پیاده روی اربعین، الگویی برای ارائه خدمات عمومی در جهان

• یونس جوان دلوئی

پیاده‌­روی اربعین به عنوان بزرگ­ترین گردهمایی مذهبی درجهان، یکی از مصادیق خدمات عمومی مردم‌­نهاد است که توسط گروه‌های مختلف مردم از کشورهای مختلف از جمله عراق و ایران، ارائه می‌­شود. به گزارش عطنا جلسه‌ی دفاع اولین پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی با موضوع پیاده‌روی اربعین صبح امروز در دانشگاه علامه­‌طباطبایی برگزار شد. این پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی با عنوان «فرآیند شکل‌­گیری خدمات عمومی مردم‌نهاد؛ مورد مطالعه: پیاده‌روی اربعین» توسط خانم الهام یعقوبی به راهنمایی دکتر حسین اصلی‌پور و مشاوره دکتر سیدسعید میرواحدی در دانشکده مدیریت و حسابداری انجام شد.

دکتر حسین اصلی‌پور، استاد راهنمای این پایان نامه در گفت‌­وگو با خبرنگار عطنا گفت: «پیاده‌­روی اربعین به عنوان بزرگ­ترین گردهمایی مذهبی جهان، یک پدیده انسانی و اجتماعی منحصربه­‌فرد است. به دلیل این ویژگی­‌ها نیاز است تا پژوهش­‌های بیشتری در این زمینه انجام شود. جالب اینجاست که دانشگاه‌­های خارج از کشور جلوتر از دانشگاه­‌های ایرانی به لحاظ علمی و پژوهشی به این موضوع توجه کرده­‌اند».

اصلی­‌پور در ادامه گفت: «دانشگاه MIT آمریکا در سال 2016 پیمایشی گسترده با حضور استادان و پیمایش­گران اعزامی به عراق انجام داد. موضوع پیاده­‌روی اربعین در دانشگاه‌های ایران با مقداری تاخیر مورد توجه قرار گرفته است». این عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری تصریح کرد: «این اولین پایان نامه‌­ای است که با رویکرد مدیریتی به موضوع پرداخته و در دانشگاه علامه­ طباطبایی هم اولین پایان نامه با موضوع پیاده روی اربعین محسوب می شود».



وی با اشاره به اینکه هدف دانشجو در طول این پایان‌نامه استخراج فرایند خدمات عمومی مردم‌نهاد، مراحل و علیت‌های آن بوده است، اظهار کرد: «در نظریه‌ی خدمات عمومی در حوزه‌ی مدیریت دولتی، موضوعی تحت عنوان حکمرانی شهروندی وجود دارد. یعنی بدون حضور یک دولت به عنوان یک قوه­‌ی بالادست و کسی که روابط کنشگران را تنظیم کند، مردم خودشان این روابط را تنظیم و مسائل را مدیریت کنند. مصداق این موضوع در جهان نادر است و پیاده‌روی اربعین یک مثال بسیار خوب برای اداره امور شهروندان و مردم بدون حضور دولت است».

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد جایزه­‌ای به نام «جایزه جهانی خدمات عمومی» را به نهادهای عمومی برتر اهدا می‌کند تصریح کرد: «موضوع اربعین تابه‌حال در سازمان ملل متحد برای اهدای این جایزه بررسی نشده و قطعاْ درصورتی که موضوع اربعین وارد فرایند تخصیص جایزه شود، نه تنها برنده جایزه خواهد شد بلکه به عنوان الگویی برای ارائه خدمات عمومی در سایر کشورها قرار خواهد گرفت».

وی در پاسخ به این سوال که انجام این‌گونه پژوهش­‌ها چطور می­‌تواند به شناخته‌­تر شدن این پدیده و خدمات و جهانی‌­تر شدن آن کمک کند گفت: «یکی از ویژگی­‌های پژوهش، مسئله‌محوری است. پژوهش باید از یک سری واقعیت‌­های اجتماعی اخذ شود. پرداختن به موضوعاتی مانند پیاده‌­روی اربعین می­‌تواند در معرفی، واکاوی ابعاد و برطرف کردن چالش‌­های احتمالی آن موثر باشد».

دکتر سید سعید میرواحدی، استاد مشاور این پایان‌نامه، با اشاره به رویکرد کیفی این پژوهش گفت: «در روش انجام این پژوهش، جستجو برای دلیل انجام این کار و اینکه یک نفر چرا و با چه انگیزه‌­ای وارد پیاده‌روی اربعین می­‌شود و یا خدمات 24 ساعته به زائران ارائه می­‌دهد مدنظر قرار گرفت».

وی در پایان با اشاره به شرایط بیماری کرونا و عدم امکان برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین خاطرنشان کرد: «زمانی که این موضوع برای تحقیق انتخاب شد، بیماری کرونا هنوز شایع نشده بود و بعد از شیوع این بیماری تصمیم بر این گرفته شد که زمان دفاع از این پایان‌­نامه نزدیک به اربعین شهادت امام حسین (ع) انتخاب شود و ما سعی کردیم در قالب این پایان‌نامه ادای دینی نسبت به پیاده‌­روی اربعین داشته باشیم».