آمریکا و روسیه در عین تقابل با یکدیگر تعامل دارند/ روسیه به اکثر خواسته‌های خود رسیده است

عطنا- درحالی‌که از ماه‌ها قبل گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد رویارویی اوکراین و روسیه و اقدام هر یک از طرفین مطرح بود، ولادیمیر پوتین پنجشنبه، ۵ اسفند دستور عملیات نظامی علیه اوکراین را صادر کرد و ضمن پایان دادن به تحلیل‌ها به وضعیت نه جنگ و نه صلح در این منطقه نیز خاتمه داد.

جنگ اوکراین چهارمین روز خود را سپری می‌کند. رئیس‌جمهور اوکراین که پیش‌ازاین از مذاکره و تنها ماندن اوکراین سخن می‌گفت اما پس از اعلام برخی از حمایت‌ها از سوی غرب، موضع دیگری گرفت و اعلام کرد تسلیم روسیه نخواهد شد و به دفاع از کشورش ادامه خواهد داد؛ بااین‌حال گفته می‌شود نیروهای روس در ۳۰ کیلومتری پایتخت اوکراین هستند.

آژانس پناهندگان سازمان ملل تائید کرده است که بیش از ۱۲۰ هزار اوکراینی از زمان آغاز جنگ، از این کشور خارج شدند و به کشورهای همسایه رفته‌اند. همچنین وزیر بهداشت اعلام کرد که تاکنون ۱۹۸ غیرنظامی ازجمله سه کودک توسط نیروهای روسیه در حمله به این کشور کشته شده‌اند.

دراین‌باره حمید حکیم استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه روسیه یک حرکت نرم و خزنده را در جهت توسعه و تقویت حضور و نفوذ خود در مناطق پیرامونی شروع کرده، گفت: از زمانی که پوتین بر رأس کار آمده در دوره اول شاهد تثبیت یکسری سیاست‌ها، قدرت و ثبات بودیم و در دوره دوم احیا و افزایش قدرت، امنیت، ثبات و نقش‌آفرینی روسیه اتفاق افتاد.

مناطق پیرامونی در اولویت اول هر کشوری قرار دارد

وی با اشاره به اینکه مناطق پیرامونی در اولویت اول هر کشوری قرار دارد، عنوان کرد: مناطق پیرامونی روسیه درگذشته قسمتی از این کشور محسوب می‌شدند که همین موضوع اهمیت این مناطق را برای روسیه بیشتر کرده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برژینسکی سیاست‌مدار مشهور به آمریکا توصیه می‌کرد برای اینکه بتوانیم اتحاد جماهیر شوروی را محدود کنیم و قدرت آن را کم کنیم باید در مناطق پیرامونی آن فعالیت داشته باشیم.

مناطق پیرامونی روسیه، حیات خلوت این کشور هستند

حکیم با بیان اینکه مناطق پیرامونی روسیه برای آمریکا اهمیت زیادی دارد و برای خود روسیه اهمیت آن دوچندان است، افزود: روسیه این مناطق را حیات خلوت خود می‌داند و بر همین اساس هم در چند سال اخیر تحرکاتی در این مناطق داشته است که در کشورهایی از قبیل اوکراین، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قزاقستان شاهد این موضوع بوده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه چون روسیه می‌خواهد نقش خود را در نظام بین‌الملل افزایش بدهد به مناطق پیرامونی توجه خاصی دارد، تصریح کرد: در حال حاضر می‌توان گفت همه این مناطق پیرامونی با روسیه همگرا شده‌اند و اگر ساز ناسازگاری بزنند به‌نوعی یک تذکر از روسیه دریافت می‌کنند.

روسیه به خواسته خود رسیده است

این استاد دانشگاه با بیان اینکه روسیه به آنچه در این ماجرا می‌خواست رسیده است، گفت: موضع‌گیری‌های غربی‌ها هم تأثیر چندانی در تنش بین روسیه و اوکراین نداشت و به نظر می‌رسد روسیه با برنامه این کار را شروع کرده است، البته شاید درگیر نظامی به این شکل مدنظر روسیه نبود.

