افزایش اتحاد جوامع مسلمان در زیر پرچم امام حسین (ع)

عطنا - در پنجمین همایش بین المللی اربعین به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی و با محوریت مقاومت و تحولات فراملی، اساتید دانشگاهی چهار کشور به بررسی جایگاه مفهوم اربعین بر ادبیات و فرهنگ خود پرداختند. این نشست در روز دوشنبه 14 شهریور به صورت مجازی و با حضور نمایندگان 4 کشور عراق، بنگلادش، افغانستان و پاکستان برگزار شد که مسئله افزایش اتحاد جوامع مسلمان در زیر پرچم امام حسین (ع) در پدیده پیاده‌روی اربعین، دیدگاهی مشترک میان اساتید علمی این کشورها بود.

در ابتدای این گفتگو محمد جمال حسین الطیف، استاد دانشگاه کشور عراق به بررسی جایگاه مفهوم اربعین در ادبیات معاصر عراق پرداخت و گفت: اربعین به منزله مکتب ادبی بزرگی در عراق است، خصوصا از سال 2003 به بعد مفاهیم مختلفی در مورد اربعین ایجاد شده است. در زمان صدام برای زوار اربعین حکم اعدام صادر میشده است و قوانین آن زمان ضد زیارت اربعین بوده است، با این حال صدام نتوانست این مفهوم را نابود یا حتی کمرنگ کند. از سال 2003 به بعد زیارت اربعین به صورت بین المللی نمود پیدا کرد. پدیده اربعین نه فقط پیاده روی است بلکه ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی ادبی دارد.

وی در راستای این مسئله توضیح داد: در عراق از بصره تا کربلا مفاهیم و دیدگاه نسبت به اربعین متفاوت است. همچنین اشتراکات فرهنگی بسیاری در زیارت اربعین چه در ایران و سایر کشورها ایجاد شده است. البته اختلافات بسیاری نیز در عراق وجود دارد و پیروان یزید هنوز در کشور حضور دارند اما در زیارت اربعین این اختلافات رفع می‌شود. الطیف در پایان اشاره کرد که متاسفانه به دلیل مسائل امنیتی ادبیات معاصر چندانی در راستای مکتب امام حسین (ع) وجود ندارد و مخالفین این مکتب مانع از ایجاد ادبیاتی مختص امام حسین (ع) شده‌اند.

در ادامه محمد ابوالکلام سرکار، استاد دانشگاه داکا بنگلادش به تاثیر عاشورا بر زبان و ادبیات بنگلادش پرداخت و گفت: از زمان‌های گذشته سرزمین بنگلادش با سرزمین ایران روابط فرهنگی و دینی بسیاری داشته ‌است. در سال 1971 میلادی، بنگلادش از پاکستان جدا شده و در حال حاضر کشوری مستقل محسوب می‌شویم. زبان فارسی تاثیر بسیاری بر فرهنگ بنگلادش داشته است، به طوریکه نشانه‌هایی از آن نیز در زبان بنگالی دیده می‌شود. مکتب عاشورا و فلسفه آن در کشور بنگلادش بسیار فراگیر است و مورد اهمیت بسیاری میان تمامی مسلمان چه شیعه و چه اهل سنت واقع می‌شود. در واقع جمعیت بسیاری از مسلمانان بنگلادش را اهل سنت تشکیل می‌دهند که در کنار شیعیان برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند.

وی در پایان به میزان اهمیت امام حسین (ع) برای مسلمانان بنگلادش اشاره کرد و گفت: نهضت عاشورا و مسئله شهادت نوه پیامبر و تاثیرات آن به قدری فراگیر شده است که روز عاشورا به عنوان تعطیل رسمی اعلام می‌شود. از مواردی که می‌توانم در راستای علاقه مردم بنگلادش به امام حسین (ع) اشاره کنم این است که حتی زمانی که برق وجود ندارد، مردم با روشن کردن یک چراغ کوچک، برای اباعبدالله عزاداری می‌کنند چرا که در بنگلادش این اعتقاد وجود دارد که امام حسین علیه السلام روزی رسان است. همچنین کتاب‌ها و شعرهای بسیاری برای امام حسین (ع) نوشته شده که حتی به فارسی ترجمه شده است.

ابوالکلام در پایان تاکید کرد: فقط شیعیان ایران اهل بیت را دوست ندارند بلکه در کشور بنگلادش نیز به این مفهوم اهمیت داده می‌شود. امام حسین برای تمامی مسلمانان است و نه فقط شیعیان و هیچ تفاوت و هیچگونه بی اخلاقی میان شیعیان و و اهل سنت وجود ندارد؛ امیدوار هستیم که فلسفه قیام عاشورا و مسئله اربعین در تمامی دنیا گسترش یابد.

در ادامه این همایش، عزیزالله حسن زاده هروی، استاد دانشگاه کشور افغانستان، این کشور را زیستگاه کهن ادبیات، عرفان و بسیاری از معارف اسلام و به ویژه قرآن دانست. وی به افراد تاثیرگذار در ادبیات عرفانی و عاشورایی اشاره کرد گفت: حکیم سنایی یکی از بزرگترین شعرا و عرفای افغانستان و جهان اسلام است که با جدیت به مسئله عاشورا پرداخته و با دیدگاه معرفتی به تجزیه و تحلیل این مکتب پرداخته است. وی با رویکرد دفع و جذب مکتب عاشورا را تبیین کرده به طوریکه دوستداران امام حسین را جذب کرده و دشمنانش را دفع می‌کند. وی عالم را عزاخانه امام حسین (ع) می‌داند.

هروی بیان کرد: واعظ کاشف سبزواری نویسنده کتابی به نام روضه الشهدا است. از زمانی که کاشفی کتاب روضه الشهدا را نوشت، مجالس عزاداری امام حسین به روضه خوانی مشهور شد. ایشان در هرات و سبزوار تاثیرگذاری بسیاری داشته و در میان حکام زمان نیز تقرب داشته‌ است. از جمله نقاط قوت این کتاب این است که نثر قوی دارد و می تواند منبع تحقیقی باشد. همچنین معارف کثیری از فقه در آن وجود دارد و البته از منابع غیر شیعه نیز استفاده شده است. همچنین یکی از نقاط ضعف این کتاب این است که احادیث ضعیفی دارد که ممکن است به لحاظ عقلانی برای افراد مورد پذیرش نباشد.

در ادامه فلیحه زهرا کاظمی، استاد دانشگاه لاهور پاکستان همچنین به تحلیل شخصیت میرانیس، شاعر حماسه سرای عاشورا پرداخت و گفت: میرانیس شاعر مرثیه سرا و سادات رضوی بوده است و از شعر برای بیان حماسه عاشورا بهره می‌گیرد. وی اولین شعر خود را در سن هفت سالگی نوشت و استعداد خود را نمایان کرد. وی در هند از کسانی است که شعر امام حسین (ع) را به اوج رسانید و زندگی خود را برای تبیین مکتب امام حسین (ع) وقف کرد.

وی در پایان اظهار کرد: مراسم عزاداری در ماه محرم هند و پاکستان با احترام برگزار می‌شود و نه فقط شیعیان، بلکه اهل سنت نیز این مراسم را گرامی می‌دارند.