عطنا - تقریباً دو ماه از ادعای تنشآفرین آمریکا و کشورهای اروپایی مبنی بر حمله قریبالوقوع روسیه به خاک اوکراین میگذرد. بهتازگی این ادعا و ارزیابیهای اطلاعاتی غرب رنگ و بوی تازهای به خود گرفته و آنها مدعی شدهاند که مسکو تا روز چهارشنبه ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) به همسایه غربی خود حمله خواهد کرد.
آمریکا و متحدانش میگویند هدف ارتش روسیه از اردو زدن در پشت مرزهای اوکراین و برگزاری رزمایشهای متعدد، حمله به این کشور است، این در حالی است که یوری اوشاکوف دستیار امور بینالمللی رئیسجمهوری روسیه بیان کرده که آمریکا بر تنشها پیرامون مسئله اوکراین دامن میزند و بهطور همزمان، تسلیحات به این کشور ارسال میکند.
درحالیکه قدرتهای غربی میگویند هر آن ممکن است روسیه به اوکراین حمله کند، بیش از ۱۰ کشور مختلف از اتباع خود خواستهاند تا هرچه سریعتر اوکراین را ترک کنند. آمریکا، بریتانیا و آلمان ازجمله کشورهایی هستند که به شهروندانشان توصیه کردهاند از اوکراین خارج شوند.
سفارت جمهوری اسلامی ایران نیز در اوکراین از اتباع کشورمان درخواست کرده ضمن ایجاد آمادگی برای شرایط اضطراری احتمالی، ارتباط خود را با سفارت بهمنظور آگاهی از توصیههای ضروری حفظ کنند.
شبح جنگ اوکراین بازار متزلزل گاز را در زمستان سرد اروپا لرزانتر میکند. اروپا همین حالا هم با کمبود گاز مواجه است و قیمت انرژی رکورد زده است. گاز روسیه فقط گرمکننده خانههای اروپا نیست بلکه مانند یک سلاح سیاسی نقش مهمی در دیپلماسی غرب و روسیه و بحران اخیر اوکراین داشته است. همچنین قیمت نفت به 95 دلار رسیده است و وضعیت بحرانی شده، این در حالی است که روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان محسوب میشود.
این باور وجود دارد که ولادیمیر پوتین ممکن است اشغال اوکراین را یک فرصت مناسب برای بیثباتکردن کشورهای عضو پیمان «ناتو» و درنهایت فرصتی برای تجزیه این پیمان بداند. با توجه به هزینه بالای انرژی، تورم و اخلال در تجارت جهانی، اعمال تحریمها علیه روسیه بهاحتمالزیاد به ایجاد بحران اقتصادی در اروپا منجر خواهد شد.
دراینباره حسن بهشتیپور، تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه در فضای خبری بسیار پرحجم به موضوع حمله روسیه به اوکراین پرداختهاند، گفت: با اینکه روسیه لشکرکشی به مرزهای اوکراین داشته اما احتمال حمله این کشور به اوکراین با توجه به در نظر گرفتن منافع آن بسیار کم است.
وی با اشاره به اینکه روسیه در حال حاضر در شرایط بد اقتصادی قرار دارد، افزود: همچنین شیوع ویروس کرونا مشکلات متعددی برای این کشور به وجود آورده بنابراین وارد شدن روسیه به اوکراین در شرایط فعلی مانند یک باتلاق است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل ادامه داد: این ماجرا شبیه اقداماتی است که شوروی سابق در افغانستان انجام داد و مشکلات زیادی برای این کشور به وجود آمد، اگر روسیه وارد این جنگ شود قطعاً ضرر زیادی خواهد کرد.
بهشتیپور اظهار کرد: تا سال 2004 میلادی که یک تحول اساسی در دولت اوکراین به وجود آمد و یک دولت غربگرا به قدرت رسید و مسیر را از روسیه جدا کرد، این کشور رابطه بسیار نزدیکی با روسیه داشت و حتی یک شریک راهبردی محسوب میشد.
وی با بیان اینکه اگر جنگ رخ دهد قطعاً در سطح دو کشور باقی نمیماند، عنوان کرد: شکلگیری جنگ تأثیرات بسیاری تعیین کنندهای بر لهستان و جمهوریهای بالتیک دارد حتی ممکن است امنیت انرژی اروپا را نیز به خطر بیندازد؛ چون 40 درصد گاز اروپا از طرف روسیه تأمین میشود و جنگ موجب مختل شدن این خط ارتباطی خواهد شد.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با اشاره به اینکه محاسبات نشان میدهد روسیه نباید وارد چنین جنگی شود، تصریح کرد: اگر قرار نیست جنگی رخ دهد شاید این سؤال پیش بیاید که چرا روسیه صد هزار نیرو به مرز فرستاده، کلی هزینه کرده و مانور نظامی انجام داده است. اما به نظر میرسد روسیه میخواهد به غرب نشان دهد دوران دهه 90 گذشته است.
وی ادامه داد: در آن دوران بلوک شرق بهراحتی عضوی از ناتو شد و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی توانست به سمت شرق پیشروی گستردهای داشته باشد، مجارستان، لهستان، چکاسلواکی، بلغارستان و رومانی یکی پس از دیگری عضو ناتو شدند و روسیه نهتنها نتوانست مخالفت کند بلکه در طرح مشارکت صلح ناتو شرکت کرد.
بهشتیپور اظهار کرد: روسیه به این جمعبندی رسیده که عضویت اوکراین در ناتو امنیت ملی این کشور را به خطر میاندازد، مرزهای شرقی اوکراین تا مسکو حدود 450 کیلومتر هوایی و 600 کیلومتر زمینی فاصله دارد، این نزدیکی و عضویت اوکراین در ناتو روسیه را نگران کننده است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه روسیه با لشکرکشی میخواهد به اوکراین نشان دهد که نمیپذیرد اوکراین عضوی از ناتو باشد، گفت: در غرب اوکراین عمدتاً مردم طرفدار نزدیک شدن روابط با اتحادیه اروپا و حتی ناتو هستند اما در شرق این کشور که نزدیک 17 درصد جمعیت آن روس تبار هستند، مردم میخواهند روابط با روسیه بهتر شود، بنابراین در خود اوکراین هم اختلافنظرهایی وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه اتخاذ یک سیاست فنلاندی شدن شاید به اوکراین کمک کند که این بحران حل شود، افزود: فنلاند در دوران جنگ سرد با اتخاذ سیاست بیطرفی عضو ناتو نشد و روابط خود را با غرب حفظ کرد و با شوروی نیز روابط خوبی داشت و سعی کرد منشأ تشنجزدایی باشد. اوکراین هم میتواند بهجای دامن زدن به جنگ، ایفای نقش در قالب ثبات ساز را با هدف کنترل بحران با اعلام بیطرفی ممکن کند.
بهشتیپور با بیان اینکه رسانههای انگلیسی و آمریکایی دائماً بر طبل جنگ میکوبند، عنوان کرد: آلمانیها و فرانسویها چون نزدیک بحران هستند میدانند اگر جنگ شود امنیت انرژی در اروپا به خطر می افتد. بنابراین بهشدت مخالف جنگ هستند، به نظر میرسد روسیه چنین حماقتی نمیکند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با اشاره به اینکه در حال حاضر فرار شدید سرمایه از اوکراین اتفاق افتاده، تصریح کرد: بخش عمدهای از نخبگان اوکراینی، کشور را از ترس جنگ ترک کردهاند و همین موضوع باعث شده ضربه مهلکی به اوکراین وارد شود و مشکلات زیادی به وجود آورده است
وی با بیان اینکه رسانههای آمریکایی سعی دارند بر تصمیمگیری روسها تأثیر بگذارند، گفت: بایدن چند وقت پیش اعلام کرد روسیه یک جنگ محدود راه میاندازد. این نشان میدهد که آمریکا به دنبال بیان خواست خود است، در ظاهر از حقوق اوکراینیها حمایت میکنند ولی درواقع فضایی را درست کردهاند که عملاً قبل از جنگ اقتصاد اوکراین نابود شود.
بهشتیپور با تأکید بر اینکه اگر روسیه به اوکراین حمله کند این جنگ پیروزی نخواهد داشت و هر دو طرف زیان سنگینی میبینند، گفت: یکی دیگر از دلایلی که آمریکا این فضاسازی را انجام داده مربوط به پروژه نورد استریم ۲ میشود، آمریکا میخواهد آلمان را در وضعیتی قرار بگیرد که اجازه ندهد این خط لوله کار خود را شروع کند با اینکه حدود 10 میلیارد دلار روی آن سرمایهگذاری شده و قرار بود قسمت عمدهای از گاز اروپا را تأمین کند.
گفتگو از نوید فعال
عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: