شیرین احمدنیا: افزایش عوامل خطرساز سلامت زنان ایرانی

شیرین احمدنیا عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن دانشگاه علامه طباطبایی در سومین نشست شورای راهبردی زنان فرهیخته دانشگاه آزاد اسلامی گفت: با توجه به افزایش سطح سواد زنان در مجموع تفاوت‌هایی در سبک زندگی آنان ایجاد شده که در پی آن انتظار می‌رود زنان در عرصه مشارکت‌های اجتماعی و اقتصادی وارد شوند و امروز شاهدیم پذیرفتن نقش اشتغال مدرن در کنار نقش‌های سنتی زنان اتفاق می‌افتد.

وی افزود: علم جدید برای سلامت چند بعد قائل است. در گذشته تصور می‌شد سلامت زنان فقط در بعد بیولوژیک قابل بررسی بود در حالی که امروزه باید در نظر داشت سلامت زنان بعد روحی و روانی نیز دارد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی باید سلامت اجتماعی زنان را در نظر داشت. سلامت زنان همواره در بعد جنسیتی مطرح می‌شد. جنسیت نیز از بعد نگاه فرهنگی و اجتماعی مدنظر قرار می‌گیرد بر همین اساس تفاوت‌های جنسیتی را در سلامت شاهدیم، بنابراین سلامت زنان تنها به عوامل فیزیولوژیک محدود نمی‌شود و به تاثیر برخی عوامل اجتماعی و فرهنگی نیز مرتبط است.

عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: سلامت زنان را باید در تمام مراحل زندگی فرد در نظر بگیریم و سلامت زنان تنها محدود به دوران بارداری نمی‌شود.

احمدنیا ادامه داد: در بدو تولد ترجیح جنسیتی فرزند پسر بر فرزند دختر در خانواده‌ها در نتیجه مسائل اقتصادی و فرهنگی به وجود می‌آید و حتی در مراحل بعدی مثلا در سنین ۱۵ تا ۴۵ سالگی سلامت زنان تحت تاثیر نقش باروری و مادری آن‌ها قرار دارد و ممکن است با مسائل بارداری زودرس سقط جنین و خشونت‌های جنسی مواجه باشد. هرگونه اقدامی در جهت بهبود شرایط سلامت زنان در کشور مستلزم توجه به ابعاد مختلف حیات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و مرتبط با نقش‌های متفاوت جنسیتی شکل می‌گیرد.

وی شاخص سلامت زنان را شامل شاخص امید به زندگی آنان دانست و گفت: در اکثر قریب به اتفاق کشور‌ها این زنان هستند که در شرایط بهتری در ارتباط با این شاخص قرار دارند. زنان در بالا‌ترین رده‌های هرم ساختار سنی جمعیت نسبت به مردان قرار دارند و بیشتر سالخوردگان را به خود اختصاص می‌دهند در عین حال اما هنگامی که به نابرابری جنسی در حیطه شاخص بیماری نظر افکنیم زنان در مقایسه با مردان از شرایط نامطلوب تری برخوردارند.

عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: سال‌های طولانی‌تر عمر برای زنان که به طور متوسط از فقر اقتصادی بالاتری نسبت به مردان رنج می‌برند توأم با مشکلات و بیماری‌های عدیده‌ای در سال‌های سالمندیشان است.

احمدنیا ادامه داد: عمر طولانی‌تر در زنان به معنای تحمل رنج بیماری و ناتوانی و مشکلات عدیده ناشی از بارداری و زایمان متعدد و بروزی انواع بیماری‌های روحی و روانی است.

احمدنیا افزود: جنسیت، تحصیلات، وضعیت اقتصادی،‌ نژاد و قومیت در زمره تعیین کنندگان وضعیت سلامت در زنان قرار دارد، مثل تحصیلات، درآمد، دسترسی به مراقبت و برخورداری از بیمه‌های درمانی و کیفیت مراقبت‌های بهداشتی که عامل تاثیرگذار در وضعیت سلامت و بازده سلامت به حساب می‌آید.

عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن دانشگاه علامه طباطبایی گفت: زنان در بسیاری از کشور‌ها در مقایسه با مردان غالبا از نظر درآمد، تغذیه و شرایط زندگی آسیب‌پذیر‌تر هستند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که مسئولیت‌ها و نقش‌های اجتماعی زنان آنان را متحمل فشارهای بیشتری می‌کند. زنان به دلیل حجم کار زیاد (که به ساعت مشخصی محدود نمی‌شود) نمی‌توانند وقت زیادی را صرف مداوا و نقاهتشان کنند زیرا نقش پرستاری از دیگران اعم از بیماران معلول و سالمندان همواره بر دوش آنان بوده و به طور متوسط زنان ساعت طولانی‌تری را در مقایسه با مردان کار می‌کنند.

وی گفت: دو سوم ساعت کاری در جهان توسط زنان به دلیل ترکیب نقش‌های خانوادگی و خارج از خانواده به انجام می‌رسد.

احمدنیا ادامه داد: نقش شغلی زنان با ارزش‌های مثبتی همچون کسب درآمد، کمک به بودجه خانواده، کسب وجهه اجتماعی، دستیابی به عزت نفس بالا‌تر برای زنان، برخورداری از دامنه حمایت اجتماعی وسیع‌تر و شکوفایی استعدادهای بالقوه زنان تداعی می‌شود.

عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: تصور عمومی این است که مشاغل زنان نسبت به مشاغل خاص مردان از نقطه نظر مخاطرات سلامت برای زنان بی‌خطر است در حالی که ابتلا به ایدز در زنان بیشتر است. همچنین افسردگی به میزان دو برابر، کمردرد و آرتروز به میزان دو برابر، دیابت و گوا‌تر، نازایی، بیماری‌های قلبی عروقی و اختلالات وسواسی در زنان بیشتر از مردان است.

احمدنیا ادامه داد: در ایران شیوع عوامل خطر در مورد زنان بیشتر از مردان است که این عوامل شامل افزایش وزن ۵۹ درصد، اختلالات چربی خون ۲۱ درصد و کلسترول بالا ۲۴ درصد می‌شود.

منبع: آنا