سود سپرده‌ها همچنان عقب‌تر از بازار‌های موازی است

عطنا - بانک مرکزی دهم بهمن ماه میزبان مدیران عامل بانک‌های دولتی و خصوصی به منظور هماهنگی برای ابلاغ و اجرای مصوبه مهم تغییر نرخ سود بانکی بود و در این جلسه سود سپرده‌ها حداکثر ۲۲.۵ درصد و نرخ سود تسهیلات ۲۳ درصد شد.

در این جلسه که عصر روز دوشنبه دهم بهمن ماه به ریاست محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی برگزار شد مقرر شد از این پس نرخ سود بانکی با نرخ‌های جدید در سیستم بانکی اعمال شود.

بر این اساس نرخ سود بانکی از روز ۱۱ بهمن ماه افزایش یافت و انواع سپرده‌های کوتاه و بلندمدت از ۵ درصد تا ۲۲.۵درصد تغییر کردند و نرخ سود تسهیلات هم ۲۳درصد تعیین شد و ۵ درصد افزایش یافت.

پیش از این، آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار مربوط به تیر ماه سال ۱۳۹۹ بود که در آن نرخ سود سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت ۱۰درصد تا ۱۸درصد تعریف شده بود، اما رییس کل بانک مرکزی که از همان روز‌های نخست ورود به بانک مرکزی اعلام کرده بود از ابزار نرخ سود بانکی حتما استفاده خواهم کرد به این وعده خود عمل کرد.

آن‌گونه که در این مصوبه آمده است؛ اگر اکنون سپرده‌ای نزد بانکی دارید که مربوط به قبل از این مصوبه است تا رسیدن سررسید، مشمول نرخ سود جدید نخواهد شد و در صورتی که مردم می‌خواهند با نرخ سود جدید سپرده‌گذاری کنند باید ابتدا حساب سپرده قبلی خود را با قبول نرخ شکست سود، ببندند و دوباره سپرده‌گذاری کنند.

تغییر نرخ سود بانکی اثر چندانی بر اقتصاد ندارد

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا تغییرات در نرخ سود بانکی باتوجه به میزان نقدینگی کنونی (که به مرز ۶ هزار هزار میلیارد تومان رسیده است) در اقتصاد تاثیرگذار است و چه میزان پاسخگوی تورم کنونی خواهد بود؟ آیا با این افزایش نرخ‌ها مردم به سمت سپرده‌گذاری در بانک‌ها تشویق خواهند شد؟

مصطفی شریف، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی درخصوص تغییرات جدید نرخ سود بانکی بر این باور است که این تغییرات چندان تاثیری بر اقتصاد و رشد سپرده‌گذاری‌های بانکی ندارد، چراکه وجود بازار‌های موازی با سودآوری بیشتر از افزایش سپرده‌گذاری‌ها در بانک‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد.

شریف در ادامه گفت: سفته‌بازی‌های گوناگون به اشکال مختلف در بازار‌های دیگر اعم از بازار ارز و سکه و... امروز در اوج خود قرار دارد. این‌گونه تغییرات در نرخ سود بانکی تاثیر همه‌جانبه‌ای که در اقتصاد کشور مطرح است را به وجود نخواهد آورد.

با افزایش نرخ سود بانکی سود دریافت‌کنندگان تسهیلات مهم می‌شود

این عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: هر چند ممکن است رشد ۵ درصدی نرخ سود بلندمدت بانکی در این شرایط مهم باشد، اما اینکه مردم برای سپرده‌گذاری در بانک‌ها ترغیب شوند کمی دور انتظار است، چراکه بازار‌های موازی که سوددهی بیشتری دارند این امکان را از بین می‌برند.

شریف تصریح کرد: اینکه با تغییر در نرخ سود بانکی انتظار آن را داشته باشیم که تحولی در نظام بانکی به وجود بیاید و سرمایه‌ها به سوی بانک‌ها روانه شوند اصلا منطقی به نظر نمی‌رسد، ضمن آنکه زمانی که این نرخ‌های بالا برای بهره بانکی سپرده‌گذاران درنظر گرفته می‌شود باید دید با چه نرخی قرار است سود تسهیلات برای دریافت‌کنندگان وام درنظر گرفته شود.

سود‌های هفتگی در بازار‌های دیگر جذابیت بیشتری دارد

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که کاهش نرخ سود کوتاه‌مدت و اضافه شدن آن به نرخ سود بلندمدت چه پیامی برای سپرده‌گذاران دارد، گفت: این موضوع می‌تواند به تغییر جهت سپرده‌های کوتاه‌مدت به میان‌مدت و بلندمدت منجر شود؛ اما موضوع اساسی سرمایه‌گذاری مردم در بازار‌های موازی است، چراکه صاحبان دارایی سود‌هایی که به صورت هفتگی در بازار‌های طلا و ارز به دست می‌آورند بسیار بیشتر از سود بانکی است.

او ادامه داد: فاصله نرخ تورم با نرخ سود بانکی در کشور هنوز بسیار زیاد است، زمانی که میزان تورم بالای ۴۰ تا ۴۵ درصد است و میزان سود بانکی در محدوده ۲۲ تا ۲۳ درصد نشان‌دهنده آن است که فاصله نرخ سود بانکی تا تورم هنوز هم بالاست.

در یک اقتصاد سالم تغییر نرخ سود بانکی هم‌تراز با سایر بازارهاست

شریف در مورد تاثیر تغییر نرخ سود بانکی بر بازار سرمایه نیز گفت: با توجه به اینکه بورس ما هم منافع چندانی برای سرمایه‌گذاران در چند سال اخیر نداشته و شاخص‌ها هم هر روز در نوسان هستند و در مجموع روند رشد مناسبی را هم طی نکرده‌اند و بورس در این مدت به زیان سرمایه‌گذاران بوده، این تغییر در نرخ سود بانکی تاثیر چندانی بر بورس ندارد و افراد برای سرمایه‌گذاری‌های خود میزان بازدهی‌شان در بازار‌های مختلف را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

او افزود: زمانی که بازار‌های مختلف متلاطم هستند، نمی‌توان ارزیابی درستی به لحاظ علمی و اقتصادی از این بازار‌ها داشت. اما معمولا تعیین نرخ سود بانکی نیز هم‌تراز با بازار‌های مختلف در این نوع از اقتصاد صحیح‌تر خواهد بود.

تغییر نرخ سود بانکی پاسخگوی تورم کنونی نیست

کامران ندری، کارشناس حوزه بانکی نیز در این باره معتقد است که بانک‌ها از یک ماه قبل نرخ‌های سود را تغییر داده بودند، اما در این مدت تاثیر خاصی بر بازار‌ها نداشته است وگرنه تاثیر آن تاکنون در بازار‌ها باید دیده می‌شد. حداقل از نظر نوسانات قیمتی می‌توانست تاثیرگذار باشد که چنین نشده است.

این کارشناس بانکی در ادامه به اعتماد گفت: البته این اقدام بهتر از آن است که بانک مرکزی نرخ‌های سود بانکی را پایین نگه دارد و در مقابل بانک‌ها در پرداخت سود‌ها تخلف کنند. ندری با بیان اینکه بعید است این افزایش نرخ سود بانکی مردم را به سمت سپرده‌گذاری بانک‌ها بکشاند، افزود: باتوجه به میزان تورم کنونی که در کشور وجود دارد سود‌های بلندمدت ۲۲ و ۲۳ درصد هم تاثیر چندانی در افزایش سپرده‌گذاری‌ها نخواهند داشت و اصلا پاسخگوی تورم بالا هم نیستند.