آیا روزنامه نگاری منسوخ شده؟

عطنا - از اطرافیــان گرفتــه تــا برخــی از اســاتیدمان، زیــاد می‌گویند که روزنامه نــگاری منســوخ شــده و بــرای چــه آمده اید این رشته. یحتمــل بچه هــای روزنامــه خــوب می‌داننــد مــن چــه می‌گویــم. روزنامه نــگاری بــه فهــم عامــه مــردم، خبــر اســت. خبرنــگاری و رســاندن خبــر بــه اعضــای جامعــه، تعریفــی بســیار ابتدایــی و کلاســیک از روزنامه نــگاری محســوب می‌شــود. جهــان هــر چــه در حــوزة روزنامه نــگاری جلــو رفــت، کفــة تحلیلــی بودنــش از کفــة خبــری و صرفــاً اطلاع رســانی اش پیشــی گرفــت.

روزنامه نــگاری هرچــه گســترده می‌شد، روزنامه نــگار بــودن هــم اهمیــت دوچندانــی پیــدا می‌کــرد. نــگاه واقعــی و وســعت دیــد و تحلیل هــای عمیــق، بیــان شــیوا و صریــح و لقمــه را دور ســر نپیچانــدن، از ویژگی هــای یــک روزنامه خــوب اســت کــه نمی‌تــوان بــه هرکــه خــود را روزنامه نــگار می‌دانــد، نســبت داد. روزنامه نــگار بایــد صراحــت کلام داشــته باشــد و مخاطــب را بــا واژه هــای فریب دهنــده رنــگ نکنــد.

موج هــای رســانه‌ای و جوهــای مقطعــی در ماجراهــای مختلــف، نبایــد روزنامه نــگار را ســطحی و ســخیف کنــد. کار روزنامه نــگار ایــن اســت کــه در بلبشــوی حرف هــای غیرمنطقــی و دادهــا و شــعارها، حــرف درســت را بزنــد نــه آنچــه بــه مــذاق هشتگ ســازان خــوش می‌آیــد. روزی کــه روزنامه نــگار بخواهــد بــرای خوشــامد مخاطــب بنویســد و نــه بــرای روشن ســازی حقیقــت، آن روز او مــرده اســت.

کســی کــه در عصــر و زمانــه امــروز بگویــد رســانه هــا و روزنامه‌ها بی طرف اند، دروغ می‌گوید! امــروز تأســیس یــک نشــریه، کارکــردن یــک خبــر، و حتــی یــک تیتــر یعنــی موضع گیــری! حــرف زدن از بی طرفــی رســانه‌ها در عصــر امــروز یــک جــوک خنــده دار اســت؛ بنابرایــن احتمــال بی طــرف بــودن روزنامه هــا و روزنامه نگارهــا را از ذهنتــان بیــرون کنیــد.

ولــی آنچــه می‌مانــد و آنچــه اهمیــت دارد، صداقــت اســت. صادق بــودن روزنامه نــگار در روزنامه نــگاری خیلــی مهــم اســت. چــه زمانــی کــه یادداشــت می‌نویســد و چــه زمانــی کــه متــن خبــر را تنظیــم می‌کنــد. امــروز حتــی اســتفاده نابجــا از یــک قیــد هــم می‌توانــد خیانــت بزرگــی محســوب شــود.

روزنامه نــگاران در برابــر تک تــک واژگانــی کــه می‌نویســند مســئول هستند، آنهــا مســئول اند خبــر را «آن طــور کــه هســت» و نــه «آن طــور کــه دوســت دارنــد» بــه مخاطــب برســانند. روزنامه نــگار بایــد یــک لحــن و امضــای شــخصی داشــته باشــد. پیداکــردن لحــن در نوشــتن و پیداکــردن یــک ســبک در روزنامه نــگاری، از ملزومــات آن اســت. کســی در روزنامه نــگاری موفــق اســت کــه بتوانــد روایــت کنــد، و ایــن روایــت هــم بــه شــیوة بیــان خــاص خــودش باشــد.

در آخــر هــم بایــد قیــد کنیــم امــروز اتفاقــاً نه تنهــا رشــتة روزنامه نــگاری منســوخ نشــده کــه بــا ایــن حجــم از رســانه هــا و بخــش مجــازی خبرگزاری فقــط اســم آن‌ها عــوض شــده اســت.

هــا مــا هنــوز هــم بــه گزارش میدانــی، تحلیــل محتــوا و اتفاقــات عصــر و تولیــد و تنظیــم خبــر نیازمندیــم. پایگاه هــای اطلاع رســانی و تحلیــل داده هــای خبــری و جامعه شــناختی کشــورها، از روزنامه هــا بــه فضــای مجــازی و پلتفرم هــا منتقــل شــده. شــما هنــوز هــم تیترهــا را می‌خوانیــد؛ امــا ایــن بــار به جای صفحــه نخســت روزنامه‌ها در صفحــه گوشــی تان تیتــر را می‌بینیــد. حــالا کــه فضــای مجــازی شــکل روزنامه نــگاری را عــوض کــرده، ســه دانشــکده ارتباطــات کشــور بایــد بکوشــند تــا مفــاد واحدهــای درســی را متناســب بــا نیازهــا و اقتضائــات روزنامه نــگاری امــروز تنظیــم کننــد. روزنامــة نــگاری یعنــی روزنامــة خــوب و روزنامه خــوب یعنــی روزنامه نــگار خــوب.

بــه قــول اســتادمان، روزنامه نــگاری یــک اقیانــوس اســت کــه روزنامه نــگار، در یک بخشــی از آن عمیق تــر اســت.

نویسنده: فاطمه یزدانی، نشریه حنیفا، شماره ۳۶