زیربنای روابط اقتصادی و سیاسی، روابط فرهنگی است / دانشگاه علامه طباطبایی مرکز فعالیت‌های علمی در حوزه زبان اسپانیایی است

عطنا - مراسم رو نمایی از کتاب فرهنگ اسپانیایی-فارسی و فارسی-اسپانیایی با حضور دکتر علیرضا امید بخش، دکتر سودابه باشی، دکتر علی دهباشی، دکتر سید جلال دهقانی فیروز آبادی، آقای آنخل لوسادا و آقای گیرمو الخاندرو پوئنته اوردوریکا در روز دوشنبه دوم خرداد به صورت حضوری در دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی برگذار شد.

دکتر علی دهباشی در ابتدای مراسم گفت: «در شب‌های بخارا که بیش از ۱۵ سال جریان دارد به فرهنگ‌های ایران و جهان در تمامی سطوح پرداختیم. در عرصه فرهنگ؛ فرهنگ‌های فارسی به انگلیسی، عربی به فارسی، آلمانی به فارسی داشته‌ایم و اینک فرهنگی که با همت جناب دکتر علیرضا امیدبخش، برای نخستین بار از هر دو سویه‌ی دو زبان در این فرهنگ؛ ملاحظاتی شده که از جهت فرهنگ نویسی در نوع خود بی‌مانند است. فرهنگ نگاری رشته‌ای است که سال‌های اخیر در ایران کارهای بسیار ارزشمندی داشته است. دو تن از فرهنگ نامه نویسان بزرگ ما جناب آقای دکتر محمدرضا باطنی و دکتر علی محمد حق شناس هستند. در حال حاضر ما با نسل دیگری از فرهنگ نویسان روبرو هستیم. دکتر امید بخش یکی از مظاهر این نوع فرهنگ نویسی است و برای مجله بخارا از این جهت حائز اهمیت می‌باشد که به دو وجه یک زبان توجه کردند. ما مفتخریم این شب را با حضور نمایندگان فرهنگی و سیاسی کشورهای اسپانیایی زبان، دانشجویان و استادان این رشته برگزار می‌کنیم و از این جهت شب فراموش نشدنی و گام بزرگی برای گسترش فرهنگ در سطوح ملت‌هایی که به زبان اسپانیایی و فارسی حرف می‌زنند است. »

دکتر علیرضا امید بخش بیان کرد: « یکی از تکنیک‌های سخنرانی که به دانشجویان آموزش می‌دهیم گفتن داستان برای شروع است. یک روز در بارسلونا با راننده تاکسی حرف می‌زدم و از من پرسید اهل کجا هستی؟ جواب دادم ایران. گفت ایران یعنی عراق؟ گفتم نه ایران و او گفت فرقی ندارد. بسیار شوکه شدم که چطور فرقی ندارد. از آن روز حس کنجکاوی بر من غلبه کرد تا اینکه متوجه شدم در آن زمان تنها یک فرهنگ اسپانیایی و فارسی وجود داشته. در جایی شنیده بودم اگر کاری انجام نشده، خودت آن را انجام بده و از همان روز این کار را با اینکه در حوزه تخصصی من نبود شروع کردم و نسبت به این خلاء احساس مسئولیت می‌کردم. »

وی افزود: « جالب است که در حال حاضر در دنیا چهار فرهنگ از این نوع وجود دارد در صورتی که در زبان‌های مختلف فرهنگ‌های زیادی از جیبی تا چند جلدی و تخصصی وجود دارد و جالب تر اینکه هر چهار فرهنگ در ایران چاپ شده و تنها دو مورد از این فرهنگ ها دوسویه است. هر دو آنها در دانشگاه علامه به چاپ رسیده. این فرهنگ که دومین فرهنگ از نوع خودش است؛ اولین فرهنگی است که راهنما برای تلفظ غیرفارسی زبانان دارد و امیدوارم بتوانیم با حمایت مسئولین دانشگاه و نمایندگان کشورهای خارجی، پروژه‌های مشترکی انجام دهیم تا این خلاء بسیار مهم را پر کنیم چرا که هر علم و دانشی با کتاب‌های مرجع، فرهنگ‌ها، نمایه‌ها، فهرست‌ها و دانشنامه‌ها شروع می‌شود و امیدوارم این جلسه بتواند آغاز برای انجام این پروژه‌ها باشد. »

دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی ضمن خوش‌امدگویی به سفرای کشورهای اسپانیایی زبان بیان کرد: «دانشگاه علامه طباطبائی در واقع هماهنگ‌کننده همکاری‌های علمی با کشورهای اسپانیایی زبان است. به این معنا که همکاری‌های علمی دانشگاه‌های کشور از طریق هماهنگی با دانشگاه علامه انجام می‌شود. در نشست پیشین سفیران محترم تاکید به قدمت روابط بین ایران، اسپانیا و کشورهای آمریکای لاتین داشتند. بسیار خوشبخت هستیم که دانشگاه علامه طباطبائی بسیار فراتر از مسئولیت اداری که به عهده دارد رفته و به لحاظ علمی، مرکز فعالیت‌های علمی در حوزه زبان اسپانیایی است. دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه ما یکی از قطب‌های ادبیات است و گروه اسپانیایی ما در صدر اول کشور قرار دارد. »

وی ادامه داد: « زبان دنیای جدیدی است که دروازه ورود به آن دنیا فرهنگ و فرهنگنامه است. بنابراین امیدواریم که تألیف و انتشار این فرهنگ‌نامه به گسترش توسعه زبان اسپانیایی و فارسی در دو کشور کمک کند. زبان اسپانیایی در سال های اخیر در ایران رواج خوبی داشته و امیدواریم با حضور سفرای محترم زمینه‌های آموزش زبان فارسی هم در کشورهای مربوطه فراهم شود. با همه اهمیت که اسپانیا در روابطمان دارد ما هنوز یک مرکز آموزشی یا یا کرسی زبان فارسی در آن کشور نداریم.و باید با هماهنگی‌های دو کشور این مراکز ایجاد شود تا سوء تفاهم هایی مانند اشتباه گرفتن ایران با کشورهایی مانند عراق پیش نیاید. عموم شهروندان اروپایی و غربی ما را از دریچه سیاست می‌شناسند و هر چه سیاست در رسانه‌ها پررنگ تر باشد آن کشور بیشتر شناخته می‌شود. بنابراین ما اگر بتوانیم کمک کنیم دیگران از دریچه فرهنگ ما را بشناسند قطعاً ایران با ایراک اشتباه گرفته نمی‌شود. همچنین این مراسم به تفاهم بین دو کشور کمک می‌کند و امیدواریم با شناخت فرهنگ‌های یکدیگر؛ ملت‌ها و کشور‌ها بیشتر به هم نزدیک شوند. روابط سیاسی اقتصادی مهم است اما زیربنای همه این روابط، روابط فرهنگی است. »

خانم دکتر سودابه باشی گفت: « از طرف دپارتمان زبان و ادبیات اسپانیایی مفتخرم که خدمت همگی خیر مقدم عرض کنم. کتاب به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی در دیپلماسی فرهنگی شناخته می‌شود که نقش بسزایی را در ارتباط بین المللی ایفا می‌کند و دانشگاه یکی از مهمترین پایگاه‌های این ارتباط فرهنگی به شمار می‌آید. به همین دلیل است که در اینجا گرد هم آمده‌ایم تا کتاب فرهنگ لغاتی را معرفی کنیم که به عنوان ابزار کلیدی در فرایند آموزش و یادگیری فارسی اسپانیایی و بالعکس عمل می کند و نشانه‌ای از تلاش برای گسترش روابط بین ایران و کشورهای اسپانیایی زبان به شمار می آید. به جناب آقای دکتر امید بخش برای نگارش این کتاب تبریک و تهنیت می‌گویم و از طرف دپارتمان زبان و ادبیات اسپانیایی از تمامی حاضرین به خاطر حمایت همیشگی و مشارکت ارزشمند در این رویداد فرهنگی نهایت تشکر را دارم. »

آقای آنخل لوسادا سفیر اسپانیا بیان کرد: « برای من حضور در این مراسم افتخار است و از همه حضار سپاسگزار هستم که به زبان اسپانیایی اهمیت می‌دهند. دو مبحث در رابطه با فرهنگ لغت وجود دارد؛ برخی عقیده دارند به زبان اجازه پیش روی می‌دهد و برخی تصور می‌کنند که زبان را ساکن نگه می‌دارد. برای انجام این کار به ابزاری مانند انجمن آکادمی‌های زبان اسپانیایی نیاز داریم که کارشان پیش بردن زبان و حفظ تمامیت آن است. آکادمی سلطنتی اسپانیایی اظهار که اولین لغنت نامه اسپانیایی را به چاپ رساندند. لغنت نامه به عنوان یک دفتر ثبت استفاده می‌شود. اولین لغت نامه مقامات بود که بین فواصل سالهای ۱۷۲۶ تا ۱۷۳۹ زمانی که آکادمی سلطنتی اسپانیایی تنها چند سال تاسیس شده بود؛ چاپ شد. انتخاب نام این لغت نامه به دلیل نقل قول لغات از افراد صاحب منصب در ادبیات است. و انچه را که اطمینان نداشت به طور کامل حذف کرده و محافظه کارانه همل کرده است. این لغتنامه به خاطر ویژگی‌هایش نشان‌دهنده تلاش عظیمی که در پشت آن بوده است و به تاریخ لغت نامه نویسی اسپانیایی پیوسته. »

