفته آتی در تاریخ 2 مرداد در همین ساعت و با آدرس (https://meeting.atu.ac.ir/ch/consulting) برگزار می‌شود.