مواضع ایران به روسیه و چین نزدیک شده است/ آمریکا راهی به‌جز توافق با ایران ندارد

عطنا - چندی پیش سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، خبر داد که کشورش از آمریکا ضمانت کتبی خواسته است که تحریم‌ها بر سر اوکراین بر روابط مسکو با تهران ذیل توافق موسوم به برجام اثر منفی نداشته باشد.

در اخبار منتشر شده نه‌تنها روسیه بلکه چین هم برای آینده روابط اقتصادی با ایران، از آمریکا خواستار تضمین معتبر کتبی شده‌ است. منتشر شدن این خبر بازتاب‌های مثبت و منفی مختلفی در فضای رسانه‌ای ایران داشت، برخی‌ها معتقد هستند چین و روسیه می‌خواهند صرف بحث هسته‌ای از ایران باج بگیرند یا اینکه روسیه می‌خواهد ایران را با طرف آمریکایی معامله کند اما عده‌ای دیگر  نگرانی روس‌ها در این زمینه از تحریم‌های ثانویه می‌دانند که ممکن است آمریکا آن‌ها را علیه روسیه به کار بگیرد.

دراین‌باره ابوالفضل بازرگان، کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه جنگ اوکراین فارغ از خوشایند یا ناراحت‌ کننده‌ بودن یکسری فرصت یا تهدید برای برخی دولت‌ها به وجود آورده، گفت: دیگر مثل گذشته نیست که فقط ایران به روسیه نیاز داشته باشد بلکه روسیه هم به ما ازلحاظ همکاری‌های اقتصادی، تجاری، نظامی، فنی و سیاسی نیاز دارد.

روسیه برای کم‌اثرسازی تحریم‌های آمریکا به دنبال همکاری با چین و ایران است

وی با اشاره به اینکه اگر برجام هم احیا شود بازهم تمام تحریم‌ها برداشته نمی‌شود و کماکان یک کشور تحریمی محسوب می‌شویم، افزود: وضع تحریم‌های آمریکا علیه روسیه و احتمالاً در آینده وضع تحریم‌ علیه چین بر سر بحران تایوان، سبب می‌شود این کشورها برای رفع نیازهای خود به دولت‌هایی که وضعیت مشابهی دارند نزدیک‌تر شوند.

 این کارشناس ادامه داد: روسیه برای کم‌اثرسازی تحریم‌های آمریکا راهی جز همکاری بیشتر با چین و همسایه جنوبی خود یعنی جمهوری اسلامی ایران ندارد که سابقه موفقیت‌آمیز طولانی در دور زدن تحریم‌ها دارد.

وی با بیان اینکه همزمانی بحران اوکراین با مذاکرات وین برای احیای برجام، فرصت ویژه‌ای را برای امتیاز گیری بیشتر فراهم کرده است، افزود: افزایش اختلاف روسیه و آمریکا در بحران اوکراین بر عدم هماهنگ‌سازی این دو کشور در مذاکرات وین هم تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود مواضع روسیه به جمهوری اسلامی ایران نزدیک‌تر شود.

منافع ایران و روسیه در قبال آمریکا به هم گره‌خورده است

بازرگان با اشاره به اینکه تضمین خواستن روسیه و احتمالاً چین از آمریکا به خاطر ایران نیست و این کشورها هم به دنبال منافع ملی خود هستند، تصریح کرد: اختلاف چین و روسیه با آمریکا زیاد شده و این اختلاف جدی است. چین و روسیه به ایرانی که اکنون به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای و کشوری مهم محسوب می‌شود، نیاز دارند.

وی ادامه داد: هرچه قدر آمریکا از چین و روسیه فاصله بگیرد و مشکلات بیشتر بشود ایران هم به خاطر یک تهدید مشترک به نام آمریکا به این دو کشور نزدیک می‌شود، می‌توان گفت منافع ایران و روسیه در قبال آمریکا به هم گره‌خورده است.

اتفاقات اخیر دستیابی به توافق را به تاخیر می‌اندازد

این کارشناس با بیان اینکه روسیه و چین احتمال می‌دهند که برجام یک توافق دائمی نباشد، عنوان کرد: وقتی روسیه و چین که طرف جانبی مذاکرات محسوب می‌شوند به دنبال ضمانت هستند، ایران باید به‌عنوان طرف اصلی و تأثیرپذیر معامله خیلی بیش‌ازپیش بر ضمانت اجرا تأکید کند.

بازرگان اظهار کرد: موضوعات و اتفاقات اخیر دستیابی به توافق را به تاخیر می‌اندازد و باعث می‌شود ایران فرصت بیشتری داشته باشد تا امتیازات زیادتری بگیرد و به یک توافق خوب برسد.

ایران می‌تواند وسط دعوای ابرقدرت‌ها نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد

وی با بیان اینکه ایران می‌تواند وسط دعوای ابرقدرت‌ها نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد، افزود: آمریکا در مقابل یک بحران بین‌المللی به نام اوکراین قرار دارد و همچنین احتمالاً در مقابل بحران بین المللی تایوان هم قرار می‌گیرد و دیگر نمی‌تواند فشار گسترده بر ایران بیاورد و همچنین جنگی در خاورمیانه راه بیندازد.

باید از شرایط پیش‌آمده حداکثر بهره را ببریم و بر شروط خود پافشاری کنیم

این کارشناس با اشاره به اینکه در شرایط کنونی باید مواضع خود را در قبال آمریکا محکم‌تر بیان کنیم و بر شروط اساسی خود بیشتر فشار بیاوریم و اصرار بر دستیابی سریع نداشته باشیم، گفت: در حال حاضر ایالات متحده آمریکا به علت بحران‌های بین‌المللی پیش‌آمده راهی به‌جز توافق با ایران ندارد.

روسیه به دنبال چوب گذاشتن لای چرخ مذاکرات نیست

بازرگان با بیان اینکه برخلاف تصور به وجود آمده روسیه به دنبال گذاشتن چوب لای چرخ مذاکرات نیست، تصریح کرد: روسیه فقط از آمریکا تضمین خواسته تا تحریم‌های اوکراین خللی به روابط ایران و روسیه وارد نکند و اگر به دنبال امتیاز گیری بود قاعدتاً باید طرف آمریکا را می‌گرفت تا تحریم‌هایی که بابت اوکراین در این کشور وضع شده کم‌تر شود.

وی با تأکید بر اینکه آمریکا هنوز به دنبال محدود کردن برنامه موشکی و منطقه‌ای ایران است، گفت: خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران برخلاف سال 2015 برگرفتن ضمانت اجرایی تأکید کرده و خواسته سانتتریفیوژهای پیشرفته و ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده در ایران بماند تا به‌محض بدعهدی دوباره، فعالیت خود را شروع کند اما فعلاً آمریکا قبول نکرده که ذخایر اورانیوم در داخل کشور بماند.