حکیم با اشاره به اینکه روسیه وقتی از گزینه اول یعنی تهدید جواب نگرفت سراغ گزینه دوم یعنی استفاده از زور رفت، افزود: استفاده از زور توسط روسیه یک امر طولانی‌مدت نیست و این موضوع مانند جنگ گرجستان است و در یک‌زمان محدود تمام می‌شود، بنابراین می‌توان گفت تحریم‌های غرب تأثیر دارد اما خیلی زیاد نیست چون روسیه با برنامه‌ریزی خود عقب‌نشینی می‌کند.

قطعاً درجایی دیگر روسیه به نفع آمریکا عقب‌نشینی خواهد کرد

وی اظهار کرد: اگر به‌غیراز روسیه کشور دیگری بازیگر بود آمریکا قدم‌های بیشتری برمی‌داشت اما در حال حاضر می‌بینیم اقدام خیلی خاصی صورت نگرفته و بیشتر در حد حرف بوده است. آمریکا با قدرت‌های بزرگ درگیر نمی‌شود و می‌توان گفت آمریکا و روسیه یک جورایی هر دو باهم تعامل دارند.

حکیم با بیان اینکه یک هماهنگی بین روسیه و غرب در این ماجرا وجود دارد، عنوان کرد: آمریکا و روسیه در عین تقابل با یکدیگر تعامل نیز دارند، در این ماجرا اروپا دریافت که آمریکا منافع خود را بر منافع جمعی و حتی هم‌پیمانان خود ترجیح داد. اگر حضور آمریکا در این مناطق کم‌رنگ و نقش روسیه بیشتر می‌شود قطعاً درجایی دیگر روسیه به نفع آمریکا عقب‌نشینی خواهد کرد.

تنش بین روسیه و اوکراین در یک بازه زمانی کوتاه جمع می‌شود

این استاد دانشگاه اظهار کرد: تثبیت جایگاه خود و نمایش قدرت در مناطق پیرامونی و نپیوستن اوکراین به ناتو از اهدافی بود که روسیه دنبال می‌کرد و چون تقریباً به اکثر اهداف خود رسیده در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت این تنش جمع می‌شود.

ماجرای روسیه باعث ایجاد الگوهایی مانند جدایی‌طلبی و هنجارشکنی می‌شود

وی با اشاره به اینکه ماجرای روسیه و اوکراین ممکن است باعث ایجاد الگوهایی برای جدایی‌طلبی و هنجارشکنی شود، افزود: یکی از تبعات منفی این ماجرا تهدید تایوان توسط چین است، البته اگر تنش بین این دو کشور زیاد شود یک مقدار اقدامات عملی آمریکا برای تایوان بیشتر خواهد بود ولی به مواجهه نظامی نخواهد رسید.

حکیم در خصوص موضع‌گیری ایران در این مناقشه افزود: حل بحران از طریق مذاکره و برقراری صلح و آرامش موضع رسمی ایران در ماجرای تنش بین روسیه و اوکراین بود که این موضع‌گیری خوب است اما یک مقداری در این بحث ملاحظه روسیه را کردیم.

حمله روسیه به اوکراین پیامدهای زیادی در آینده خواهد داشت

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این ماجرا در ابعاد داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی اثرگذار خواهد بود، تصریح کرد: اوکراین شرایطی مانند گرجستان پیدا می‌کند و مشکل همیشگی خواهد داشت. نمایش قدرت به جمهوری‌های سابق بر شرایط منطقه و حتی کشورهای اروپای شرقی هم اثرگذار خواهد بود همان‌طور که شاهد بودیم صربستان اعلام کرد که روسیه را تحریم نمی‌کند.

حکیم ادامه داد: در عرصه بین‌الملل ممکن است الگویی‌های بدی مثل جدایی‌طلبی شکل بگیرد و حضور و نفوذ بیشتر روسیه را در بعضی مناطق شاهد باشیم حتی ممکن است یکسری تعاملات منطقه‌ای اتفاق بیفتد اما در کل این ماجرا پیامدهای زیادی در پی خواهد داشت.