ایران خواستار ضمانت اجرایی آمریکا است/ امکان توافق در آیندۀ نزدیک وجود دارد

عطنا- یک استاد دانشگاه معتقد است: «رسیدن به توافق و از سرگیری برجام، رفع تحریم ها و گشایش اقتصادی برای ایران نیازمند ضمانت اجرایی آمریکا نسبت به توافق ها و بازگشت روند پیشرفت هسته ای ایران به قبل ازخارج شدن امریکا از برجام است.

در سال ۱۳۹۷، آمریکا به شکل یک‌جانبه از توافق بین‌المللی برجام خارج شد و تحریم ها علیه ایران را اعمال کرد، ایران نیز به تدریج از اجرای تعهداتش خودداری کرد. حال با گذشت نزدیک به چهار سال ایران و امریکا برای انجام مذاکرات و از سرگیری برجام در وین تلاش میکنند.سوالی که مطرح میشود این است که‌ آیا قرار است روند اجرای تعهدات مانند قبل باشد یا این بار دو کشور به تعهدات خود پایبند خواهند بود؟

در این باره دکتر مجید عباسی رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با عطنا اظهار کرد: «در حال حاضر اطلاعات زیادی از متن مذاکرات و روند آن در دسترس نیست. اما می‌توانیم با بررسی سخنان مذاکره کنندگان ایرانی و طرف مقابل و شرایط موجود متوجه شویم که به وضعیت مناسبی نزدیک هستیم و مذاکرات رو به پیشرفت است. احتمال انجام توافق وجود دارد اما نمی‌توان به طور قطع راجع به آن سخن گفت.»

او گفت: «یکی از مهمترین پرانتزهایی که در این زمینه وجود دارد ضمانت اجرایی است که آمریکا باید به ایران بدهد. ضمانت مبنی بر این موضوع که در صورت رفع تحریم ها مجدداً این تحریم‌ها بازنگردد و با تغییر دولت بایدن، دولت بعدی آمریکا نیز متعهد باشد که این تعهدات را دنبال کند. آنچه از اظهار نظرهای مقامات آمریکایی بر می آید این است که دولت بایدن این تضمین را می‌دهد تا زمانی که در راس کار قرار دارد؛ تحریم ها برنگردد و به توافق احتمالی پایبند باشد. اما ضمانتی برای دولت بعدی نمی دهند. »

وی در ادامه افزود: «طبق قانون آمریکا، اگر برجام بخواهد تبدیل به یک توافق بین المللی شود و دولت های بعدی آمریکا موظف باشند که آن را رعایت کنند باید به کنگره برود و رای مثبت سنا و مجلس نمایندگان آمریکا را اخذ کند.

در حال حاضر شرایط در کنگره آمریکا به سود دولت بایدن و دموکراتها نیست و اگر در این مذاکرات به نتیجه‌ای با جمهوری اسلامی ایران برسند؛ توافق را به کنگره نمی‌برند چرا که قطعا کنگره آن را نمی‌پذیرد. اگر جمهوری اسلامی ایران به برجام برگردد و پیشرفت‌های هسته‌ای خود را به سال گذشته برگرداند و به تعهدات خود عمل کند، ضمانتی برای اینکه دولت بعد آمریکا این توافق را رعایت کند وجود ندارد.

دکتر عباسی ادامه داد: پرانتز بعدی که در مذاکرات وجود دارد، موضوع سانتریفوژ هایی است که ایران دارد. جمهوری اسلامی ایران غنی سازی را با سانتریفوژهای IR6 انجام می‌دهد در حالی که طبق توافق قبلی برجام، جمهوری اسلامی ایران نباید با سانتریفوژهای نسل جدید و پیشرفته غنی ‌سازی را انجام دهد. طرف غربی معتقد است که ما باید تعداد سانتریفوژ را محدود کنیم و از سانتریفوژ ‏IR6 برای غنی‌سازی استفاده نکنیم.»

او گفت: «موضوع مورد بحث دیگری که در رابطه با ضمانت اجرایی آمریکا وجود دارد این است که جمهوری اسلامی ایران عقیده دارد اگر توافق در این زمینه حاصل شد، باید یک مدت زمان سه ماهه در نظر گرفته شود تا راستی آزمایی انجام شود، پول‌های بلوکه شده آزاد، ارتباط بانکی برقرار و تحریم ها رفع شود تا ایران به راحتی بتواند نفت خود را بفروشد. اما آمریکایی‌ها با این مسئله به شدت مخالف هستند و پیشنهاد دوره ۱۰ روزه را برای راستی آزمایی دارند تا پس از آن، ایران سطح فعالیت هسته ای خود را به ما قبل خروج آمریکا از برجام بر گرداند. »

عباسی در رابطه با شرط جدید آمریکا برای آزاد کردن ۴ زندانی از شهروندان خود در ایران گفت: «در توافق برجام جایی برای این مباحث از جمله درخواست نابجای آمریکا از ایران برای آزادسازی ۴ نفر از شهروندانش وجود ندارد. برجام یک توافق مشخص راجع به مسئله هسته‌ای ایران است. بحث بازداشت شهروندان یک کشور در کشور دیگر بحثی حقوقی و قضایی است و برای آزادسازی آنها باید حقوقدانان و مراجع قضایی کشور ها با هم مذاکره کنند در حالیکه توافق برجام بیشتر یک توافق سیاسی، امنیتی است. اما گاهی دولتها در مذاکرات برای نشان دادن حسن نیت‌شان این کار را انجام داده و چنین پیشنهادی را قبول می‌کنند. به اعتقاد من آمریکایی ها در اقدامی که می‌توان عنوان آن را سوء استفاده از حسن نیت ایران دانست، چنین درخواستی را مطرح کردند و دور از ذهن نیست که ایران آن را قبول کند.»

او افزود: «مذاکره عرصه چانه زنی است و باید به گونه ای انجام شود که هیچ کدام از طرفین احساس بازنده بودن نکنند چرا که کشورها یک حد نهایت در مذاکراتشان قرار می دهند ولیکن نهایتاً در مذاکرات از حد نهایت، مقداری کوتاه خواهند آمد. بهترین نوع مذاکره؛ مذاکره برد برد است تا طرفین مذاکره احساس کنند به نتایج دلخواه خود رسیدند.»

وی در پایان گفت: «من به مذاکرات وین و تیم مذاکراتی ایران خوش‌بین هستم و معتقدم این تیم می تواند با مذاکره و گفتگو، زمینه های حضور آمریکا در برجام و نهایتاً گشایش‌های اقتصادی را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم کند. ایران از ابتدا با حسن نیت وارد برجام شده است و اعلام کرد که به دنبال بمب هسته ‌ای نیست و رهبر معظم انقلاب نیز این مسئله را تایید کردند و حکم حرام‌بودن دستیابی به بمب هسته‌ای را دادند. از طرفی اگر آمریکایی ها با حسن نیت وارد شوند و به توافق مرزی و طرفین برسیم هم منافع ایران و هم دغدغه های آمریکایی‌ها و غرب تامین می شود. لذا این امکان وجود دارد که با رفع مشکلات مهم در آینده نزدیک توافق انجام گردد.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام                                              تلگرام