تداوم مشکلات پناهجویان افغانستانی در سایه‌ی نبود قانون جامع/ برای مهاجران می‌توان از ظرفیت آموزش مجازی استفاده کرد

عطنا - الهام عابدینی پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه سال‌های زیادی است که ایران میزبان پناهجویان و مهاجران افغانستانی است، گفت: سال 94 بعد از صدور فرمان رهبر انقلاب مبنی بر اینکه همه دانش آموزان افغانستانی حتی اگر مهاجر غیرقانونی باشند باید در مدرسه ثبت‌نام شوند، نقطه عطفی در بحث تحصیل دانش آموزان افغانستانی شکل گرفت.

وی با بیان اینکه بعد از سال 94 وضعیت بهتر شد و آمار ثبت‌نامی‌ها هرسال در حدود 2 برابر افزایش پیدا کرد، افزود: پارسال یکسری بخشنامه‌ها محدودیت ایجاد کرد که خوشبختانه با فعالیت‌های رسانه‌ای فعالان ایرانی حامی حقوق پناهجویان، بخشنامه‌ها تغییر کرد و تقریباً می‌توان گفت اکثر بچه‌های افغانستانی توانستند به مدرسه بروند.

عابدینی ادامه داد: بعد از اینکه آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند و طالبان به قدرت رسید ناگهان کشورهای همسایه از جمله ایران با موجی از مهاجرات پناهجویان مواجه شد و تا روند ثبت اسامی پناهجویان جدیدالورود انجام شود چند ماه طول کشید و درنهایت در اردیبهشت‌ماه سرشماری انجام شد.

مشکلات ثبت‌نام دانش‌آموزان افغانستانی

وی با اشاره به اینکه به علت اجباری بودن سرشماری، تقریباً تمامی افغانستانی‌های مقیم ایران با هر مدرک اقامتی در سرشماری شرکت کردند، افزود: حدود 2 میلیون نفر از افرادی که در این سرشماری شرکت کردند هیچ مدرکی نداشتند اما اسامی آن‌ها ثبت شد و بر اساس این سرشماری در حال حاضر حدود چهار میلیون و سیصد هزار افغانستانی در ایران داریم.

این کارشناس با بیان اینکه به بچه‌های دومیلیون‌نفری که مدرک اقامتی نداشتند اما در سرشماری شرکت کردند، یک برگه داده شد که روی آن شناسانه اتباع نوشته شده بود، گفت: این افراد با توجه به شناسانه‌ای که در دست داشتند باید از 23 مرداد در یک سایت مشخص ثبت‌نام می‌کردند تا بتوانند مجوز تحصیل بگیرند.

عابدینی با اشاره به اینکه تقریباً نیمی از این بچه‌ها وقتی اقدام به ثبت‌نام کردند، با خطا مواجه شدند و سایت شناسانه‌ها را صحیح نمی‌دانست، تصریح کرد: تعدادی هم موفق شدند در سایت ثبت‌نام کنند و مجوز تحصیل بگیرند اما مدارس اعلام کردند که ظرفیت تکمیل شده البته در این ماجرا خیلی نمی‌توان به مدارس ایراد گرفت چون برای ثبت‌نام دیر شده بود.

در شرایط فعلی می‌توان از ظرفیت آموزش مجازی استفاده کرد

وی با تأکید بر اینکه تخمین زده می‌شود که بین 150 تا 200 هزار دانش‌آموز به بهانه‌های مختلف پشت در مدارس مانده‌اند، عنوان کرد: بعد از اینکه کرونا شیوع پیدا کرد و طالبان به قدرت رسید و محدودیت‌هایی برای دختران افغانستانی شکل گرفت در این کشور بچه‌هایی بودند که از شاد استفاده می‌کردند. در حال حاضر هم با توجه به شرایط فعلی می‌توان از ظرفیت آموزش مجازی بهره گرفت.

عابدینی ادامه داد: همچنین می‌توان از ظرفیت خیریه‌ها، مدارس خودگردان،گروه‌های جهادی و مساجد نیز استفاده کرد، البته ابتدا آموزش و پروش باید این ظرفیت‌ها را بپذیرد و بچه‌ها را ثبت‌نام کند تا بچه‌ها مطمئن باشند در پایان سال به‌هرحال مدرک تحصیلی خواهند گرفت.

این کارشناس با بیان اینکه نبود قانون مشخص، مشکل جدی بر سر راه مهاجران افغانستانی است، گفت: خوشبختانه به خاطر فرمان مقام معظم رهبری در بحث تحصیل مهاجران افغانستانی خیلی از فعالان با استناد به این موضوع می‌توانند کار را پیش ببرند اما در بحث‌های دیگر مهاجران دچار مشکلات جدی هستند.

ایران برای پناهجویان نیاز به قانون مشخص دارد

وی با اشاره به اینکه مجموعه مشکلات و دغدغه‌هایی که وجود دارد نشان می‌دهد که ایران به‌صورت جدی نیاز به یک قانون مدون و جامع درباره مهاجرین دارد، افزود: سازمان ملی مهاجرین که ذیل نهاد ریاست جمهوری قرار است تشکیل ‌شود شاید بتواند بخشی از این مشکلات را حل کند، اما تا زمانی که قانون نباشد هرسال شاهد سلیقه مختلف مدیران خواهیم بود.

عابدینی ادامه داد: با توجه به اینکه ایران در وضعیت اقتصادی مناسب نیست و کشور تحت‌فشارهای تحریمی سنگین است و سازمان‌های بین‌المللی هم رسماً هیچ کمکی نمی‌کنند، برخی معتقدند که با ایجاد فشار شاید شمار پناهجویان کاهش پیدا کند.

این کارشناس با بیان اینکه ایجاد فشار باعث تغییر در تعداد نمی‌شود بلکه باعث از دست رفتن یکسری مهاجر نخبه و سرمایه‌گذار می‌شود، عنوان کرد: نکته بعدی بحث منافع ملی کشور و موضوعات بشر دوستانه است که با این اقدامات در خطر قرار می‌گیرد، اگر بچه‌های مهاجر افغانستانی نتوانند در ایران تحصیل کنند در کاریابی و بسیار موارد دیگر دچار مشکل خواهند شد و چرخه معیوب ادامه پیدا می‌کند.