راههای بهبود اختلالات روانی در جامعه

عطنا - یک استاد دانشگاه درباره میزان بالای اختلالات روانی در کشور معتقد است: «ما می‌توانیم بعضی مسائل زندگی را تغییر دهیم و بعضی را نه. روان‌شناس هم همینطور. روان‌شناس نمی‌تواند جلوی گرانی یا کرونا را بگیرد. پس باید به افراد توضیح داده شود که تغییر بعضی مسائل کشور به دست مردم نیست. مسئولان باید به فکر باشند. باید مسائل اقتصادی و مدیریتی حل و شأن مردم رعایت شود. اگر نیازهای مردم پاسخ داده شود، خانواده‌ها انسجام بیشتری پیدا می‌کنند.»
 
اختلالات روانی نیز مانند اختلالات جسمی می‌تواند زندگی انسان را تحت تاثیر قرار دهد. سبک زندگی جدید و مشکلات مربوط به آن اختلالات روانی را در جامعه گسترش داده است. چندی پیش فرحناز محمدی، مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه گفت که اختلالات روانی در ایران در اوایل دهه 90، 23 درصد بوده که در سال 1400 به 29 درصد رسیده است.
 
آیا به این آمار می‌توان استناد کرد؟ دلایل افزایش اختلالات روانی در کشور چیست؟
 
در این باره دکتر ابوالقاسم عیسی‌مراد دانشیار روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با عطنا گفت: «آمار رسمی بین‌المللی حکایت از این دارد که یک چهارم مردم جهان دچار اختلالات روانی هستند. میانگین این آمار در بعضی کشورها به 30 درصد هم می‌رسد و در کشور ما 23 درصد است. انجمن روان‌پزشکی ایران هر ساله آمارهایی منتشر می‌کند. بر پایه این آمارها اختلالات روانی طیف گسترده‌ای دارند. برخی بیماران به دارو نیاز دارند و برخی به جلسات مشاوره و پیگیری.»
 
وی افزود: «میانگین اضطراب در هیچ کجای دنیا زیر 25 درصد نیست. پس وقتی این میانگین در کشور ما 23 است، ما می‌توانیم به این عدد استناد کنیم. اما مساله این است که این ارقام بیشتر باید در مجامع بین‌المللی مطرح شود تا در روزنامه‌ها. رسانه‌ای شدن بیش از حد این ارقام باعث تنش در جامعه می‌شود.»
 
بسیاری از مردم از اختلالات روانی خود بی‌خبر هستند
این استاد دانشگاه ادامه داد: «وقتی می‌گوییم میانگین اختلالات روانی در ایران 23 درصد و در دوران کرونا 29 درصد شده است، باید بدانیم که با طیف وسیعی از افراد روبه‌رو هستیم. بسیاری از افراد نمی‌دانند که دچار اختلال هستند. ممکن است کسی که گرفتار افسردگی خفیف است در توصیف وضعیت خودش بگوید کمی حالم بد است. مشکل دیگر که بسیاری به آن مبتلا هستند بی‌نظمی در خواب است که افراد را به اختلال دچار کرده و گونه‌ای از شبه افسردگی است.»
 
وی افزود: «حدود چهارصد نمونه اختلال روان‌پزشکی تا به حال شناخته شده است؛ اختلالات شخصیتی، خلقی، اضطرابی، جنسی، اجتماعی و غیره. مردم از بسیاری از این اختلالات خبر ندارند. حتی مبتلایان نیز تا حالشان وخیم نشود خبردار نمی‌شوند. بسیاری از مردم حتی از بیماری‌های جسمی خود خبر ندارند. پس نمی‌توان توقع داشت که از اختلالات روانی خود مطلع باشند.»
 
کهنه شدن اختلال، روند درمان را کند می‌کند
عیسی‌مراد ادامه داد: «اختلالات روانی در کشور وجود دارد و در بسیاری از موارد مردم آن را پیگیری نمی‌کنند. همین باعث می‌شود که کار آن‌ها به دارودرمانی برسد. افراد بهتر است در ابتدا پیگیری کنند و راهنمایی شوند تا مشکلاتشان عمیق نشود. مرحله بعدی مشاوره و درمان است و اگر بهتر نشدند دارو و بستری. مردم بسیاری از مهارت‌ها را نمی‌دانند. کهنه شدن اختلال، روند درمان را بسیار کند می‌کند و گاهی ممکن است اصلا درمان حاصل نشود.»
 
اختلالات روان‌شناختی ریشه‌های متفاوتی دارند
وی افزود: «علت و ریشه اختلالات روان‌شناختی متفاوت است. طیف وسیعی از علل از جمله ژنتیکی، زیستی، اجتماعی، روانی، اعتقادی، معنوی و فرهنگی وجود دارند. مثلا اضطراب و افسردگی در دوران کرونا علت زیست‌شناختی دارد. این روزها ذهن مردم به دلایل مختلف درگیر است. فشارها و عوامل استرس‌زا بسیار زیاد هستند؛ گرانی، کرونا، بیکاری و ناامنی اجتماعی. همه‌ی این‌ها احساس ناامنی و حال بد برای مردم ایجاد می‌کند.»
 
مسائل اقتصادی حل و شأن مردم رعایت شود
این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: «اما باید بدانیم در حال حاضر این مسائل در جامعه ما وجود دارد. ما می‌توانیم بعضی مسائل زندگی را تغییر دهیم و بعضی را نه. روان‌شناس هم همینطور. روان‌شناس نمی‌تواند جلوی گرانی یا کرونا را بگیرد. پس باید به افراد توضیح داده شود که بعضی مسائل موجود در جامعه غیر قابل تغییر است. یعنی تغییر آن به دست ما نیست. مسئولان باید به فکر باشند. باید مسائل اقتصادی و مدیریتی حل و شأن مردم رعایت شود. اگر نیازهای مردم پاسخ داده شود، خانواده‌ها انسجام بیشتری پیدا می‌کنند.»
 
وی افزود: «در مورد اختلالات روان‌پزشکی نخستین گام ما این است که با آن دسته از اختلالات که می‌توان به شکل پیشگیرانه روبه‌رو شد، پیشگیری‌های لازم را به عمل آورد. عوامل بازدارنده و موانع را کم کنیم. این اقدامات پیشگیرانه بر عهده روان‌شناس نیست. مدیران و مسئولان کشور باید در این مورد فکری به حال مردم کنند. گام دوم درمان است. حالا که عوامل زمینه‌ای وجود دارد و مردم گرفتار اختلالات روان‌پزشکی شده‌اند، بهتر است حتی اگر شده در حد دو جلسه به روان‌شناس مراجعه کنند تا مشکلاتشان بزرگتر نشود. وقتی با مراجعه به روان‌شناس جلوی 50 درصد طلاق‌ها گرفته می‌شود، پس این کار ارزش دارد.»
 
جامعه‌ای سالم‌تر با بیمه خدمات روان‌شناسی
این روان‌شناس ادامه داد: «البته قبول داریم که هزینه‌های جلسات مشاوره زیاد است. ما هم بسیار علاقه‌مندیم که روان‌شناسی هم مشمول بیمه شود. اگر بیمه وجود داشته باشد، حال روانی مردم بهتر و جامعه سالم‌تر می‌شود. اما در این شرایط مردم هم می‌توانند از بخشی از خرج‌های متفرقه برای بهبود وضعیت سلامت روان خود بگذرند و به روان‌شناس مراجعه کنند.»
 
وی در پایان گفت: «در کنار درمان‌های روان‌شناسی، مردم هم باید به روابط حسنه برگردند، توقعات تنظیم و حرف‌های متخصصان جدی گرفته شود. در مورد اختلالات روان‌شناسی نیز مانند بیماری‌های جسمی، پیشگیری بهتر از درمان است. همچنین در یک کلام باید بگویم باید مراقب باشیم تا ذهنمان بیش از حد درگیر مسائلی که شدنی نیست یا قابل تغییر نیست، نشود. اگر توانستیم تغییری ایجاد کنیم پس شروع کنیم.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام