زنان، بازوی فعال در کانون تحولات اجتماعی

عطنا - تب تند تغافل و شعار زدگی در اجتماع مسلمانان فراگیـر شده، مرضی عام کــه در سخن ها و کلمات ساکن شده و حتـی گذری هــم از میـدان عمــل نـدارد. مردمانـی پــر مدعـا که ادعایشان گـوش جهان را هم اگر نه گـوش خودشان را کر کرده و یارای شنیدنشان نیست.

بسیارند مسلمانانی که جسارت تغییر زندگـی خود بـر  اساس ارزشها و اصـول اسلامی را ندارند. توقـف در مرحله ی حرف و عدم اهتمام به عرصه عمل شاید بزرگترین مشکل مسلمان امـروز باشد. دینی که آمده تـا بـت شـکن تابـو های رایـج و نادرست اجتمـاع باشد و اصلا از دل یـک جامعـه ی جاهل سربرآورد ، امــا بـا گذشـت قـرن هـا، هنوز پیروانـش در برخی نحلـه هــا می لنگند! بــه نــام تعصـب و غیرت، مقام والای زن و حقوق انسانی او را محدود می کنند، او را خانه نشین ِ صـرف و منفعـل در عرصه اجتماعات می داننـد حـال آنکـه اگر سفری کوتــاه بــه تاریـخ اسـلام داشته باشــیم، زن را در راس تحولات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی می بینیـم.

فاطمــه(س) را دوشادوش فرستاده خـدا و پشتیبان اسـلام در مبارزه با مغزهای زنگ زده شهری می بینیم که روزگاری محل نزول آیات قرآن بود. حال با چنین الگویی که تمثال شجاعت است و مظهر لطافت، چگونــه می تـوان ارزش زن را آنهــم در یـک جامعــه ی مســلمان، محــدود کــرد؟ زنـی کــه خانه کوچکش از همه تاریخ بزرگتر است!  رهبـر جامعــه او را اُم اَبیها مــی خوانــد و امـام حســن عســگری در وصـف مقــام او میگویـد: «مــا امامــان بــر مــردم حجتیــم و مادرمــان فاطمه بر ما حجت اسـت.» یعنــی ایشـان حجــت اسـت بـرای حجـج.

حالا گذری بــر تصـورات خودمان داشته باشیم. آنچـه در باور مـا شیعیان درباره حضـرت زهـرا(س) شکل گرفته چیسـت؟ چــه تصـوری از ایشـان در ذهـن پیـروان مذهـب تشیع غالـب اســت؟ محوریت شناخت شیعه از حضـرت زهــرا(س)، مـادر بــودن ایشـان اسـت. روضـه هـا و مداحی هایــی که در ایام فاطمیه خوانده میشوند، مصـداق روشـنی از غلبه ی ایــن تفکـر اسـت. کفایــت بــه جنبــه هــای مادرانــه و تکیـه بــر وجهه احساسی همسرانه این وجـود مقـدس، ما را از حضـور ایشان در عرصه هـای سیاسی و اجتماعی غافل کرده است.

بله، تربیت فرزند مهم است و اصلا مـادر ریشه ی پـرورش جامعـه اسـت اما اینطـور نیست کــه این واژه می تواند ارادت و احترام ويژه شما را به فاطمه (س) ابراز کند. شما با تاکید صرف بر این واژه در حقیقت عظمت حضور این شخصیت تاریخی را به خانه تقلیل داده اید. بانویی کــه در حدیث قدسی در بیان جایـگاه او آمده کـه «یـا احمد لولاک لما خلقت الافلاک و لـولا علی لمـا خلقتک و لـولا فاطمـه لمـا خلقتکمـا.» ای پیامبــر اگــر تــو نبــودی هســتی را نمـی آفریــدم و اگر علی نبود تــو را خلق نمی کـردم و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را خلق نمی کردم.

آفرینـش هستی منـوط بــه فاطمه(س) اسـت. حال چطور میتـوان میان تمام ابعاد گسـترده وجـودی ایشان تنهـا تاکیـد بــر مـادر بـودن ایشان داشت و از باقی وجوهات غافل بود؟ مقصـود ایــن نیست کــه بگوییـم مادر بـودن صفـت کـم ارزشـی اسـت. بلکـه هـدف ابـراز ایــن نقــد بر دستگاه تربیتــی اسلامی جامعه  امــروز اســت کــه تنهـا و تنهـا این صفت را در اوصاف حضرت (س) بیان می کنند و فکر می کنند که اتفاقا مـادری، بلندترین مقامـی اسـت کــه میتوان بـه زن داد!

حضـرت زهـرا(س) بـه عنوان یک مادر، فرزندانی چون زینـب، حسن و حسین میپرورانـد که فرایند تاریـخ سازیشان همچنان جــاری اسـت. به عنوان یـک همسـر، تکیــه گاه و مامــن آرامـش در سختی ها و مصیبـت های زمانـه بــرای علــی است و همچنین به عنوان یـک زن متعالی مسئول اجتماعـی و پشتیبان اسلام بعد از اپیامبـر اسـت. اسـلامی که در معرض خطر انحراف است و نفـاق، در پستوی وطنـش کمین کــرده؛ کسی کــه تــا آخریـن لحظـه ی حیــات از مبـارزه نایستاد و حتی بعــد از مرگ نیز اندیشه صیانت از اسلام حقیقی را داشت که «ای علی، مــرا پنهان دفن کن تــا بـر گـور مـن گرد نیایند و بــر عـزای من مراسمی بپا نکننـد و بــر مـن نمـاز نخوانند؛ مـرا شـب دفن کـن، آن هنـگام که چشم ها آرام گرفتــه و دیـده ها بــه خواب فرو رفته باشند.» تــا قدرتی که روی کار آمـده، مجال توجیـه دینی جایگاهـش را نیابد،فاطمــه زنی است که حتی چگونه دفن شدن خـود را هم میخواهد وسیله ی مبـارزه علیه باطـل کند. فاطمه الگوی زن مسلمان است و زن مسلمان، اینگونه است.

منبع: نشریه حنیفا، نشریه بسیج دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 24

نویسنده: فاطمه قربانی

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام                                              تلگرام