بین خبر جعلی و ادبیات توهین آمیز رابطه معناداری وجود دارد

عطنا - هاجر نورمشرفی در سومین پنل چهارمین همایش ملی سواد رسانه ای با ارائه مقاله ای با عنوان ریخت شناسی نشر اخبار جعلی در زیست بوم رسانه ای ایران با تمرکز بر 300 خبر جعلی منتشر شده توسط کاربران ایرانی فعال در شبکه اجتماعی توئیتر در شش ماهه دوم سال 1398 اظهار داشت: بین هویت کاربر منتشرکننده خبر جعلی و تعداد لایک (فیو استار شدن) رابطه معنی‌دار است.

وی همچنین رابطه بین هویت کاربر منتشرکننده خبرجعلی و سبک نگارشی توئیت و بین هویت کاربر منتشرکننده خبرجعلی و متغیرهای واکنش از سوی مراجع مرتبط نسبت به اخبار جعلی و ترند هشتگ را معنادار خواند. این پژوهشگر اظهار داشت: در این مطالعه اخبار جعلی با موضوع سیاسی با 47.7 درصد و موضوع بهداشت و سلامت با 27 درصد بالاترین فراوانی را دارا بودند .کمترین میزان فراوانی با 2 درصد مربوط به موضوع ورزشی بوده است.

نورمشرفی خاطرنشان کرد: اخبار بدون منبع با 70.7 درصد و اخبار با منبع ناشناس با 19.7 درصد بیشترین میزان فراوانی را داشتند.

دانش آموخته دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر فضای مجازی گفت: در این مطالعه بیشترین روش ارائه مطلب اخبار جعلی، به صورت متن و عکس با مقدارفراوانی 40.7 درصد بوده است. فراوانی اخبار به صورت متن و فیلم، 31.3 درصد و فقط متن 26.3 و کمترین فراوانی نحوه ارائه، به صورت متن و صدا با 1.7 درصد بوده است.وی خاطرنشان کرد در 151 خبر با بیشترین فراوانی، از هشتگ استفاده شده است که معادل 50.3 درصد) از اخبار است. در 149 خبر 49.7 درصد از هشتگ استفاده نشده است.

نورمشرفی افزود: در 112 خبر، معادل 37.3 درصد اخبار، هشتگ ترند نشده است و در39 خبر، 13 درصد اخبار،هشتگ ترند شده است. همچنین 56 درصد اخبار خیلی کم لایک شده اند . 14.7 درصد کم ، 10.3 درصد اخبار متوسط و 9 خبر (3 درصد اخبار) لایک زیاد دریافت کرده بودند.وی افزود: منتشرکنندگان در 53 درصد اخبار، هویت غیرواقعی داشته و از اسامی مستعار استفاده کردند و در 47 درصد از اخبار نیز هویت واقعی داشتند.

ارتباط میان دستگاه مورد استفاده برای اتصال به اینترنت با میزان آسیب پذیری شخص در برابر اخبار جعلی

احسان شاه قاسمی استاد دانشگاه تهران هم با ارائه مقاله ای با عنوان مفاهیم پایه ای و ادبیات اخبار جعلی با اشاره به تاریخچه اخبار جعلی اظهار داشت: آزمون های انجام شده در این پژوهش نشان می دهند رابطه ای قابل ملاحظه میان جنسیت کاربران تهرانی مشارکت کننده در این پژوهش و حساسیت آن ها درباره اخبار جعلی وجود ندارد . به دیگر سخن، مردان و زنان به یک میزان در برابر اخبار جعلی حساسند.

وی افزود: در این پژوهش رابطه ای نه چندان نیرومند میان افزایش سواد و افزایش حساسیت به اخبار جعلی کشف شد اما این رابطه به شدت معنادار است. یعنی، گرچه همه پاسخ دهندگان درباره اخبار جعلی حساسیت را دارند، با اطمینان می توان گفت سواد بیشتر می تواند باعث شود افراد کمتر در برابر اخبار جعلی آسیب پذیر باشند.

شاه قاسمی همچنین درباره شیوه اتصال به اینترنت و رابطه آن با حساسیت به اخبار جعلی گفت: اکثریت بزرگی (۹۴ درصد) از مشارکت کنندگان در این پژوهش از گوشی همراه خودشان برای اتصال به اینترنت استفاده می کنند. البته این بدان معنا نیست که آن ها از وسایل دیگر برای وصل شدن به اینترنت استفاده نمی کنند. آزمون های آماری نشان می دهند که رابطه ای ضعیف میان وسیله مورد استفاده برای اتصال به اینترنت و حساسیت به اخبار جعلی وجود دارد، اما این رابطه معنادار است.وی خاطرنشان کرد: می توان گفت دستگاه مورد استفاده برای اتصال به اینترنت می تواند چیزهایی درباره میزان آسیب پذیری شخص در برابر اخبار جعلی به ما بگوید.