«واژه‎نامه استنادی علوم سیاسی و روابط بین الملل» در بوته نقد و بررسی

عطنا - نشست «نقد و بررسی واژه‎نامه استنادی علوم سیاسی و روابط بین الملل» که توسط آقای دکتر سید محمد علی تقوی (عضو هیات علمی پژوهشکدۀ فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) تدوین و گردآوری شده است در تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۲ با حضور مؤلف و ناقدان، آقایان دکتر حمیدرضا رحمانی زاده دهکردی (دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی) و دکتر علی عابدی رنانی (دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی) برگزار شد.

این جلسه که به همت پژوهشکدۀ فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی و با همکاری اتحادیۀ انجمن‎‎های علمی-دانشجویی علوم سیاسی در محل دانشکدۀ علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل یافته بود، همزمان به صورت مجازی نیز پخش می‎گردید.

در این جلسه ابتدا آقای دکتر تقوی به معرفی کتاب خود پرداخت و اظهار داشت: واژه‌نامه‌های استنادی برای هر کلمه خارجی معادل‌هایی را می‌آورند که مترجمان پیش‌تر یافته یا ابداع کرده‌اند. در این واژه‌نامه تخصصی، در برابر هر معادل فارسی نام خانوادگی یک مترجم و سال انتشار اثری که معادل یادشده در آن آمده ذکر شده است. این امر می‌تواند سیر تحول تاریخی معادل‌سازی برای یک واژه را نشان دهد. هرچه نام مترجمان بیشتری در برابر یک معادل باشد نشان‎دهنده مطلوبیت بیشتر آن نزد متخصصان رشته‎های علوم سیاسی و روابط بین الملل است. این واژه‌نامه به دو صورت «انگلیسی به فارسی» (جلد ۱) و «فارسی به انگلیسی» (جلد ۲) تنظیم شده است تا هم برای کسانی که قصد درک یا ترجمه متون از زبان انگلیسی را دارند و هم برای فارسی‌زبانانی که هدف‌شان نگارش متون سیاسی به زبان انگلیسی است کاربرد داشته باشد.

او سپس شرح مختصری از فرایند تدوین آن ارائه نموده و اظهار داشت که علاقه به تدوین چنین واژه‎نامه‎ای از سال‎های نخست آغاز به کار به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه فردوسی مشهد و تدریس دروس زبان تخصصی علوم سیاسی در من شکل گرفت و با مشاهده واژه‎نامه‎های استنادی در برخی دیگر از رشته‎ها مانند روانشناسی و کتابداری و علم اطلاع‌رسانی تقویت شد. یک اثر مشابه دیگر در همین زمینه «فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی انگلیسی-فارسی» است که در مراحل مختلف از ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۰ توسط ماری بریجانیان گردآوری و تدوین شده است. دکتر تقوی سپس به بیان فلسفه نگارش واژه‎نامه‎های استنادی پرداخت و گفت این واژه‎نامه‏ ها امکان مشارکت خودآگاهانه جامعه علمی و کاربران در گزینش و حک و اصلاح معادل‎ها را فراهم می‌آورند.

در ادامه جلسه، آقای دکتر دهکردی به بیان نظرات خود در باره واژه‎نامه یادشده پرداخت و ضمن اشاره به اهمیت نگارش این اثر، با اشاره به برخی واژگان غیر سیاسی، وجود آن‎ها را یکی از نقاط ضعف واژه‎نامه برشمرد. ایشان همچنین یادآور شدند که گردآورنده لازم بود تا از میان معادل‎های ارائه شده، صحیح‎ترین آن‎ها را مشخص می‌کرد. آقای دکتر عابدی رنانی نیز با تقدیر از وقت و زحمات مصروف شده برای تدوین این وژه‌نامه، وقت وجود برخی واژگان مرتبط با سایر رشته‎ها را سبب افزایش حجم کتاب دانست. نقد دیگر ایشان معطوف به روش تدوین واژه‎نامه بود و عدم استفاده از آثار برخی مترجمان بنام علوم سیاسی را نقطه ضعف دیگر این واژه‌نامه عنوان کرد.