شر سدسازی اردوغان به خودش برگشت

عطنا - در روزهای گذشته ترکیه و سوریه شاهد یک فاجعه‌ای بزرگ بودند. زلزله ای که تاکنون 9 هزار کشته فقط در ترکیه به جای گذاشته است. بحرانی که با به شماره افتادن نفس های کسانی که زیر آوار هستند می‌رود که فشار را بر دولت بیشتر کند.

در همان ابتدای بحران زلزله برخی کارشناسان در فضای فارسی و عرب زبان گفتند این زلزله به سدسازی‌های ترکیه ربط داشته که ظاهرا این ادعا بی راه نبوده است. قبل از ورود به این بحث ذکر این نکته ضروری ‌ست که ظاهرا سد "آتاتورک" در جنوب شرقی این کشور در وضعیتی بحرانی قرار گرفته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که در پی زمین‌لرزه‌های شدید، شکاف‌هایی در دیواره این سد ایجاد شده است و اگرچه مناطق اطراف این سد تا به این لحظه، تخلیه شده‌اند، اما به گفته‌ کاربران فضای مجازی، کارشناسان هشدار می‌دهند که سد «آتاتورک» ممکن است هر لحظه بشکند و ویرانی‌های ناشی از آن می‌تواند منطقه‌ای به وسعت ۳۰ کیلومتر مربع را تحت تاثیر قرار دهد.

این اما همه ی ماجرا نیست. ظاهرا ماجرای این زلزله بر میگردد به خیلی قبل تر... درست زمانی که ترکیه بر ساخت سدهایی تاکید داشت که بسیاری می‌گفتند موجب بحران خشکسالی و بی آبی در عراق و ایران شده و باعث می‌شود مناطق شمال غرب ایران که میتِ ترکیه در این سال‌ها پروژه های تجزیه طلبانه را در آن پیش برده و القا کرده که چشم و چراغ اردوغان هستند، بیشترین آسیب را ببینند.

ماجرا چیست؟ خلاصه ی آنچه این روزها توسط کارشناسان مطرح می‌شود بدین شرح است: در حالی که زمین‌لرزه می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سدها به همراه داشته باشد اما باید گفت که سدها خود بر لرزه‌خیزی منطقه اثر می‌گذارند. این مخازن بزرگ می‌توانند در ایجاد زمین‌لرزه نقش داشته باشند. این پدیده که با عنوان «لرزه‌خیزی ناشی از مخزن» شناخته می‌شود عمدتاً به دلیل فشار بیش از حد آب در ترک‌ها و شکاف‌های ریز در پی سد و نواحی نزدیک به آن است. آب باعث روان‌ شدن گسل‌ها می‌شود. این موضوع که مشخص است به ماهیت زمین‌شناسی ساختاری و سنگ‌های اطراف بستگی دارد قابل پیش‌بینی نیست.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که دست‌کم ۱۰۰ زمین‌لرزه تاکنون توسط این مخازن بزرگ ایجاد شده‌اند که جدی‌ترین آن‌ها ممکن است زلزله ۷.۹ ریشتری چین در ۱۲ مه ۲۰۰۸ بوده باشد که باعث مرگ ۹۰ هزار نفر شد. دو نوع زمین لرزه مرتبط با مخازن وجود دارد. زلزله‌های کوچک که بلافاصله پس از انسداد مخازن یا به دنبال نوسانات ناگهانی سطح آب آن‌ها رخ می‌دهند و زمین‌لرزه‌هایی که در اثر عبور گسل‌های لرزه‌ای از منطقه خازن یا اطراف آن ایجاد می‌شوند. ترکیه یکی از زلزله‌خیزترین مناطق جهان است. سدهای زیادی نیز در این کشور وجود دارند. چندین مورد از سدهای خاکی ترکیه در گذشته به دنبال زمین‌لرزه آسیب دیده‌اند، اما هیچ سد بتنی در این کشور تاکنون آسیب ندیده است.

این در حالی ست که جبهه بیرونی سد آتاتورک را صخره و جبهه درونی آن‌ را خاک و ماسه تشکیل داده است. پیش از این نیز این سد به عنوان سدی خطرناک از نظر زلزله‌خیز بودن منطقه‌ی قرار گرفتن آن اعلام شده بود. اردوغان قرار بود با این سد سازی ها دو کشور عراق و ایران را تضعیف کند و در خطر خشکسالی قرار دهد. اقدامی که قطعاً و یقیناً نوعی جنایت انسانی به حساب می آمده است. حالا ظاهرا همان پروژه ها که قرار بوده بلای جان دیگر ملت ها شود، متاسفانه دامن مردم ترکیه را گرفته و یک فاجعه را رقم زده است... فارغ از تمام این بحث ها، این روزها مردم در سوریه و ترکیه در وضعیت نامناسبی هستند. نفس های انسان‌های زیر آوار به شماره افتاده و روحیه ها به شدت در هم شکسته است. امید است که خداوند این بلا را از ملت های منطقه دور کرده و به انسان هایی که برای نجات آسیب دیده ها جمع شده اند کمک کند تا بتوانند این بحران را با موفقیت مدیریت کنند.