عطنا - سیاست زدگی افراد یک جامعه باعث میشود که همواره در مسائل تخصصی اظهار نظر کرده و افراد زیادی را با تفکرات غالبا اشتباه خود همراه کنند. یکی از عواملی که افراد جامعه را به سمت سیاست زدگی و اظهار نظرهای بی اساس سوق میدهد، عدم درک از مباحث علوم انسانی و بی اهمیت جلوه داده شدن آن در اذهان عمومی است به طوریکه این مباحث پیش پا افتاده تلقی شده و هرکس خود را در این زمینه صاحب نظر میداند. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته اعتقاد بر این است که دستیابی به اهداف استراتژیک مستلزم تربیت نیروهای نخبه علوم انسانی است؛ نیروهایی که در زمان مناسب و به صورت تخصصی مسائل را پردازش کرده و راه حلهای منطبق با آن را ارائه میدهند؛ بنابراین عوام، از ارائه نظریات شخصی در آن مسائل خودداری میکنند.
یکی از مسائلی که طی روزهای گذشته تقریبا غالب جامعه را به خود درگیر کرد، حضور گسترده نیروهای گشت ارشاد در جامعه و ویدئوهای وایرال شده از رفتارهای برخی از این افراد با کم حجابان در فضای مجازی بود. وایرال شدن این ویدئوها باعث شد که افرادی از تریبون های مجازی خود استفاده کرده و به ارائه تفاسیر شخصی از این اقدامات بپردازند. این در حالی است که حل این مسئله و اقدامات فرهنگی در راستای ارتقای عفاف و حجاب، نیازمند دانش و سیاستگذاری مبتنی بر شرایط جامعه است.
البته که برخی اقدامات اخیر گشت ارشاد قابل نقد است، اما رفع هنجارشکنیها در خصوص مسئله حجاب نیازمند اقدامات فرهنگی در بلند مدت است و خشونت تنها افراد را نسبت به حاکمیت بی اعتماد میکند. در راستای بررسی دقیق این مسئله دیدگاه جامعه شناسانه علی انتظاری، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی را جویا شدیم.
انتظاری در ابتدا گشت ارشاد را یکی از عواملی دانست که به واکنش و هجمههای کنونی در خصوص مسئله حجاب دامن زده است. وی توضیح داد: "گشت ارشاد از ابتدا به اشتباه ایجاد شد و با روش غلطی هم در جامعه شروع به فعالیت کرد. یکی از دلایلی که نارضایتی ها را نسبت به این ارگان افزایش داد این بود که این نیروها آموزش دیده نبودند و با اصولی غلط افراد را از کار اشتباهشان نهی میکردند. وقتی به نیروهای گشت ارشاد آموزش داده نشود، هیچگونه شاخصی برای برخورد با افراد ندارند که میتواند منجر به سوء تفاهماتی شود".
انتظاری همچنین اشاره کرد که چه بسا کارگزاران گشت ارشاد از بسیاری قوانین تخطی میکنند و پوشش خانواده آنها نیز چنگی به دل نزند؛ بنابراین سرباز یا پلیسی که خود در رعایت قوانین ایراد دارد نمیتواند ناهی از منکرات باشد.
وی در راستای تجربه خود از متذکر شدن این اشتباهات به برخی از مسئولین نیروی انتظامی گفت: "بنده در گفتگو با آنها متوجه شدم که فهم درستی نسبت به مسئله حجاب ندارند و معتقد بودند رویه قانونگذاری برای حجاب مانند جریمه تخطی از قوانین راهنمایی و رانندگی است". انتظاری همچنین تاکید کرد اشتباهات فرهنگی گشت ارشاد باعث شد که این اشتباهات در بستر فراملی به پای جمهوری اسلامی نوشته شود.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی اشاره کرد که دانشگاهها بایستی با روش دانش بنیان برای حل این مسئله چاره جویی کنند. وی در این باره توضیح داد: "در واقع متولیان امر به جای اینکه خودسرانه و بدون مبنای علمی به مسائل فرهنگی ورود پیدا کنند، درخواست کنشهای علمی و فعالیتهای فرهنگی را از دانشگاهها و نهادهای علمی - پژوهشی داشته باشند. این در حالی است که تا به حال برای تحلیل علمی این مسئله به دانشگاه علامه طباطبائی که تخصصیترین دانشگاه علوم انسانی کشور است، درخواستی داده نشده است".
وی اظهار کرد: "همچنین بایستی جامعه را در خصوص اولویتبندی مسائل آگاه کرده و توجه و واکنش آنها را به موضوعات مختلف مدیریت کرد. در حال حاضر موضوعات بسیار پراهمیت تری در ارتباط با زنان وجود دارد که به صورت زیرساختی ایراد دارند و به فراموشی سپرده شدهاند و مسئله پوشش در صدر آنها قرار گرفته است".
انتظاری در پایان تصریح کرد: "در حال حاضر غالب زنانی که در جامعه حضور دارند را کم حجابان تشکیل میدهند، اما این نسبت درستی از کل زنان نیست؛ بنابراین بایستی به نحوی زنان محجبه را وارد فعالیتهای جامعه کرد. حضور بیشتر محجبهها در جامعه و همچنین آگاهی دادن در راستای ضرورت رفتار انسانی افراد با پوششهای مختلف در جامعه، میتواند به نحوی از واکنشهای نادرست به اساسی جلوگیری کند. سیاست گذاریهای نادرست دولت و خشونتهای گشت ارشاد باعث میشود که مجحبهها خود را از اینگونه رفتارها مبرا بدانند و بدین شکل اقدامات نیروی انتظامی زیر سوال برود".
عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: