حکایت یک مواجهه:گفتمان انقلاب و نسل نوخاسته…

عطنا - ️نسل(Generation)، به دسته ای از افراد گفته می شود که در فاصله ی زمانی معینی به دنیا آمده اند، بنا به زمینه های مشترک تجربه‏ های جمعی را پشت سرگذاشته اند و عمدتاً تابع ارزش ها و هنجارهای یکسانی هستند.

ایکس(X)، وای(Y)، زد(Z) و آلفا(Alpha) اصطلاحاتی هستند که در غرب برای مشخص کردن نسل های دهه های اخیر مورد استفاده قرار گرفته‏ است. در این بین به ویژه “نسل Z”(تقریباً همتای دهه هشتادی ها در ایران) که به آن ها “زومر” یا “بومی دیجیتال” نیز گفته می شود، از تفاوت های بنیادینی با نسل های پیشین برخوردارند که می توان از آن به “شکاف نسلی” تعبیر کرد. مثلاً تمایلات شدید ساختارشکنانه. به عنوان نمونه: اگر در بین نسل های قبل ابرقهرمان بتمن یک شخصیت محبوب بود، برای آن ها جوکر هرج و مرج طلب(آنارشیست) محبوبیت پیدا کرد.(همان طور که در ایران نیز شخصیتی مثل تتلو مورد اقبال این نسل قرار گرفت).

زومرها که با حدود دو میلیارد نفر و ۲۶درصد از جمعیت دنیا، در حال حاضر پرجمعیت ترین نسل را تشکیل می دهند در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سراسر جهان از اهمیت تعیین کننده ای برخوردارند و بسیاری از سیاستمداران برای کسب پیروزی، تبلیغات انتخاباتی خود را روی آن ها متمرکز می کنند. اما مهم‌ترین ویژگی نسل Z یا زومر، وب محور بودن آن هاست. نکته ای که باعث شده طی یک تقسیم بندی کلان تر، از یک نسل کاملاً متمایز، راهبردی و سرنوشت ساز در جهان سخن به میان آید: “نسل C”.نسلی که پرورش یافته ی بستر اینترنت است، فرهنگ و جامعه پذیری اش در کوچه پس کوچه های شبکه های اجتماعی شکل گرفته و مرزی میان واقعیت و مجاز قائل نیست.

نسل سی (Generation C)، که نخستین بار در سال ۲۰۱۲ توسط برایان سولیس تحلیلگر حوزه ی دیجیتال مطرح شد، عنوانی است که به گروه رشد يافته با فناوری های نوین ارتباطی اطلاق می شود. پيشرفت امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فضای مجازی، شکل‌گيری سبک زندگی جديدی را به دنبال داشته که آميخته با فناوری های آنلاين است. اين فضا بستری برای شکل‌گيری نسل جديدی شده که ويژگی های رفتاری جمعی متفاوتی با نسل‌های قبلی دارند. افراد نسل C هم براساس سن‌ و سال و هم بر اساس استفاده‌شان از امکانات ديجيتالی تعريف شده‌اند. از نظر سن اغلب آن ها متولد ميانه‌ ی دهه‌ ی ۱۹۸۰ میلادی به بعد هستند. اما آن چه به افراد اين نسل هويت مستقلی بخشيده نه رده بندی سنی، بلکه نوع کاربريشان از اينترنت، امکانات ديجتال و فضای مجازی است.افراد نسل C حضور پررنگی در فضای مجازی دارند و اغلب آن ها کاربرانی هستند که روزانه زمان قابل توجهی را در اينترنت سپری می کنند تا جایی که گاه ساعات آنلاين بودنشان بيشتر از آفلاين بودنشان است. آن ها اينترنت را برای همه ی عرصه‌های زندگی اعم از امور شخصی، کاری و تجاری، خريد، سرگرمی و... به‌ کار می گيرند. مهم‏ ترين بستر فعاليت اين کاربران جایی نيست جز رسانه‌های اجتماعی.

این نسل با ویژگی هایی شناخته می شوند که همگی در ادبیات انگلیسی با حرف C آغاز می شوند و از این رو به این عنوان نامگذاری شده اند:constant connectivity:اتصال مداوم[به اینترنت و فضای مجازی]collaboration:همگراییchange:میل به تغییرco-creation:هم آفرینیchameleons:بوقلمون صفتی[دمدمی مزاجی]cyborgs: تمایلات سایبرنتیک و استفاده از کاربرد تکنولوژی به عنوان جزئی از بدنcuriosity: کنجکاویconnected collective consumer:مصرف کننده ی جمعی متصل

انقلاب اسلامی ایران به عنوان ساختارشکنانه ترین رویداد سیاسی قرن بیستم و بر هم زننده ی نظم قدرت های جهانی با طرح شعارهایی چون: نه شرقی، نه غربی…، استکبارستیزی، عدالت گستری و…، از چنان ویژگی های متمایزی برخوردار است که می تواند تبدیل به یک ارزش بزرگ و گفتمان غالب در بین این نسل در سراسر جهان شود.از سوی دیگر این نسل آینده ساز نیز ویژگی های خاصی دارد که می تواند به رشد و توسعه ی گفتمان انقلاب کمک شایانی کند.

اما گیر کار کجاست؟!روش های ارتباطی، خصوصاً در حوزه های فرهنگ و رسانه.بنابراین در شرایطی که جهان دارد سوار بر روند پرشتاب توسعه ی ابزار ارتباط جمعی وارد واقعیت افزوده و عصر متاورس می شود، لازم است دستگاه های فرهنگی و رسانه ای کشور با درک واقعیات زمانه و ضروریات تخصصی تغییرات بنیادین در روش و رویکرد ارتباطی خود ایجاد کنند. به عنوان مثال چنان چه دستگاههای فرهنگی کشور همچون آموزش و پرورش، آموزش عالی، وزارت ارشاد، رسانه‌ی ملی و سایر دستگاه‌های تبلیغاتی کشور افق‌های تحولشان را بر این مبنا تنظیم نکنند، نه تنها راه به جایی نخواهند برد و تغییراتشان به تحول منجر نخواهد شد، بلکه با نعل وارونه به نتیجه‌ی معکوس خواهند رسید و به شکاف نسلی و زوال اجتماعی دامن خواهند زد. نسل نوخاسته ی جامعه ی ایران در نسبت با گفتمان انقلاب، هم می تواند یک تهدید باشد و هم یک فرصت: همه چیز بستگی به نحوه‌ی مواجهه دارد…

نویسنده: محسن سوهانی