خطر ابر تورم در سال آینده کشور را تهدید می‌کند / دولت تاکنون عملکرد اقتصادی مناسبی نداشته است

عطنا - حمید آماده دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه وضعیت تورم گویای عملکرد اقتصادی دولت است، گفت: متأسفانه دولت در زمینه‌های مختلف اقتصادی موفق عمل نکرده و تیم اقتصادی آن نیز قوی نیستند. کاهش ارزش ریال، افزایش قیمت دلار و به خصوص نوسان بسیار شدید و افزایش قیمت در بازارهای سرمایه و مسکن و خودرو نشان می‌دهد دولت عملکرد اقتصادی مثبتی نداشته است.

وی ادامه داد: بررسی عملکرد مدت اخیر دولت نشان می‌دهد که سیاست مثبت و مؤثر اقتصادی که بتوان از آن به عنوان نکته مثبت دولت یاد بکنیم وجود ندارد حتی در زمینه تعریف پایه‌های جدید مالیاتی هم متأسفانه دولت موفق عمل نکرده است.

اثر منفی بسیار شدید تحریم‌ها در اقتصاد

آماده با اشاره به اینکه دولت در زمینه‌های تجارت بین‌الملل و ارتباط با سایر کشورها هم خیلی موفق ظاهر نشده، افزود: در سیاست نگاه به شرق در بحث تنظیم صحیح مبادلات با کشور چین و همکاری‌های بلندمدت اقتصادی نیز هنوز توفیقی رخ نداده است، همچنین جنگ اوکراین باعث شد تا روسیه دچار مشکلات شدید بشود هرچند که روسیه نمی‌توانست به اقتصاد ما کمکی بکند.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: از مشکلات اصلی در کشور می‌توان به نبود مراودات تجاری و رابطه اقتصادی سازنده با کشورها اشاره کرد، همچنین تحریم‌ها اثر منفی خیلی شدیدی در اقتصاد کشور گذاشته است و جو منفی که در دنیا به خصوص در کشورهای پیشرو اقتصادی نسبت به ایران به وجود آمده باعث شده تا مجاری همکاری‌ها مسدود شود.

افزایش نابرابری در کشور

آماده با بیان اینکه افزایش نابرابری از مسائل خیلی مهم و مطرح در کشور است، گفت: در سال گذشته گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد میلیاردرهای ایرانی به شدت افزایش پیدا کرده‌اند، یعنی با وجود اینکه ما رشد اقتصادی چندان و تجارت مؤثری نداشتیم و تحت تأثیر تحریم‌ها نيز بودیم بازهم تعداد میلیاردها افزایش پیدا کرده است.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: این موضوع نشان می‌دهد عده‌ای از این فضا رانت بسیار زیادی به دست آورده‌اند و این رانت‌ها باعث شده تا یک گروهی از جامعه به درآمدهای هنگفتی دست پیدا کنند و بخش بزرگی از جامعه دچار فقر شدید بشوند.

آماده با اشاره به اینکه طبق اظهارنظرها بخش بزرگی از جامعه متأسفانه نیازمند کمک‌های حمایتی هستند حتی در زمینه تأمین مایحتاج غذایی هم مشکل دارند، گفت: این نابرابری هم یکی از نتایج شرایط اقتصادی مشکل‌دار و تحریم‌ها است که نشان می‌دهد در دولت برای رفع این مشکل هیچ برنامه‌ای وجود ندارد، تاکنون که سیاستی در این باره اتخاذ نشده و برای آینده هم متأسفانه موضوعی حداقل اعلام نشده است.

لزوم تنش‌زدایی در سطح بین‌المللی و داخلی

وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر نیاز داریم تحریم‌ها خنثی شود و همچنین تنش‌زدایی در سطح بین‌المللی و داخلی اتفاق بیفتد، افزود: اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر رخ داد ضررهای بسیاری زیادی از جنبه‌های مختلف داشت که قطعاً شامل ضررهای اقتصادی هم بوده و عدم اطمینان را به شدت افزایش یافته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: تورم باعث شده دولت به شدت درگیر خلق نقدینگی شود و در این شرایط تولید متأسفانه بی‌رمق است و تجارت خارجی هم انجام نمی‌شود و همچنین مراودات مالی غیرممکن است، تحت این شرایط ریال روزبه‌روز بی‌ارزش می‌شود و مردم برای حفظ دارایی‌ها و ارزش سرمایه‌های خود به سمت خرید دلار و طلا می‌روند که یکی از عوامل اصلی افزایش نرخ ارز است.

ناکارآمدی تیم اقتصادی دولت

آماده اظهار کرد: اگر در نظر بگیریم تحت همین شرایط هم می‌شد وضعیت اقتصادی را بهتر کنیم موضوع ناکارآمدی تیم اقتصادی و مدیران دولتی وجه دوم قضیه محسوب می‌شود که شرایط گویای آن است، متأسفانه سیاست‌های اقتصادی خوبی هم تنظیم نشده است.

