عطنا - آلن تورن معتقد است جنبشها بر سه اصل اساسی استوار هستند: ضدیت یا مخالفت؛ هویت؛ همگانی بودن. همچنانکه نیل اسملسر خاطر نشان میسازد جنبشهای اجتماعی معلول فشار ساختاری موجود در جامعه است که باعث ایجاد منافع متعارض در درون جامعه میگردد.پس اصل «ضدیت یا مخالفت» در اندیشه آلن تورن اشاره به عناصری دارد که افراد جامعه با آن عناصر مخالفند، همین عناصر زمینه های ساختاری را برای تشکیل جنبشهای اجتماعی و در نهایت هویت یابی این جنبشها فراهم میکند. «هویت» جنبش جمع جبری عناصری است که جنبش در مخالفت با آنها شکل گرفته است. جنبشهای اجتماعی معمولاً برای معرفی «هویت» خویش به اهداف و آرمانهایی چنگ میزنند که از زمره ارزشهای مطلق و مورد قبول همگان است، همانند آزادی، استقلال، عدالت است که در هویت جمعی انقلاب اسلامی متجلی شده است.
طبق تحقیقات آقای محمدحسین پناهی که بر اساس شعارهای انقلاب به بررسی و تحلیل زمینه ها و اهداف انقلاب اسلامی ایران پرداخته، اهداف و ارزش فرهنگی چون استقلال و آزادی و اسلامیت و مردم مداری از اهمیت خاصی برخورداراست.
لازم به ذکر است اصول و آرمانهای انقلاب در شعارهای سال 57 و اظهارات امام خمینی به خوبی منعکس شده است. شعار معروف «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» چکیده مطالبات مردمی بود که سالهای متمادی جهت دست یابی به آن مبارزه کرده بودند.
امام خمینی در پاسخ به سؤالی درباره اهداف و برنامههای آیندهشان، میفرمایند استقلال و آزادی را به وطن باز خواهیم گرداند، روابط ناسالمی را که به ضرر ملت است اصلاح خواهیم کرد... دست دیگران را از ایران کوتاه خواهیم نمودباید ما توجه داشته باشیم که ما خودمان کی هستیم و چی هستیم و مملکت ما احتیاج به چی دارد و به کی دارد. اگر ما این وابستگیهای معنوی را، برگردانیم به حال خودش و پیدا کنیم خودمان را، میتوانیم یک ملت مستقل باشیم.
توهم منافات صلح با امر استقلال
بعضی از متحجرین قائلند که بین صلح و امر استقلال تعارض وجود دارد در حالیکه نه تنها تعارض ندارند بلکه با تدبیر و عقلاننیت سیاسی هم می توانند هم افزا باشند.
قران می فرماید که وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ﴿انفال61﴾و اگر تمایل به صلح نشان دهند، تو نیز از در صلح درآی؛ و بر خدا توکّل کن، که او شنوا و داناست!
این آیه که پیرامون صلح با دشمن بحث مى کند این حقیقت را روشن تر مى سازد، مى فرماید: «اگر آنها تمایل به صلح نشان دادند تو نیز دست آنها را عقب نزن و تمایل نشان دِه» (وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها).
این احتمال نیز در تفسیر جمله بالا وجود دارد که اگر آنها به سوى صلح پر و بال بگشایند تو هم به سوى آن پر و بال بگشاى; زیرا «جَنَحُوا» از ماده «جُنُوح» به معنى «تمایل» آمده و به پر و بال پرندگان نیز جناح گفته مى شود; زیرا هر یک از بال هاى آنها به یک طرف متمایل است بنابراین، در تفسیر آیه، هم از ریشه لغت مى توان استفاده کرد و هم از مفهوم ثانوى آن. و از آنجا که به هنگام امضاى پیمان صلح غالباً افراد گرفتار تردیدها و دو دلى ها مى شوند به پیامبر دستور مى دهد، در قبول پیشنهاد صلح تردیدى به خود راه مده، و چنانچه شرائط آن منطقى، عاقلانه و عادلانه باشد آن را بپذیر «و بر خدا توکل کن; زیرا خداوند هم گفتگوهاى شما را مى شنود و هم از نیات شما آگاه است» (وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ)
حضرت على عليه السلام به مالك اشتر مىنويسد: «لا تدفعنّ صُلحاً دعاك اليه عَدوّك و للّه فيه رضا فانّ فى الصلح دعة لجنودك و راحةً من همومك و أمناً لبلادك و لكن الحذَر كل الحذَر من عدوّك بعد صُلحِه، فان العدوّ ربّما قارب ليتغفّل» صلح پيشنهادى دشمن را رد مكن،ولى پس از صلح هوشيار باش و از نيرنگ دشمن برحذر باش، چون گاهى نزديكى دشمن، براى غافلگير كردن است!
پیام ها در تفسیر نور
1- مسلمانان بايد در اوج قدرت باشند تا تقاضاى صلح، از سوى دشمن باشد. «وَ إِنْ جَنَحُوا»
2- اسلام، جنگطلب نيست. وَ إِنْ جَنَحُوا ... فَاجْنَحْ
3- فرمان جنگ و پذيرش صلح، با پيامبر خدا و از اختيارات رهبرى جامعه اسلامى است. «فَاجْنَحْ» نفرمود: «فاجنحوا»
4- از موضع قدرت، سوء استفاده نكنيد. «فَاجْنَحْ»
5- در پذيرش پيشنهاد صلح، بر خدا توكّل كنيد. «فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَكَّلْ»
6- در پذيرش صلح، هم احتمال خطر و توطئه است، هم زخم زبان برخى دوستان، ولى بايد بر خدا توكّل كرد. «تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ»
7- ايمان به شنوايى مطلق و علم فراگير خداوند، زمينهساز توكّل انسان به اوست. «تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»
استقلال امر مهم و مهم ترین دستاورد انقلاب اسلامی است که توجه عقلانی و هوشمند به آن می تواند ضامن اسلامیت و جمهوریت نظام جمهوری اسلامی باشد .کارآمدی و رضایت عامه و اجرای عدالت با امر استقلال سیاسی ارتباط دو جانبه دارد و نمی توان از تاثیر متقابل آنها از یکدیگر غافل شد.
عطنا را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید: