ما روی اصول خودمان ایستاده ایم

عطنا - طی ۴۰ سال گذشته همواره جمهوری اسلامی درخصوص بحران های بین‌المللی مواضع درستی اتخاذ کرده است که بحران اوکراین هم از این موضوع مستثنا نیست.

هم دولت سیزدهم و هم رهبر معظم انقلاب موضع منطقی و اساسی و در عین حال هوشمندانه نسبت به مسائل دنیا اتخاذ کردند که ما خواستار توقف این جنگ هستیم و هرگونه خونریزی که انسان‌های بیگناه را در معرض کشتار قرار بدهد خط قرمز انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی بوده. اینکه هیچ کشوری حق تسلط بر ما را ندارد و ما به هیچ کشوری تجاوز نمی‌کنیم، جزو اصول ما است. ما هیچ گونه تجاوزی را از سوی هیچ کشوری برنمی‌تابیم، چه رژیم صهیونیستی به فلسطین باشد، چه سعودی به یمن باشد، چه شیعه و اهل سنت باشند و چه در اوکراین که با ما نسبت و قرابت مذهبی ندارند، ولی خط قرمز ما در عدم تجاوز و عدم تسلط است، به این معنا که نه تسلطی را می‌پذیریم و سلطه‌پذیر هستیم و نه تجاوز می‌کنیم.

ما در جنگ تحمیلی، در سوریه و در سایر بخش‌ها نیز این مواضع را نشان دادیم، لذا این جزو خطوط اساسی ما است، اما یک نکته قابل توجه وجود دارد و آن اینکه چرا این جنگ اتفاق افتاده و ریشه‌های جنگ کجا است؟ ریشه‌های جنگ را ما از این طرف بررسی نمی‌کنیم و از ناتو و توسعه‌طلبی‌های ناتو و شیطنت‌هایی که غرب بعد از جنگ سرد بخصوص در غرب آسیا بروز می‌دهد و در حوزه‌های نفوذ بالکان و در شرق اروپا انجام می‌دهد مورد بررسی قرار می‌دهیم. در واقع ما متوجه این شیطنت از ناحیه غرب هستیم. غرب به دنبال نفوذ خودش در همه کشورها است و کم‌کم دارد به سمت آسیا می‌آید و توسعه ناتو چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ این همه تجهیزات و تسلیحات و سخت‌افزارهای نظامی که غرب به سعودی و امارات و رژیم صهیونیستی و می فروشد، چه معنایی دارد؟ ما سابقه افغانستان و عراق را می‌بینیم، وضعیت یمن را می‌بینیم. اینجا ما روی مواضع اصولی و راهبردی خودمان هستیم، هرجا که تجاوزی صورت بگیرد، ما قبلاً هم اعلام کردیم که استقلال ملی در سرنوشت‌ ملت‌ها و خودمختاری و حاکمیت‌شان را به رسمیت بشناسیم و این پیام جمهوری اسلامی ایران به همه دنیا است، اما در جریان روسیه باید به این مسأله مهم توجه داشته باشیم که غرب با ابزارهای رسانه‌ای خودش دارد فضا را به گونه‌ای ترسیم می‌‌کند که اینجا تجاوزی صورت گرفته، اما نسبت به تجاوزات دیگران ساکت است.

نسبت به تجاوزات چندین ساله. غرب بسرعت دستور توقف بحران اوکراین را می‌دهد، اما درخصوص بقیه تجاوزهایی که صورت گرفته وارد صحنه  نشدند؛ کشور سوریه ۱۰ سال در جنگ گذراند و چه بی‌خانمانی‌هایی که صورت گرفت و چه کشتارهایی که اتفاق افتاد، اما غرب، شورای حقوق بشر سازمان ملل و شورای امنیت و تمام کسانی که الان سخنگوی غرب شده‌اند، این مسأله را مطرح نکردند. چرا اینها آن زمان جنگ را متوقف نکردند؟ چرا با این فوریت و قاطعیتی که الان دارند اظهار نظر می‌کنند واکنش نشان ندادند؟ الان می‌بینید که دبیرکل ناتو چقدر صحبت از مواضع انساندوستانه می‌کند. بحث تجاوز را مطرح می‌کند. شما اگر بحث تجاوز را دارید، حمله به خاک هر کشوری تجاوز است. کشور یمن ۶سال گرفتار جنگ از سوی عربستان سعودی است و حالا در سال هفتم به سر می‌برد. اگر ریخته شدن خون یک کودک اوکراینی ناراحت‌‌تان می‌کند که البته بحق هم هست، باید از شرایط وخیم غذایی و بیماری بخصوص در بحث بیماری کرونا و مسائل مختلف میلیون‌ها کودک و زن و بچه در یمن هم ناراحت شوید. کجا هستند سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر و سازمان‌های صلح‌دوستانه و بشردوستانه و سازمان‌های داوطلبانه خیریه و همه این سازمان‌ها که به دفاع از این مظلومان برخیزند؟ زمانی که حاج قاسم ما در جریان آن تروریسم دولتی شهید شد چرا کسی بیانیه نداد، چرا کسی محکوم نکرد؟

ما امروز یک تروریسم بین‌المللی از سوی غرب داریم که این تروریسم را باید محکوم کنیم و اجازه ندهیم این تروریسم خودش را در قالب یک قیافه مظلومانه معرفی کند و فقط بخشی از دنیا را به عنوان حقوق بشر تلقی کند. ما باید با هوشمندی و رفتار دیپلماتیک، بخصوص اینکه ما با روس‌ها این روزها روابط راهبردی برقرار کرده ایم؛ با روس‌ها در لایه‌های همسایگی و با چینی‌ها در لایه ای دیگر، امروز به سمتی می‌رویم که داریم سبد دیپلماسی‌مان را توسعه می‌دهیم. امروز بحث اول همسایگان توسط رئیس‌جمهورمان مطرح شد. ما نگران وضعیت دنیا هستیم، اما مهم‌تر از همه نگران وضعیت منطقه خودمان و روابط‌‌مان با همسایگان‌مان نیز هستیم و باید بتوانیم روابط خودمان را با همسایگان‌مان با حفظ اصولی که داریم تنظیم کنیم. اجازه ندهیم در اوکراین کشتار صورت بگیرد، خونریزی صورت بگیرد و بی‌خانمانی صورت بگیرد همه اینها را ما به لحاظ انسانی سهیم هستیم، اما از طرف دیگر در بحث‌های دیپلماتیک خودمان هم متوجه هستیم که بخش‌هایی از اینها را باید در مسائل چندجانبه و دوجانبه خودمان لحاظ کنیم. همه کشورها دارند این کار را انجام می‌دهند و لحاظ می‌کنند. اما ممکن است دیگران نسبتی با این اصول انسانی اصلاً ایجاد نکنند اما نسبت‌ ما با اصول انسانی کاملاً مشخص است و همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند ما از جنگ در اوکراین اصلاً خوشحال نیستیم. ما جنگ در اوکراین به لحاظ معادلات ژئوپلیتیکی و رقابت و نفوذ را اصلاً نمی‌پسندیم و اینها را خلاف مسائل انسانی و اسلامی می‌دانیم و بارها بر این تأکید کرده‌ایم. یعنی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران‌های مختلف بین‌الملل خوشایند کشورها عمل نکرده و اتفاقاً آنچه امروز اقتدارآفرین است و آنچه موجب عزت ماست، این است که ما روی اصول انسانی خودمان ایستاده‌ایم. درخصوص حماس اگرچه با آنها قرابت مذهبی نداشتیم، ولی چون در مقابل ظالم ایستاده‌اند از آنها حمایت کرده‌‌ایم. ما تحلیل‌های انسانی خودمان را داریم و نسبت به آنها نیز حساس هستیم، اما تحلیل‌های سیاسی و ژئوپلیتیک خاص خودمان را راجع‌به آن منطقه داریم.

یکی از بحث‌های مهم امروز این است که امریکایی‌ها پای متحدین‌شان و شرکایشان در دنیا نمی‌ایستند. اتفاقاً این جمهوری اسلامی ایران بود که در سوریه ایستاد و این روسیه است که در حوزه نفوذ خودش می‌ایستد و هزینه آن را هم می‌دهد، ولی غرب و نظام لیبرال دموکراسی غرب که براساس یک منفعت‌گرایی اصالت منافع، ابزارگرایی و عقلانیت ابزاری بنا شده، صرفاً تا جایی با شما همراه است که برایش سود داشته باشد و همین که قرار باشد جایی هزینه بدهد، دیگر پشت شما را خالی خواهد کرد و این خودش نمونه‌ای از افول نظام لیبرال دموکراسی است که روس‌ها به جدیت پای آن ایستاده‌‌اند. ما فارغ از اینکه بحث ارزشی بکنیم، این‌گونه ایستادن این کشور نسبت به چیزی که فکر می‌کند حقش‌ هست، شایسته تحسین می‌دانیم.

غرب در گرجستان چراغ سبز نشان داد و وقتی روسیه حمله کرد کنار کشید و فقط به محکومیت رسانه‌ای اکتفا کرد. مطالب غرب، روزنامه‌ها، رسانه‌ها و اظهار نظرهای ناتو، غرب و امریکا قبل از بحران اوکراین یعنی قبل از حمله روسیه به اوکراین را با بعد از حمله روسیه به اوکراین مقایسه کنید. 

این نشانگر آن است که این نظام از اینجا به بعد پای اوکراین نخواهد ایستاد. همان‌طور که زلنسکی مجبور شد بگوید این حمله به اروپا است، این حمله به جهان است و این حمله به امنیت است و گفت شما پای ما اگر نایستید، به سراغ شما هم خواهند آمد. این جمله‌ زلنسکی بود که کاملاً این را می‌فهمد و ممکن است در آینده سیاستمدارانی در اوکراین سر کار بیایند که متوجه بشوند باید با روسیه کار کنند. یعنی چاره‌ای جز کار با روسیه ندارند و حتی ممکن است خودشان مایل باشند به طرف روسیه بروند. ما باید این مسائل سیاسی داخلی و هویتی که الان بین روسیه و اوکراین وجود دارد. چون کی یف را روس‌ها از آن خودشان می‌دانند. وقتی تاریخ خودشان را شروع می‌کنند از کی یف شروع می‌کنند و اینها مسائلی است که به خودشان مربوط است و در تاریخ سیاسی دیرپای خودشان باید اینها را جست‌و‌جو کنیم و حق انتخاب سرنوشت شان را به خودشان واگذار می‌کنیم.

دکتر علی آدمی عضو هیأت علمی و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام