الحاق و برگ های جدید بازی روسیه

عطنا - در آستانه آغاز فصل سردی که روس‌ها قولش را به اروپا داده بودند، به نظر در روزها و ماه‌های آینده شاهد تشدید وضعیت در جنگ اوکراین خواهیم بود.همه پرسی  پیوستن به روسیه در جمهوری‌های خودخوانده دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین که تحت کنترل جدایی‌طلبان طرفدار روسیه هستند و همچنین مناطق زاپوریژیا و خرسون، برگزار شد. این چهار استان که هم اکنون تحت کنترل روس ها قرار دارند، معادل ۱۵ درصد از خاک اوکراین را تشکیل می‌دهند و در صورت پیوستن به خاک روسیه، وسعت سرزمینی اوکراین کاهش خواهد یافت.

البته تقریبا از ابتدای جنگ اوکراین و روسیه، رسانه‌های روسی، دایم از برگزاری همه پرسی هایی گفته اند که  در مناطقی تحت کنترل روسیه است. منظور از همه پرسی دقیقا همان سبکی است که روسیه برای الحاق شبه جزیره کریمه استفاده کرده بود. یعنی اکثریت ساکنان این مناطق جدید بیایند و رای دهند که می خواهند جزیی از روسیه باشند و همین برای کرملین کافی است تا الحاق را قانونی بداند. هر چند روند روسی‌سازی این مناطق  از خیلی وقت قبل تر آغاز شده بود، از پخش شدن شبکه های تلویزیونی روسیه گرفته تا به کارگیری روبل و پرداخت حقوق بازنشستگان دولتی در دونتسک، لوگانسک، خرسون، خارکوف، نیکولایف و زاپاروژیا.

حتی در خرسون متون درسی و کدهای تلفن‌ نیز به روسی تغییر یافت  اما هر بار تاریخ برگزاری این همه پرسی به تعویق می‌افتاد و شاید دلیل اصلی اش این بود که هنوز برخی از این استان ها به صورت کامل تحت کنترل روسیه نیستند. برای مثال، روسیه تمایل داشت که کنترل اودسا را هم در دست بگیرد و این موضوع روندی طولانی است.افزون بر این، به نظر می‌رسد که تسریع پوتین در برگزاری همه پرسی نشانه نگرانی او از تداوم پیشروی‌های اوکراین است. همین نگرانی موجب دستور او به فراخوان 300 هزار نیروی ذخیره ارتش روسیه شده ، زیرا ارتش اوکراین تاکنون توانسته است مناطق قابل توجهی را در محدوده خارکیف و خرسون آزاد کند. برگزاری همه پرسی در دونباس و الحاق این منطقه به روسیه تأثیرات مهمی بر آینده منازعه اوکراین دارد.

از سویی از این پس،مسکو هر حمله اوکراین برای بازپس‌گیری این مناطق را حمله به خاک روسیه محسوب کرده و ممکن است به هر روشی، حتی کاربرد تسلیحات کشتار جمعی،  آن گونه که این روزها پوتین برای اولین بار از کاربرد سلاح اتمی سخن گفت از این مناطق دفاع  کند و حتی از سویی دیگر می‌تواند  این دستاویز حقوقی را برای حمله روسیه به اوکراین ایجاد کند که این حمله در دفاع از ساکنان دونباس که از مسکو کمک خواسته بودند، انجام شده است.یکی دیگر از اهداف الحاق تاثیر گذاری داخلی بر جامعه روسیه است.هرچند به دنبال اعلام بسیج عمومی محدود توسط پوتین برای گسترش دامنه جنگ اوکراین، تعدادی از جوانان در مسکو دست به اعتراض علیه جنگ زدند اما به طور کلی مخالفت های داخلی در روسیه را خیلی نباید جدی گرفت.

حدود ۲۰ درصد مردم روسیه طی سال‌های اخیر هیچ گاه به پوتین رای نداده اند.  این افراد در هر مناسبتی  برای ابراز مخالفت با پوتین آماده اند و به خیابان می آیند و رسانه های غربی هم کل ماجرا را آب و تاب می دهند و  بزک می کنند و  البته اقدامات آنان  نیز تاثیری در اوضاع داخلی یا سیاست های پوتین نگذاشته است چون اکثریت مردم تا به حال حامی پوتین بوده اند و به نظر نمی رسد این حمایت خیلی دچار خدشه شده باشد.با این  اوصاف،  الحاق این مناطق می‌تواند رضایت نسبی افکار عمومی و نخبگان سیاسی و اقتصادی را در داخل روسیه برای کرملین به ارمغان بیاورد و تأثیر منفی عقب‌نشینی‌های اخیر و فشار تحریم‌ها را تا حدی خنثی ‌کند.
افزون بر این،الحاق مناطق شرقی و جنوبی اوکراین، زمینه برای پیشنهاد آتش‌بس احتمالی از سوی روسیه ای که حضور خود را در منطقه دونباس مستحکم کرده است، فراهم می‌کند.

پیشنهادی که اگر اوکراین بپذیرد، متهم به انفعال و عقب‌نشینی خواهد شد و اگر نپذیرد، مسکو سعی  خواهد کرد با مانور دیپلماتیک روی آن ، کی‌یف را مسئول ادامه جنگ معرفی کند. به نظر می رسد همه‌پرسی الحاق فصل جدیدی از جنگ و بحران اوکراین را رقم خواهد زد، فصلی که با توجه به  عوامل مختلف باید انتظار رویدادهای شگفت انگیز در آن را نیز داشت .آیا غرب به رغم موضع سرسختانه فعلی در قبال همه پرسی الحاق  مناطق شرقی اوکراین ،پیشنهاد احتمالی  روسیه  برای پایان جنگ را در آستانه زمستان سرد  رد خواهد کرد؟