او گفت: « نویسنده کتاب صد سال تنهایی به بانویی اشاره کردا که شغل اصلی اش کتابداری بوده و سه فرزند داشت هنگامی که از یکی از فرزندانش پرسیدند چند فرزند هستید پاسخ داد یک خواهر دو برادر و یک لغت‌نامه، این لغت نامه ۳۰۰۰ صفحه دارد و در دو جلد به چاپ رسیده. این لغت نامه برای نویسندگان نوشته شده چرا که لغات به صورت کاربردی در آنجا به کار گرفته و جایگزین می‌شوند. چاپ این کتاب ده سال زمان می‌برد و از ایشان به عنوان یک بانوی افسانه ای یاد می‌شود. روش ایشان بی نهایت بوده و سعی کرده تمام واژه‌ها را حین پرواز بگیرد، خصوصا آنهایی که در روزنامه‌ها نوشته می‌شوند چرا که در روزنامه‌ها زبان زنده است. »

وی بیان کرد: « لغات باید بنا بر ضرورت و در لحظه اختراع شوند. این لغت نامه تنها یک اشتباه داشت آن هم کلمات بسیار زیادی هستند که به اشتباه کلمات زشت نامبرده می‌شوند که در لغت نامه نبود.  ایشان به اندازه کافی زنده بود که بتواند این کاستی را درک کند، اما به اندازه کافی زندگی به او اجازه اصلاح این کاستی را نداد. همانطور که دکتر امید بخش گفتند کتابشان شامل ۲۰ هزار واژه و کتابی ضروری برای سفرهای جهانگردی و بازرگانی است و می‌توان این را ابزار مهمی برای روابط دو کشور نام برد. چند صفحه ای از کتاب خواندم و  متوجه شدم که تلفظ بسیاری از واژه ها با زبان اسپانیایی یکی هستند و این اشاره دارد به نفوذی که از این سمت دنیا در اسپانیا وجود داشته. »

آقای گیرمو الخاندرو پوئنته اوردوریکا سفیر مکزیک ضمن تشکر از دانشگاه علامه طباطبائی بیان کرد: « بسیار مفتخرم که امروز برای راه اندازی فرهنگ لغت دکتر امید بخش که اخیراً منتشر شده است در اینجا هستم. اگر زبان ها وسیله ای برای ارتباط انسانی‌اند، می‌توان گفت که فرهنگ لغت ابزاری است که به ما کمک می‌کند تا محتوای یک زبان، کلمات، معانی و حتی کاربرد‌های متفاوتی را که می‌توان برای کلمات در زمینه‌های مختلف به کاربرد مشخص کرد. فرهنگ لغت همچنین کارکرد یکسان کننده زبان را انجام می‌دهد و کلیدی برای کد عظیمی هستند که از حروف تشکیل شده‌اند. شکی نیست که در هر کتابخانه بزرگ و کوچک باید حضور داشته باشند. دیکشنری‌ها نه تنها یادگیری زبان را آسان می‌کنند بلکه متفکران بزرگ نیز از فرهنگ لغت استفاده می‌کنند؛ واژگان خود را تغذیه و به دنبال استفاده دقیق تر از کلمات در بیانشان هستند. برای خوانندگان کمک می‌کند متون، تفکیک کلمات و درون آنها را بهتر درک کنیم. خصوصاً زمانی که معنی را به فرهنگ لغت تعمیم می‌دهیم به ما در درک و مقایسه زبان‌های مختلف بیگانه با یکدیگر کمک می‌کند. »

وی در اخر گفت: « فرهنگ لغت برای نویسندگان نقش حمایتی را بر عهده می‌گیرد و برای یافتن کلمات خاص برای یک موضوع، جستجوی مترادف‌ها، عدم تکرار کلمات و استفاده از زبان‌های دیگر استفاده می‌شود. نویسندگان انواع لغتنامه‌ها، مترادف‌ها و متضاد ها بین زبان ها معانی و معانی فنی و کلی را استفاده می‌کنند. لازم به اعتراف است که هیچ مرکز دانشگاه‌ای تا به حال تا این حد به انتشار دیکشنری از این نوع اهتمام نداشته است. اسپانیایی زبان بسیار غنی است که در ۲۰ کشور صحبت می‌‌شود  برخی از آن‌ها بسیار از یکدیگر دور هستند و در معانی برخی از کلمات بر اساس زبان شک و شبهه ایجاد می‌شود. ما نیاز به داشتن فرهنگ لغتی که به ما کمک می‌کند در کاربرد صحیح کلمات در سخن از آنها استفاده کنیم، داریم و به همین دلیل است که فرهنگ لغت بسیار مفید خواهد بود. »

گفتنی است شبکه هیسپان تی وی نیز گزارشی در این زمینه تهیه کرده که از این لینک قابل مشاهده است.