تحلیل فیلم "من مادر هستم"

عطنا - من مادر هستم فیلمی در ژانر درام جنایی به کارگردانی فریدون جیرانی، تهیه‌کنندگی سید غلامرضا موسوی و نویسندگی لیلا لاریجانی و رحمان سیفی‌آزاد محصول سال ۱۳۸۹ است.

این فیلم در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۱ بر روی پرده سینماهای ایران رفت. استقبال عمومی از این فیلم بالا بود چنان‌که این فیلم رکورد بیشترین فروش روزانهٔ یک فیلم غیر کمدی را که قبلاً در اختیار جدایی نادر از سیمین بود، شکست و به فروش ۹۳ میلیون تومانی با اکران در ۱۵ سالن سینما دست یافت.

باران کوثری در نقش آوا دلنواز،فرهاد اصلانی در نقش نادر دلنواز،پانته‌آ بهرام در نقش سیمین کاشف،هنگامه قاضیانی در نقش ناهید مشرقی،حبیب رضایی در نقش سعید کشاورز وامیرحسین آرمان در نقش پدرام پنداشته،در این فیلم حضور داشتند.

شرح داستان

پدر آوا یعنی نادر ( فرهاد اصلانی ) وکیل دادگستری است و مدتهاست که به مصرف مشروبات الکلی اعتیاد دارد و این اعتیاد ،کل زندگی اورا تحت تاثیر قرارداده است،ناهید همسر او نیز وکیل پایه یک دادگستری است.نادر و ناهید مدتی ست که جدا از هم زندگی میکنند و تصمیم به طلاق دارند.همین جدایی و کشمکش پدر و مادر سبب میشود که از دختر جوانشان که در سن حساسی به سر میبرد غافل شوند.سعید دوست صمیمی نادر است که مدتهاست در خانه او زندگی می کند و حکم یکی از اعضای خانواده نادر را دارد و محرم رازهای آواست.نادر سعید را دوست خود می پندارد در حالیکه سعید از این صمیمت سوء استفاده کرده و درنهایت به دختر دوستش تجاوز میکند.سمیمین همسر سعید است که مدتهاست در پاریس زندگی میکند و درنهایت به ایران بازمیگردد تا تکلیف زندگی خود با سعید را روشن کند اما با درخواست طلاق او مواجه میشود.پدرام  نیز موزیسین و دوست اوا است،هرچند پدرو مادر اوا از این ارتباط راضی نیستند.
 
اوا ،فرزند ناهید و نادر، نوجوانی نوزده ساله است که مورد تجاوز دوست خانوادگی شان، سعید قرار می گیرد. آوا برای انتقام سعید را می کشد اما ناهید، قتل را به گردن می گیرد. آوا که تاکنون موضوع را پیش خود نگه داشته بود، اعتراف می کند که از سعید بچه دار است و او بوده که سعید را کشته و در نهایت با عدم رضایت سیمین،همسر سعید،حکم قصاص برای اوا اجرا میشود.

تحلیل داستان

سوژه فیلم درباره خیانت و تجاوز است که موضوعی تکراری در سینمای ایران نیست،اما فریدون جیرانی به خوبی ان را روایت میکند و  با هنرمندی مخاطب را به تماشای موضوع کلیشه ای  وا می دارد.

سوژه تکراری است اما بازیگران به طور حرفه ای به ایفای نقش پرداخته اند.باران کوثری و فرهاد اصلانی  و پانته ا بهرام  بازی بی نظیری از خود به نمایش گذاشتند..فرهاداصلانی این بار  در نقش نادر یک دائم الخمر   به راحتی تماشاگر را با خود همراه میکند و باران کوثری در نقش دختریست که قربانی خودخواهی های پدرش در جوانی شده است.

 درخشان ترین بازی این فیلم نقش پانته بهرام است،زنی که دوره جوانی و ارزوی مادر بودنش را به خاطر خودخواهی های فرهاد اصلانی از دست داده است.پانته آ بهرام در نقش سیمین به خوبی ترس از خواست حکم قصاص برای قاتل همسرش به نمایش میگذارد،مخاطب حس انتقام و کینه او به روشنی حس میکند و درنهایت حس عذاب وجدان او در اخر فیلم ،بازی جذاب اورا به رخ می‌کشد.پانته آ بهرام در نقش سیمین گرچه گذشته تلخی را پشت سر گذاشته اما برای اشتی و سرو سامان دادن به زندگی اش به ایران بازمیگردد ولی همسرش را راغب به ادامه زندگی زناشویی نمی بیند و شاید همین تاثیر کمی در تصمیم او به انتقام نداشته باشد.زنی که در فیلم شاهد بی مهری های سعید و نادر به او بوده ایم.ناگهان کاسه صبرش لبریز میشود و از حالت ارام خودش خارج میشود و برای قصاص و انتقام یک پا می ایستد.

کاراکتر پدرام که نقش دوست پسر اوا را بازی میکند،هیچ جذابیتی برای مخاطب ندارد.او نه در نقش یک جوان عاشق پیشه حاضر میشود و نه حتی در نقش یک موزیسین!حضور او فقط برای این است که گاهی دیالوگ هایی را تکرار کند به انکه نقش مهم و تاثیر گذاری در فیلم داشته باشد.

حبیب رضایی در نقش سعید،با پیشینه بازی اش اصلا به یک متجاوز نمی خورد و مخاطب اورا در نقش یک دوست و عمو اوا می پندارند و اینکه او یک  متجاوز است اصلا از طرز بازی او و نگاه و رفتارهایش برداشت نمیشود و بهتر بود از بازیگر دیگری که حس فردی خیانت گر و متجاوز را القا میکند استفاده شود.

سعید  در سکانسی  به پای اوا می افتد و از او طلب عذر خواهی میکند و به مخاطب حس یک عاشق را نشان میدهد اما او در جایگاه یک متجاوز به ببینده معرفی میشود.گر او عاشق است چرا به معشوقه اش تجاوز میکندو عاشق بودن و همزمان متجاوز بودن با هم همخوانی ندارد.

فیلم همانطور که از نامش پیداست حس مادری را به مخاطب القا میکند،حسی که ناهید آن را تجربه کرده است و اوا با تمام کینه ای که از سعید دارد،همچنان تجربه اش میکند،مخاطب در فیلم شگفت زده میشود که اوا هرچند فرزندمردی که به او علاقه ندارد و از راه تجاوز باردار شده است را در شکم دارد اما حس مادری را به مخاطب نشان میدهد.اوا راضی نمیشود فرزندش را به سیمین بدهد و حتی پس از سقط جنین مثل یک مادر اندوهگین است.همین حس مادری که از سیمین گرفته شده است سبب انتقام او از دختر معشوقه سابقش میشود.

نکته مهم دیگری که فیلم روایتگر ان است،مکافات عمل است که گریبانگیر نادر میشود.کسی که در جوانی بخاطر هوس بازی هایش و با قساوت قلب،حس مادر شدن را برای همیشه از سیمین سلب کرده است و بعد با از دست دادن فرزندش متوجه میشود که چه عذابی برای سیمین رقم زده است.

از نظر من این فیلم میتواند برای نسل جوان تاثیر گذار باشد.تجربه ای که برای نادر در جوانی اش رقم خورده،چیز عجیبی نیست و در جامعه امروز ما بسیار دیده میشود،اما بهتر است دیالوگ فرهاد اصلانی را به خاطر بسپاریم که گفت ادمی مجازات اعمالشان را در همین دنیا میبیند و با شرافت تر جوانی کنیم.
 
نویسنده: شمیم نادری