از دانشی می توان انتظار ارائۀ راه‌حل موثر داشت که بومی باشد/ نگاه به علوم انسانی نگاه از بالا به پایین است

عطنا- دکتر عبدالله معتمدی ضمن اشاره به شاخص های گزینش پژوهشگران برتر بیان کرد: شاخص های گزینش پژوهشگر برتر همان شاخص هایی است که قبلاً مبنا بوده و همین امر نشان از ضرورت بازنگری در شاخص ها است که به زودی باید تغییر کند. باید شاخص های کیفی و متناسب با اهداف دانشگاه بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی با تاکید بر اینکه تمرکز ما باید روی افق های پیش‌رو باشد، خاطرنشان کرد: آرزوی من این است که فضای دانشگاه یک فضای علمی، جدی و توام با نشاط برای تمام استادان، دانشجویان و کارکنان باشد و ما بتوانیم با مشارکت استادان این فضا را به وجود بیاوریم. با وجود برخی مشکلات، نگاه ما به آینده روشن است. باید به جای آنکه به گذشته و مسائل آن بپردازیم، به روی افق های فرارو متمرکز شویم چرا که فرصت بسیار محدود است.

وی گفت: برنامۀ پیش‌رو بدین صورت است که دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری به صورت حضوری در دانشگاه حضور یابند. از بدو حضورم در دانشگاه با بهره مندی از محضر فرزانگانی که صاحب‌نظرند و دانشگاه را خوب می شناسند، رئوس کلی چشم انداز پنج سال آینده را  بر اساس الزامات راهبردی و اقتضائات زمان ترسیم کردیم و بسیار مهم است که در بازۀ زمانی پنج ساله یعنی دقیقاً در سال 1405 دانشگاه علامه طباطبائی چه مسیری را پیش‌رو دارد و باید به کدام اهداف برسد را مطالعه و بررسی کرده‌ایم.

در افق 1405 باید به کجا برسیم؟

سرپرست دانشگاه تاکید کرد: در مجموع برآیند این نشست آن شد که برنامه های راهبردی با کمک و همراهی روسای دانشکده ها، اعضای هیئت علمی و تمام اعضای خانوادۀ دانشگاه علامه طباطبائی تدوین شود. بنابراین برنامۀ ما امری نیست که ما و همفکران ما بنویسند و به دانشکده ها و اعضای هیئت علمی ابلاغ کنیم و از آنها انتظار اجرا داشته باشیم. بلکه مسیر بالعکس است. ما انتظار اجرایی سازی برنامه ای را داریم که خود اعضای هیئت علمی دانشکده ها آن را نگاشته اند و خواهان تحقق آن هستند.

دکتر معتمدی ضمن تاکید بر تمایز بین راهبردهای توسعه ای و راهبردهای بهبود وضع موجود بیان کرد: آنچه به اطلاع همکاران گرامی خواهد رسید، صرفاً راهبردهای بهبود وضع موجود نیست. بلکه راهبردهای توسعه ای و نقش محوری در متن این برنامه قرار دارد. ضمن اینکه برنامه هایی که هم اکنون در حال اجراست باید ارتقای سطح یابند. راهبردهای توسعه بعد از پنج سال باید به کجا برسد؟ برای اینکه به نتیجه برسیم، این پرسش را به روسای دانشکده ها، گروه ها و اعضای هیئت علمی می سپاریم، تا این عزیزان ارائۀ طریق کنند. شاخص ما از ارزیابی دانشکده همانی است که خود اعضای دانشکده ها ترسیم می کنند.

این استاد دانشگاه، مرجعیت در علوم انسانی را شعار اصلی دانشگاه علامه طباطبائی دانست و افزود: این شعار باید مورد توجه همکاران ما باشد. نکته ای که بسیار برای ما مهم است، تاکید بر تحول علوم انسانی با تمرکز بر ارزش‌های اسلامی است. تحول در علوم انسانی به معنای خیلی وسیع آن، مدنظر است. یکی از جنبه های طرح تحول، جایگاه علوم انسانی نزد دولتمردان و مسئولان است. نوع نگاه جامعه به علوم انسانی، نگاه از بالا به پایین است. چگونه فارغ التحصیل رشته علوم انسانی ما از دانشکده های مختلف علوم انسانی می تواند کارآفرین باشد؟ چگونه فارغ التحصیل دانشگاه ما باید ارائه راه حل کند؟

اسلامی‌سازی به معنی درج چند آیه و حدیث در بطن یک کتاب تخصصی نیست

وی در ادامه خاطرنشان کرد: دانش غربی مبتنی بر انگاره های اومانیستی و انگاره های مادی گرایانه است. بنابراین ضرورت بازنگری علوم انسانی مبتنی بر انگاره های فلسفی اسلامی ضروری به نظر می رسد. علوم انسانی ناظر به موضوع خود در هر بستر اجتماعی متفاوت است. علوم انسانی، برخاسته از بستر جامعه‌ای است که در آن شکل گرفته است. اگر قرار باشد راه‌حل‌هایی ناظر به مسائل دیگر کشورها و دیگر قاره‌ها را به کشور خود تعمیم بدهیم و بر اساس آن ارائه طریق کنیم، مسیر را به خطا رفته ایم. اسلامی سازی به معنی درج چند آیه و حدیث در بطن یک کتاب تخصصی نیست. بلکه به معنی تولید متون علمی به موازات جریان متعارف علمی دنیاست.

سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی، ارزش‌های محوری این دانشگاه را در دورۀ پنج سالۀ آینده را بر اساس محورهای «تولید محتوای تخصصی بر اساس هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی اسلامی»، «آموزش، پژوهش و پرورش بر اساس فرهنگ اسلامی»، «تاکید بر خلاقیت، نوآوری و بومی گرایی»، «جلب مشارکت و تعامل فعال صاحب نظران»، «ارزش آفرینی در خدمات علمی پژوهشی و تخصصی» و «هم سویی با ارزش‌های برنامه ها و اسناد بالادستی» نام برد.

وی ادامه داد: نمی توان نظریه ای را جهان شمول فرض کرد و به تمام جوامع بشری تعمیم داد. بلکه نیازمند مطالعات بومی است. زمانی دانشگاه ما جهانی خواهد شد، زمانی دانشگاه ما برند خواهد شد که بومی باشد. بنابراین مادامی که تولید دانش ما بومی نباشد دانشگاه ما برند نخواهد شد. از دانشی می توان انتظار راه حل موثر داشت که بومی باشد، برای مثال پزشک محلی را در نظر بگیرید که پزشک نسبت به بیماری های منطقه و محله خود اشراف کامل دارد. او بهتر به شما کمک می کند یا پزشکی متخصص یک بیماری نادر و خاص؟ بی تردید پزشک محلی که به امراض بومی و منطقه ای خود مشرف است بهتر می تواند درمان کند. مسئلۀ امروز ما این است که علوم انسانی باید نقشۀ مسائل کشور را داشته باشد و برای آن راه حل بدهد یا حداقل درست طرح مسئله کند.

لزوم توسعۀ فعالیت‌های بینارشته‌ای

دکتر معتمدی با اشاره به اینکه ارتقای جایگاه جایگاه علوم انسانی در بطن جامعه یک موضوع است، گفت: ارتقای علوم انسانی در بطن دانشگاه علامه طباطبائی یک موضوع دیگری است. دانشگاه علامه طباطبائی نسبت به هر دو موضوع موظف است حضوری موثر و نقشی کلیدی در تولید دانش داشته باشد. باید اثربخشی دانشگاه را نخست به دانشگاه و در ادامه به جامعه نشان داد. توسعۀ فعالیت‌های بینارشته‌ای از زمره اولویت هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد. همکاری های بینارشته‌ای و بینا‌دانشکده ای، موجب خرسندی است. باید بین استادان دانشکده های مختلف دانشگاه علامه طباطبائی متون علمی مشترک نوشته شود. نهایتاً از ظرفیت دانشگاه برای خود دانشگاه استفاده شود. یکی از محورهایی که باید مورد توجه قرار گیرد ارتقای جایگاه علوم انسانی در جامعه است و  یکی از راه‌های تحقق آن در بطن جامعه، توسعۀ ارتباطات بین بخشی است، بالاخص رابطۀ دانشگاه با صنعت که بیش از گذشته باید مورد توجه قرار گیرد.          

وی در پایان تاکید کرد: استادان از هرگونه پراکنده کاری احراز کنند. در یک حوزۀ تخصصی بمانند و مطالعه کنند. پژوهش های گوناگون با موضوعات پراکنده که گاهی به خاطر سفارش پذیری پژوهشی رخ می دهد، مانع رشد استادان در حوزۀ تخصصی خود می شود و این امر با تولید دانش بومی در تضاد است.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام