اعتقاد من بر مدیریت اخلاقی بود

عطنا - دکتر علی شیخ الاسلامی نخستین رئیس دانشگاه علامه طباطبائی روز پنجشنبه در 85 سالگی دار فانی را وداع گفت. او در سال ۱۳۸۹ به عنوان چهره ماندگار ادبیات انتخاب شده بود. رئیس دانشگاه علامه طباطبائی و هیات رئیسه این دانشگاه روز پنجشنبه در پیام هایی جداگانه درگذشت این استاد فرزانه را تسلیت گفتند. علی شیخ الاسلامی در سال 1394 در گفتگویی با عطنا ضمن مرور خاطرات خود از زمان دانشجویی و استادی، به نکاتی جالب و اخلاقی اشاره کرده بود که مرور دوباره آن خالی از لطف نیست. بدین منظور عطنا ضمن تسلیت به مناسبت فقدان این شخصیت بزرگ علمی به دانشگاهیان کشور و ابراز همدردی با خانواده آن مرحوم، به بازنشر آن مصاحبه می پردازد.

 

علی شیخ الاسلامی اولین رئیس دانشگاه علامه طباطبائی متولد ۱۳۱۵ در استهبان استان فارس پیش از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۴۹ موفق به اخذ مدرک دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و علاوه بر تحصیلات آکادمیک، تحصیلات حوزوی نیز دارد.

این عضو بازنشسته هیئت علمی ادبیات عرفانی دانشگاه تهران علاوه بر سابقه ریاست بر دانشگاه علامه، ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ریاست دانشگاه تربیت معلم تهران و مدرسه ی عالی ترجمه را نیز در کارنامه دارد.

دانشگاه علامه با پیشنهاد چه کسی تاسیس شد؟

دکتر ایرج فاضل وزیر وقت علوم پیشنهاد تاسیس دانشگاهی در حوزه علوم انسانی را می دهد، با نام علامه طباطبائی و با ریاست دکتر شیخ الاسلامی.

دکتر شیخ الاسلامی که در آستانه سفر به هند برای حضور در انجمن زبان و ادب پارسی بود این پیشنهاد را دریافت می نماید، بعد از بازگشت طی جلسه ای با حضور دکتر امینی فر، دکتر خالقی مقدم، دکتر شاهی و دیگر اساتید آن زمان دانشگاه، ابلاغی مبنی بر ریاست دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و با نام علامه طباطبائی دریافت می کند. بدین ترتیب دانشگاه علامه با ادغام چندین مدرسه آموزش عالی تاسیس و شیخ الاسلامی تا سال ۶۴ به عنوان رئیس دانشگاه علامه طباطبائی مشغول به فعالیت می شود.

این چهره ماندگار ادبیات ایران در رابطه با نحوه ی تاسیس و مدیریت آن زمان دانشگاه علامه به خبرنگار عطنا گفت: تاسیس دانشگاه با آئین نامه و شرایط مخصوص انجام گرفت که دکتر عمادی کار تنظیم آن را برعهده داشت. بعد از اتمام نگارش اساسنامه و اعلام تاسیس دانشگاه علامه طباطبائی، اساتید آمادگی خود را برای فعالیت در دانشگاه اعلام کردند و خیلی زود تفرقه ای که میان مدارس عالی بود کنار رفت و دانشگاه شکل واقعی خود را پیدا کرد.

رئیس دانشگاه تربیت معلم هم بودم/ در سال ۸۹ به عنوان چهره ماندگار انتخاب شدم

در دوران دانشجویی اساتید ما از استادان بنام دانشگاه  تهران بودند که الان هم کسانی که در این رشته مشغول به تحصیل هستند غبطه ی حضور در کلاسهایشان را می خورند. آقای فروزانفر، استاد جلال همایی، استاد مینوی، استاد مدرس رضوی، استاد دکتر شهیدی، استاد بدیع الزمانی و استاد دکتر صفا که هرکدام درسی را تدریس می کردند. این اساتید هرکدام از ارکان دانشکده ادبیات بودند و ما شاگردی آنهارا می کردیم. اما انتخاب من به عنوان چهره ماندگار اخیراً در سال ۱۳۸۹ انجام گرفت.

من همه مراتب مسئولیت های دانشگاه را گذرانده بودم. چون بعد از ریاست دانشگاه علامه دوباره به سمت ریاست دانشکده ادبیات برگشتم و بعد از آن رئیس دانشگاه تربیت معلم شدم، ۴ سال هم در آنجا بودم. همه اینها را پشت سر گذاشتم، بعد از بازنشستگی مرا به عنوان چهره ماندگار انتخاب کردند!

من در رابطه با دانشگاه علامه طباطبائی حساسیت داشتم!

من در مورد دانشگاه علامه بسیار حساسیت داشتم. چرا که این دانشگاه سابقه ای نداشت و به هر نحوی که ما پایه گذاری می کردیم ادامه پیدا می کرد به همین دلیل ما اهتمام داشتیم که طبق مقررات، محکم و استوار و با علایق مذهبی و تعلقات دینی این دانشگاه را تاسیس کنیم که همینطور هم بود و تمام همکاران ما از چهره های متدین، مسلمان و انقلابی بودند که طبعا روحانیت من هم موجب می شد که این مناسبت ها بیشتر رعایت شود. دانشکده هایی تاسیس کردیم و اساتیدی با سوابق خوب را به خدمت گرفتیم و چندین عهدنامه نیز تنظیم و بحمدالله موفق شدیم چه از نظر خود و چه از دید دیگران یک دانشگاه تمام عیار، قابل اطمینان و قابل اعتماد در آموزش عالی بوجود آوردیم.

دکتر خلیجی سمت جانشینی مرا قبول کرد

بعد از این که بنده در ابتدای دوره اول وزارت آقای فرهادی از سمت ریاست دانشگاه علامه استعفا دادم، در این که چه کسی را جانشین من کنند بحث بود. آقای دکتر خلیجی در دفتر مرکزی دانشگاه به دیدار من آمدند. ایشان به من محبت داشتند و همیشه بنده را استاد خود صدا می کردند. از من درباره جانشینی اجازه خواستند و من نیز خواهش کردم که بپذیرند و بدین ترتیب بعد از من آقای دکتر خلیجی این راه را دنبال کردند. انصافاً با تلاش و کوشش فراوان توانست رشته هایی را دایر کند. در دوره دکتر خلیجی امورات به خوبی پیش رفت و بعد از ایشان هم مدتی آقای دکتر حبیبی مسئولیت دانشگاه را به عهده گرفتند. این اواخر هم مسئولیت به آقای دکتر شریعتی واگذار شد که ایشان کارشناس امور حقوقی وزارت کشاورزی بود. آقای شریعتی از من درخواست انتقال به دانشگاه را داشت و من موافقت کردم. ایشان منتقل شد و در دانشکده الهیات به تحصیلش ادامه داد و بعدها به ریاست دانشگاه هم رسید.

اعتقاد من بر مدیریت اخلاقی بود


وی در خصوص نحوه مدیریت در دوران خود و سالهای اخیر در دانشگاه علامه گفت: ما واقعا سعی می کردیم با نهایت رأفت و رحمت و قدرشناسی از زحمات اساتید و دانشجویان کار کنیم. دوران دکتر شریعتی که گذشت، اما در این دوره دکتر سلیمی مدیریت اخلاقی را پیش گرفتند و اوضاع آرام تر شده است.

من حتی زمانی که از طرف وزارتخانه به دانشگاه دعوت شدم که در زمان آقای احمدی نژاد بود(۱۳۸۴) ، گفتند که دانشگاه تربیت معلم دوباره به شما نیاز دارد. آن موقع از من سؤال شد که شما به چه نوع مدیریتی اعتقاد دارید و بنده گفتم مدیریت اخلاقی. گفتند مدیریت اخلاقی را چه چیزی می دانید؟ گفتم بهترین راه سامان بخشیدن  به همه جریان های دانشگاه این است که مسئولان بداند که باید با دیگران رفتاری انسانی ـ اسلامی داشته باشند به خصوص که حاکمیت ما حاکمیت دینی است و انتظار از همه ی انقلابیون به خصوص روحانیون این است که با اخلاق و رفتار اسلامی عمل کنند و در رفتار و اخلاق اسلامی قطعا رحمت و گذشت و چشم پوشی از نقایصی که ممکن است ببینیم یک ضرورت است و طبعا دنبال اشکالات و ایرادها رفتن و سخت گرفتن بر استاد، دانشجو و کارکنان و فاصله گرفتن از رحمت، کار را مشکل می کند.

رئیس سابق مدرسه ی عالی ادبیات فارسی ایران با بیان این که تمام ارتباط هایمان ارتباط انسانی و اسلامی بود افزود:  چه بسا استادانی را از نظر دینی قبول نداشتیم اما به عنوان یک استادی که در تخصصش یا منحصر به فرد است یا تعداد این گونه افراد در سطح دانشگاه اندک است با آنها احترام آمیز، تشویق آمیز و تأییدآمیز برخورد می کردیم.

انجمن های اسلامی مشکلات زیادی بوجود می آوردند

در آن زمان انجمن های اسلامی و این دسته از انجمن ها به دلیل نوپا بودنشان مشکلات زیادی بوجود می آوردند. مثلا ما ساختمانی را برای خوابگاه دختران در نظر گرفتیم و بچه ها را روانه خوابگاه کردیم. شب همان روز یکی از بچه های انجمن با من تماس گرفت و گفت که باید در تصمیممان  تجدیدنظر کنیم و دختران را از این خوابگاه بیرون بیاوریم، با این که هنوز ۲۴ ساعت نگذشته بود! ما استدلال ایشان را پرسیدیم  اما دلیل موجهی نداشت.

توصیه استاد به دانشجویان

بنده به عنوان پدری که بیش از ۴۰ سال در فضای دانشگاه های گوناگون و نیز حدود ۲۰ سال امام جماعت مسجد دانشگاه تهران بودم و نیز مسئولیت های فراوان آموزشی و پژوهشی و هیأت امنائی داشتم، نظرم این است که دانشجویان ما در کنار درس ها و بحث های علمی تعلقات مذهبی ـ اخلاقی را هرچه بیشتر تقویت کنند و این را بدانند که قداست علم به قداست ایمان گره خورده است. عزیزان دانشجوی ما باید از جهت علمی سابق بر دیگران باشند و از دیگران سبقت بگیرند مخصوصاً در دانشگاه علامه که بهترین دانشگاه علوم انسانی است.  اگر این دانشگاه وجهه ی خود را مدیون علوم انسانی است دانشجویان نیز باید در مضاعف کردن این وجهه ی خوب در اوج تعالی علمی باشند، در عین حفظ تعلقات مذهبی و انقلابی، این توصیه من به دانشجویان است.

سخن پایانی

در پایان از همکاران و اعضای هیئت علمی هم توقع دارم نهایت همکاری را با مدیریت حاضر بکنند تا دکتر سلیمی هم بتوانند با اهدافی که دارند و این که در مدیریت ایشان وجهه اخلاق مورد توجه است ان شاء الله موفق باشند.