نبود استراتژی و برنامه معضل بزرگ اقتصاد کشور/ مادامی که روال دولت‌های قبل ادامه یابد موفقیتی حادث نمی‌شود

عطنا - کارشناسان اقتصادی بارها درباره نبود فرصت آزمون‌وخطا در اقتصاد ایران هشدارهایی داده بودند اما دولتی که با شعار جداسازی سفره مردم از تغییرات نرخ دلار بر سرکار آمده بود در اولین قدم خود با حذف ارز چهار هزار و 200‌تومانی کالاهای اساسی، سفره مردم را وابسته به دلار کرد، چون این روزها شاهد افزایش افسارگسیخته نرخ دلار هستیم.

دراین‌باره محمدرضا یزدی زاده عضو سابق شورای راهبردی نظام مالیاتی کشور، با بیان اینکه بزرگ‌ترین معضل اقتصاد کشور در همه این سال‌ها نبود استراتژی و نقشه است، گفت: برنامه‌هایی که طراحی شدند از چندین جهت دچار مشکل هستند، اولین اشکال وارده این است که برنامه‌ها بر اساس مدل‌های گذشته پایه ریزی و طراحی می‌شوند و دوم اینکه آن را تبدیل به قانون کردیم و جای هرگونه انعطاف را گرفته‌ایم.

 وی با اشاره به اینکه واگذاری برنامه‌ریزی کشور به بخش اجرایی یکی دیگر مشکلات ریشه‌ای است، گفت: در حال حاضر با موضوع خام فروشی نفت در کشور مواجه هستیم، اگر 5 پالایشگاه معادل ستاره خلیج‌فارس داشتیم که به 25 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داشت دیگر نفت خامی نداشتیم که بخواهیم صادر کنیم.

این اقتصاددان ادامه داد: باید از آقایان مسئول سؤال کرد که آیا در حدود 50 سال گذشته 25 میلیارد دلار پول برای سرمایه‌گذاری درست نداشتیم؟ پاسخ کاملاً واضح است حدود 1700 میلیارد دلار ارز فقط بعد از انقلاب وارد این کشور شده است چون برنامه نداشتیم وضعیت به این شکل در آمده است.

یزدی زاده با اشاره به اینکه برنامه ریزان اقتصادی در کشور دچار یکسری توهمات تئوریک هستند، عنوان کرد: برنامه‌ها باید به‌صورت فرا قوه‌ای طراحی می‌شد درحالی‌که استراتژی را واگذار کردیم به بخش اجرایی که مستأجر 4 ساله است و این استراتژی را داده‌ایم به یکسری مستأجر 4 ساله دیگر در مجلس که آن را تصویب کنند.

سیاست پولی انبساطی به جای سیاست پولی انقباضی

وی با بیان اینکه چهل سال است که سیاست پولی انبساطی را به جای سیاست پولی انقباضی اجرا کردیم، گفت: به دلیل عدم انعطاف قوانین مالیاتی و عدم به‌کارگیری مالیات به‌عنوان یک ابزار سیاست‌گذاری هیچ‌وقت از سیاست مالی در کشور استفاده نکردیم و سیاست پولی را هم اشتباه فهمیده‌ایم، ابزار سیاست پولی که مهم‌ترین آن نرخ بهره است را با نرخ سود سپرده اشتباه گرفتیم یعنی هر وقت سیاست‌گذاران خواستند با تورم برخورد کنند نرخ سود سپرده را بالا بردند که این امر بزرگ‌ترین کج‌فهمی تئوریک در اقتصاد است.

این اقتصاددان با تأکید بر اینکه برای خاموش کردن آتش به جای آب همیشه از بنزین استفاده کردیم، افزود: ما متوجه نشدیم که وقتی گفته می‌شود نرخ بهره می‌تواند ابزار کاهش تقاضا و سیاست انقباضی باشد منظور نرخ بهره اوراق قرضه دولتی است، آن‌هم منوط بر اینکه دولت با این نرخ بهره پول‌ها را جمع کند و کسری بودجه نداشته باشد.

یزدی زاده با بیان اینکه نه‌تنها برنامه نداشتیم بلکه از ابزار اقتصادی مناسب برای مبارزه و برخورد با نوسانات استفاده نمی‌کنیم، گفت: معمولا در دنیا این سیاست‌های مالی و مالیات‌ها هستند که به‌عنوان ابزار اساسی استفاده می‌شوند خصوصاً در اقتصاد ما می‌تواند موثر باشد چون تورم‌ها بخشی هستند یعنی موتور ایجاد تورم معمولا اول از یک بخشی از قبیل ملک، خودرو، طلا و مواردی از این دست شروع می‌شود.

برنامه هفتم توسعه؛ خشک و غیرقابل انعطاف

این اقتصاددان با اشاره به اینکه سیاست پولی قدرت برخورد با تورم بخشی را ندارد، تصریح کرد: اگر قرار باشد سرمایه‌های غیر مولدی که چندین برابر نیاز کشور برای خلاصی از خام فروشی هستند را به بخش تولید ببریم یا اینکه با تورم بخشی برخورد کنیم باید از ابزار مالیات بر عایدی سرمایه استفاده کرد. ابزار حفظ ارزش پولی ملی نیز مالیات عایدی است که از طریق تهدید کردن جایگزین‌های پول ملی قابل‌اجرا است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ارز و طلا جایگزین پول ملی هستند، افزود: این دولت نیزمانند دولت‌های قبل استراتژی ندارد، برنامه هفتم هم قبل از تولد مرده به دنیا می‌آید چون یک برنامه خشک و غیرقابل انعطاف بر اساس گذشته است تا زمانی که روال دولت‌های قبل ادامه پیدا کند هیچ موفقیتی حادث نمی‌شود.

تکرار تجربه‌های شکست‌خورده

یزدی زاده با اشاره به اینکه همه اقتصاد در اختیار یک بازار خودساخته است که فقط برای نابودی پول ملی طراحی شده، افزود: رئیس‌کل بانک مرکزی باید اقتصاددان باشد و توهم تئوریک نداشته باشد و همچنین این فرد نباید از بین بنگاه‌دارها انتخاب شود، بانک‌های اجرایی ما بنگاه‌های اقتصادی هستند اما ما عادت داریم تجربه‌های شکست‌خورده را دوباره تکرار کنیم. صالح‌آبادی همانند نفرات قبل بنگاه‌دار بوده و اصلاً اقتصاد نخوانده بود.

وی ادامه داد: فرزین نیز مانند نفرات گذشته موفق نخواهد بود چون افزایش نرخ بهره به 23 درصد برای کنترل بازار همانند ریختن بنزین برای خاموش کردن آتش است. مشکلات اقتصادی در کشور قابل ‌حل است اما باید یکسری کارها انجام شود به‌عنوان‌مثال الفبای اقتصاد می‌گوید قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد یک اشتباه به‌تمام‌معنا است.