وی با بیان اینکه کسری بودجه یکی از تهدیدهای مطرح برای اقتصاد کشور است، گفت: در شرایطی که درآمدها پایین است کسری بودجه فزاینده دولت را به سمت افزایش نقدینگی هدایت می‌کند و افزایش نقدینگی همراه با تولید اندک باعث می‌شود تورم افزایش پیدا کند که شرایط تورم به انتظارات تورمی دامن میزند.

افزایش نرخ ارز برای تأمین کسری بودجه

این استاد دانشگاه بیان کرد: وقتی بحث کسری بودجه مطرح است و تسلطی که دولت در بازارهای مختلف دارد به نظر می‌رسد تحلیل مطرح در مورد اینکه خود دولت نرخ ارز را بالا می‌برد غلط نباشد، وقتی نرخ ارز در چند ماه از 32 هزار تومان به حدود 44 هزار تومان و باز هم بیشتر می‌رسد و رئیس‌کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد دائماً از تثبیت به جای کاهش صحبت می‌کنند این شائبه ایجاد می‌شود که خود دولت این کار را برای تأمین کسري بودجه انجام می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه ضعف در مدیریت بازارها شدید است، افزود: طبق گفته وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی دولت از این نرخ افزایش پیدا کرده درآمدی کسب نمی‌کند و به نوعی این حرف را در دفاع از خود مطرح می‌کنند اما یک اشکال اساسی در پس این حرف است و این سؤال پیش می‌آید که پس این افزایش قیمت‌ها به جیب چه کسی می‌رود و این رانت نصیب چه کسانی می‌شود.

لزوم تغییر در سیاست‌ها

آماده عنوان کرد: دولت ادعا می‌کند که درآمدهای ارزی کاهش پیدا نکرده و همچنین صادرات غیرنفتی افزایش يافته و حتی وزیر نفت گفته که درآمدهای ارزی حاصل از فروش و صادرات نفت هم افزایش پیدا کرده و ارز حاصل از این صادرات هم منتقل می‌شود بنابراین باز سؤال مطرح می‌شود که پس چرا نرخ ارز باید افزایش پیدا کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سال آینده دچار بحران خیلی شدید خواهیم شد، گفت: متأسفانه در سال آینده خطر ابر تورم وجود دارد، اگر سیاست‌هایی که اتخاذ می‌شود به همین صورت تداوم یابد و تحریم‌ها نیز ادامه داشته باشد، ما در سال آینده تورم بسیار شدیدی خواهیم داشت.

تشدید خروج سرمایه از کشور

وی با بیان اینکه خروج سرمایه نیز از مشکلاتی است که کشور با آن روبه‌رو است، افزود: البته آمار واضحی در این باره منتشر نشده اما صحبت از دها میلیاردها دلار خروج سرمایه است، شاید یکی از دلایلی که در حال حاضر باعث شده تقاضا برای دلار بسیار زیاد باشد و نرخ ارز افزایش یابد، موضوع خروج سرمایه باشد چون بعید است خانواده‌ها بتوانند به این میزان برای دلار تقاضا ایجاد کنند.

آماده در ادامه عنوان کرد: برخی از افراد که واحدهای تولیدی دارند به خاطر شرایط اقتصادی حال حاضر و موضوعات دیگر از قبیل مشکلاتی که برای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به وجود آمده ممکن است امید خود به آینده را از دست بدهند و در نتیجه تصمیم بگیرند که سرمایه‌های خود را تبدیل به دلار کرده و از کشور خارج کنند، این موضوع از خطراتی است که در حال حاضر هم وجود دارد و امکان دارد در سال آینده هم تشدید بشود.

بازار مناسب، پیش‌نیاز تک‌نرخی کردن ارز

وی با بیان اینکه بعضی از کارشناسان از تک‌نرخی کردن ارز صحبت می‌کنند اما ابتدا نیاز است که مشکلات پایه‌ای را برطرف کنیم، تصریح کرد: نخست سیاست‌مداران باید برای حل بحران‌های بین‌المللی، رفع تحریم‌ها، گشایش اقتصاد، تجارت و روابط مالی فکر زیربنایی کنند و سپس به سراغ تک‌نرخی کردن ارز برویم چون این کار نیاز به یک بازار کارآمد دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: بازار در اقتصاد تعریف خاص خود را دارد در ایران چون شفافیت وجود ندارد و پیش‌بینی‌ها غیرممکن است بنابراین بازار نداریم و نمی‌توان بر اساس شرایط کنونی ارز را تک‌نرخی کنیم.

گفتگو از نوید فعال