مزایا و معایب کلاس‌های آنلاین دانشگاهی/ مجبور شدیم با تکنولوژی آشتی کنیم و در مسیر آینده قرار بگیریم

با شیوع ویروس کرونا در کشور، کلاس‌های درس دانشگاهی به صورت آنلاین برگزار شد. دانشگاه علامه‌طباطبائی در این زمینه پیش‌قدم شد و تمام کلاس‌ها را به صورت الکترونیکی برگزار کرد. خبرنگار عطنا به همین مناسبت با جمعی از استادان این دانشگاه گفت‌وگو کرده است که مشروح آن در پی می‌آید. 

عبدالهی: چون به آموزش مجازی عادت نداریم، پذیرش آن هم کمی سخت است

حسین عبدالهی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی با اشاره به اینکه آموزش‌های مجازی نوعی توفیق اجباری بود، گفت: برگزاری کلاس های آنلاین سال ها بود که در دنیا و کم و بیش در کشور ما هم مطرح بود. در شرایط کنونی چون دوره های آموزش حضوری مراکز دانشگاهی تعطیل شدند، بین تعطیلی کامل آموزش و ادامه آن، بهترین انتخاب همین آموزش های مجازی است. به طور حتم هیچ آموزشی در دنیا نمی تواند جایگزین آموزش حضوری و چهره به چهره شود ولی با این حال فرصت بسیار خوبی برای تجربه آموزش از نوع مجازی است.

وی بیان کرد: زیرساخت های ما کمی ضعیف است ولی با این حال کاری که مسئولان دانشگاه در این مدت کوتاه انجام دادند، واقعاً قابل تقدیر است چرا که در یک فرصت بسیار اندک توانستند زیرساخت آموزش آنلاین را فراهم کنند. البته مشکلاتی دارد که کاملاً طبیعی است و با تقویت سرورها و زیرساخت مشکلاتی مثل قطع و وصلی را می توان حل کرد.

عبدالهی با بیان اینکه چون به آموزش مجازی عادت نداریم، پذیرش آن هم کمی سخت است، افزود: با گذشت زمان شرایط بهتر می شود و آن دسته از استادانی هم که به اثرگذاری آموزش های مجازی باور ندارند این نوع آموزش را می پذیرند. هر چند این آموزش ها هیچ گاه جایگزین آموزش های حضوری نخواهد شد ولی روش کارآمدی است تا با کمترین هزینه و اتلاف وقت و فرصت، آموزش را ادامه داد. با این تجربه ما می توانیم در شرایط معمول هم بعضی از درس ها را که نیاز اساسی به برگزاری کلاس ندارند از این طریق تدریس کنیم.

وی گفت: آموزش های آنلاین مزایایی هم دارد. به طور مثال، استفاده دانشجو از اینترنت، شبکه های اجتماعی و سایت ها، جهت‌دار و هدفمند نبود؛ ولی اکنون نظم بیشتری پیدا کرده است. هچنین دانشجو دیگر به محتوای آموزشی درون کلاس وابسته نمی شود، یعنی نکاتی را از معلم یا استاد یاد می گیرد و بعد با جستجو در سایت ها، منابع بهتری برای مطالعه پیدا کند و حتی در گاهی مواقع از لحاظ سطح اطلاعاتی از استاد پیشی می گیرد و اینگونه به ظرفیت عظیم اینترنت پی می برد. مزیت دیگر از بین رفتن مرزهای جغرافیایی در آموزش است و باعث شد دانشگاه ها با هم تعامل علمی بیشتری داشته باشند. در دانشگاه های معتبر دنیا، کرسی هایی گذاشته شده و با همدیگر تعامل دارند یعنی کشورها مرزهای خود را به روی دیگران باز کرده اند. بهتر است ما هم با رعایت نکات امنیتی و برخی ملاحظات این کار را انجام دهیم چون اگر غیر از این باشد نمی توانیم جایگاه خود را در دنیا حفظ کنیم.

استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اقتصاد در آموزش، گفت: برخی کم‌هزینه بودن آموزش های مجازی را یک مزیت می دانند، در صورتی که اقتصاد در آموزش این نیست که پول کمتری پرداخت کنیم چرا که وقتی هزینه کمتری برای آموزش پرداخت کنیم، پس کمتر هم نتیجه می گیریم مگر اینکه یک روش هایی وجود داشته باشد که در عین پایین آوردن هزینه، همان بازدهی را داشته باشد. آموزش مجازی در این شرایط بهترین راه کار بود ولی همچنان در مورد نحوه ارزش‌یابی، سوالاتی مطرح هست که چطور انجام می شود.

دانش‌جعفری: با حضور افراد بیرون از دانشگاه‌ در کلاس‌ها، می‌توانیم درآمدزایی هم بکنیم

داوود دانش جعفری، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد گفت: قبل از نوروز بین استادان این بحث مطرح بود که سیستم  آموزش مجازی، کارآمدی لازم را ندارد و قطع و وصلی ها زیاد است. بعضی از استادان نیز موفق به برگزاری کلاس ها نشدند ولی در عین حال افرادی هم بودند که کلاس ها را برگزار کردند. مشکلات اولیه زیاد بود و باعث شد من به شخصه از سیستم آفلاین استفاده کنم. ولی در هر صورت تجربه بسیار ارزشمندی است و برای بهتر و با کیفیت تر شدن کار تهیه تجهیزات و تامین امکانات امورد توجه قرار گیرد تا با خیال راحت تری تدریس انجام شود.

وی در ادامه بیان کرد: یکی از نکات مثبتی که کلاس های آنلاین دارد این است که در صورت اجازه، افراد بیرون از دانشگاه هم می توانند با پرداخت هزینه اندک از حضور استادان مطرح بهره‌مند شوند. اگر دانشگاه، با گسترش امکانات و انجام تبلیغات، کلاس های مجازی را طوری طراحی کند که افراد بیرون از دانشگاه هم بتوانند از این کلاس ها استفاده کنند، می تواند از این طریق درآمدزایی هم بکند.

دکتر طباطبائیان: همکاری دانشجویان در کلاس‌های آنلاین، در حد متوسط ارزیابی می‌شود

حبیب‌الله طباطبائیان هم گفت: کلاس های مجازی برگزار شده به دلیل مشکلات فنی بسیاری که به ویژه در روزهای نخستین فروردین ماه داشت نتیجه مطلوبی نداشت ولی رفته رفته، با بر طرف شدن برخی مشکلات زیرساختی و آشنایی استادان و دانشجویان با نرم افزار این کارایی به سطح قابل قبولی رسید، اگر چه هرگز نمی تواند جای کلاس حضوری و ارتباط نزدیک استاد با دانشجو را بگیرد.

وی افزود: در شرایط کنونی انتخاب دیگری وجود ندارد لاجرم بایستی با آموزش مجازی جلو رفت ولی اگر امکان برگزاری لااقل یک جلسه حضوری هفتگی در آمفی تئاتر یا هر جای دیگری با رعایت فاصله وجود داشته باشد، بسیار مفید خواهد بود. کلاس های مجازی به تنهایی کافی نیستند و لازم است حداقل سه یا چهار جلسه حضوری هم برگزار شود تا امکان پیگیری تکالیف دانشجویان مهیا شود. ما از برگزای همزمان کلاس و ارسال فایل های دیجیتالی استفاده کرده ایم و به نظرم فایل های ضبط شده چندان مفید نیستند.

طباطبائیان بیان کرد: برگزاری کلاس های مجازی موجب کاهش مشارکت دانشجویان در کلاس به ویژه در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد شده است و همکاری دانشجویان در حد متوسط ارزیابی می شود. در نهایت برای برگزاری امتحان هم اگر چاره ای نباشد می توان امتحان مجازی را به صورت تکالیف تحلیلی در خانه و یا مصاحبه شفاهی مجازی برگزار کرد.

ایزدی: اتفاق‌های خوبی در حال افتادن است

اورنگ ایزدی با مثبت ارزیابی کردن آموزش های مجازی، افزود: به نظرم اتفاق‌های خوبی در حال افتادن است و باید بدانیم که آینده همین است و با این اتفاق ما مجبور شدیم با تکنولوژی آشتی کنیم، قانونی‌تر استفاده کنیم و در مسیر آینده قرار بگیریم. البته رفع مشکل پهنای باند، تقویت سرورها و استفاده از نرم افزار استاندارد برای سیستم آموزش مجازی می تواند نتیجه مطلوب‌تری به دنبال داشته باشد.

وی گفت: ما از این ظرفیت می توانیم نهایت استفاده را ببریم. به طور مثال در سمینارهای مجازی که با کشورهای فارسی زبان دیگر برگزار می کنیم آشنایی با شیوه حرف زدن آنها بسیار ارزشمند و جذاب است و فرصتی پیش آمده تا با برقراری ارتباط با استادان ادبیات فارسی در کشورهای دیگر با صرف کمترین هزینه به تبادل تجربه بپردازیم.